اقتصاد۲۴- در یک ماه گذشته وقوع سه رویداد در فضای مجازی و اینترنتی معاملات ملکی، منجر به سکته سه مرحله خرید و فروش اینترنتی مسکن شده است. بازاریابی برای فروش از سوی مالکان و واسطه‌ها، جست‌وجوی خرید و مراحل اداری، ثبتی، مالیاتی و سایر استعلامات ملکی، در نتیجه سه رویداد رخ داده در فضای مجازی در یک ماه گذشته با اختلال مواجه شده است.
این سه رویداد شامل قطعی اینترنت در برخی از روز‌ها و ساعت ها، فیلترینگ برخی از سایت‌ها و پلتفرم‌های پیام‌رسان و کاهش شدید سرعت اینترنت در برخی از ساعت‌ها و روز‌ها طی یک ماه گذشته است. برآیند این سه رویداد در فضای مجازی باعث شده است طی حدود ۳۰ روز گذشته، چند پیامد محسوس در این بخش رصد شود.
واسطه‌های بازار معاملات مسکن شهر تهران در حالی از اثر شلیک فیلترینگ به بازار مسکن در یک ماه گذشته خبر می‌دهند که به تعبیر آنها این سه رویداد، شامل فیلترینگ کامل برخی پیام رسان‌های پرکاربرد، کاهش محسوس سرعت اینترنت و قطعی آن در برخی از روز‌ها و ساعت ها، عملا بازار مجازی بازاریابی، جست‌وجو و فروش ملکی را از کار انداخته است. این در حالی است که برآورد‌های صورت گرفته نشان‌دهنده کاهش ۳۰ درصدی حجم عرضه فایل به بازار آنلاین مسکن، در یک ماه گذشته نسبت به ماه قبل از آن است.
روایت واسطه‌ها از اختلال مجازی
واسطه‌های معاملات مسکن شهر تهران در حالی از بروز اختلال گسترده در فرآیند‌های مجازی بازار معاملات مسکن در یک ماه اخیر خبر می‌دهند که روایت آنها نشان می‌دهد، هم اکنون هر سه بخش مجازی معاملات ملکی با مشکلات بسیاری مواجه شده است. این مشکلات در نتیجه بروز قطعی، فیلترینگ یا محدودیت دسترسی به پلتفرم ها، پیام رسان‌ها و سایت‌های مجازی مورد استفاده در معاملات مسکن در یک ماه اخیر، منجر به تشدید رکود مراجعات متقاضیان و همچنین معاملات ملکی طی حدود ۳۰ روز گذشته تاکنون شده است. به‌طوری که به تعبیر واسطه‌ها، اختلال‌های اینترنتی ایجاد شده در یک ماه گذشته، عملا بازار مجازی و آنلاین مسکن را از کار انداخته است. این اختلال و از کار‌افتادگی هم تنها مختص بازاریابی ملکی نیست بلکه شامل جست‌وجوی متقاضیان در بازار تا انجام مراحل نهایی معاملات خرید مسکن شامل امور اداری مرتبط با دریافت انواع استعلام‌ها و فرآیند‌های ثبتی می‌شود.
واسطه‌های بازار معاملات مسکن در شرایطی از وابستگی شدید فعالیت خود به فضای مجازی، پلتفرم‌های آنلاین بازاریابی و پیام رسان‌های موبایلی خبر می‌دهند که بنا بر اعلام آنها در یک ماه گذشته در نتیجه فیلترینگ این پیام رسان‌ها و قطعی‌ها و اختلال‌های اینترنت، عملا فرآیند‌های بازاریابی و فروش آنها با مشکل مواجه شده است.
به گفته آنها سه مرحله مهم معاملات ملکی که از دهه ۹۰ به میزان قابل توجهی به فضای مجازی وابسته بود هم اکنون دچار سکته شده است و نوعی بازگشت به دهه ۸۰ و قبل از آن در حوزه معاملات مسکن پدید آمده است. این بازگشت به عقب به‌ویژه در دوره فعلی که بازار معاملات مسکن در رکود به سر می‌برد، تبعات منفی قابل توجهی برای بازار مسکن به همراه دارد.
انسداد مسیر رایج جست‌وجوی ملکی
بنا بر اعلام واسطه‌های بازار معاملات املاک که ضلع سوم معاملات ملکی بعد از خریدار و فروشنده مسکن را تشکیل می‌دهند، در یک ماه گذشته، فرآیند جست‌وجوی آنلاین متقاضیان در بازار ملک به میزان چشمگیر کاهش یافته و دچار اختلال شده است. به گفته آنها، به دنبال کاهش شدید سرعت اینترنت و قطعی‌های مکرر، محدودیت‌های دسترسی متقاضیان مسکن به فایل‌های اینترنتی فروش مسکن، منجر به کاهش حجم تماس‌ها و مراجعات و در واقع افت شدید تقاضای خرید مسکن در یک ماه گذشته شده است. بنا بر اعلام آنها، از زمانی که پلتفرم‌های مجازی بازاریابی ملکی در بازار مسکن فعال شدند، به دلیل سهولت دسترسی متقاضیان به فایل‌های ملکی، فرآیند جست‌وجو برای خرید مسکن آسان‌تر شده بود. در شرایطی که قبل از فعال شدن این پلتفرم‌ها و راه اندازی بازار‌های آنلاین مسکن، متقاضیان ناچار بودند به شکل سنتی و با صرف وقت و هزینه قابل توجه به بنگاه‌های ملکی مراجعه کرده و به شکل سنتی از واحدها بازدید کنند.
این در حالی است که با راه اندازی و رواج این روش مجازی ملکی، متقاضیان در کوتاه‌ترین زمان ممکن و در هر زمان دلخواه از طریق اینترنت به انبوهی از فایل‌های ملکی دسترسی پیدا کردند که می‌توانستند از میان آنها، متناسب با سلیقه، میزان بودجه و سایر پارامتر‌ها واحد مورد نظر را بیابند. از آنجا که این پلتفرم‌ها امکان آپلود و دانلود تصاویر برای فروشنده‌ها و خریداران مسکن را فراهم می‌کند، متقاضی بدون آنکه نیازی به بازدید حضوری داشته باشد با مشاهده تصاویر به مناسب بودن یا نبودن واحد معرفی شده برای ادامه فرآیند جست‌وجو یا توقف آن، پی برده و به جست وجوی خود در بازار برای یک خرید بهینه، جهت می‌دهد.
اما طی یک ماه گذشته کاهش قابل توجه سرعت اینترنت و حتی قطعی آن در برخی از روز‌ها و ساعت ها، این فرآیند مجازی جست‌وجوی ملکی را با اختلال و بعضا توقف مواجه کرده است. متقاضیانی که پیش از این به دلیل محدودیت در زمان برای بازدید حضوری واحدها، بعد از رصد پلتفرم‌های مجازی یا مشاهده تصاویر ملک در پیام رسان‌های پرکاربرد مانند واتس‌اپ، فایل مورد نظر خود برای بازدید و ادامه فرآیند خرید را از میان انبوه فایل‌های معرفی شده در فضای مجازی انتخاب می‌کردند هم اکنون باید به صورت سنتی به بازار مراجعه کرده و مانند سال‌های دهه ۸۰ و قبل از آن اقدام به انجام معاملات ملکی کنند. همین موضوع تقاضا برای بازدید و خرید واحد‌های مسکونی معرفی شده به بازار ملک در یک ماه گذشته را کاهش داده است.
اثر فیلترینگ روی عرضه
عرضه کننده‌ها شامل فروشنده‌ها و واسطه‌های بازار مسکن نیز از شلیک فیلترینگ به بازار مجازی مسکن متضرر شده و گلایه‌مند هستند. برآورد‌های صورت گرفته نشان می‌دهد حجم عرضه فایل به پلتفرم‌های مجازی و بازار‌های آنلاین ملکی تا حدود ۳۰ درصد در یک ماه گذشته نسبت به ماه قبل از آن کاهش یافته است. علت اصلی این موضوع نیز بروز اختلال در کارکرد فضای مجازی بازاریابی ملکی در نتیجه فیلترینگ پیام رسان‌های پرکاربرد و همچنین کاهش شدید سرعت اینترنت و قطعی‌های مکرر در برخی از روز‌ها و ساعت هاست. واسطه‌های معاملات ملکی شهر تهران به «دنیای اقتصاد» اعلام کردند: در یک ماه گذشته، حجم زیادی از فرآیند‌های بازاریابی مجازی ملکی متوقف شده است. آنها می‌گویند: فرآیند‌های مربوط به بازاریابی مجازی ملکی شامل مراحل مختلفی است که از ارسال عکس و مشخصات فایل‌های ملکی در پیام‌رسان‌های پرکاربردی مانند واتس‌اپ شروع شده، در فرآیند‌های مربوط به آپلود و دانلود عکس‌ها و مشخصات فایل‌های فروش روی پلتفرم‌های مجازی مشاهده می‌شود و تمام فعالیت‌های مربوط به معاملات و استعلامات و امور ثبتی ملکی نیز به آن وابسته است.
واسطه‌ها می‌گویند در یک ماه گذشته در نتیجه فیلترینگ کامل این پیام رسان‌های پرکاربرد مانند واتس‌اپ و اینستاگرام، عملا امکان ارسال و دریافت فایل‌ها و تصاویر املاک فروشی از دست رفته است. در حالی که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های واسطه گری و فروش ملکی در سال‌های اخیر از این مسیر انجام شده و حال فیلترینگ، این کانال پرکاربرد را مسدود کرده است. در واقع می‌توان گفت فرآیند‌های بازاریابی ملکی به دهه ۸۰ و ماقبل آن برگشته است و هیچ گونه علائم حیاتی و موثری از نسل بازاریابی مجازی و الکترونیکی ملکی در حال حاضر و از یک ماه قبل در دسترس قرار ندارد.
بیشتر بخوانید: اولین تصویر تورم ملکی۱۴۰۲
شارژ رکود مسکن
در شرایطی که بروز اختلال در فرآیند مجازی معاملات ملکی، از جست وجو و عرضه فایل گرفته تا فرآیند‌های اداری مربوط به آن در نتیجه محدودیت‌های اینترنتی، دشواری‌های زیادی برای طیف فعال و متقاضی این بازار ایجاد کرده است، واسطه‌های معاملات ملکی در شهر تهران از افزایش عمق رکود در این بازار تحت تاثیر این رویداد خبر می‌دهند. تحقیقات میدانی «دنیای اقتصاد» و روایت واسطه‌های ملکی شهر تهران نشان می‌دهد، فیلترینگ پیام رسان‌ها و همچنین محدودیت‌های اینترنتی در یک ماه گذشته، عمق رکود معاملات مسکن در پایتخت را افزایش داده است. چرا که ساده‌ترین و راحت‌ترین و در عین حال سریع‌ترین و ارزان‌ترین مسیر دسترسی متقاضیان مسکن به فایل‌های انبوه عرضه شده به بازار ملک را عملا مسدود کرده است.
در واقع می‌توان گفت فیلترینگ و محدودیت‌های اخیر اینترنتی در حکم شارژر رکود مسکن عمل کرده و عمق و دامنه رکود ملکی را افزایش داده است. این موضوع یکی از پرهزینه‌ترین و منفی‌ترین تبعات فیلترینگ برای بازار مسکن است. چرا که در سال‌های گذشته تاکنون به‌ویژه مقطع زمانی حاضر که بازار مسکن در شرایط خاص رکودی قرار دارد، استفاده از فضای مجازی، نقشی مهم، موثر و حیاتی در معاملات مسکن و جلوگیری از توقف کامل آن، ایفا کرده است. در واقع مهم‌ترین اثر فیلترینگ بر بازار مسکن می‌تواند خود را در شکل افزایش عمق رکود در این بازار نشان دهد. ضمن آنکه این رویداد می‌تواند پیامد‌های منفی روی نحوه قیمت گذاری در این بازار به دنبال داشته باشد.
تبعات ثانویه تعطیلی بازار آنلاین
بررسی‌ها درباره تبعات فیلترینگ برای بازار مجازی مسکن نشان می‌دهد، علاوه بر افزایش عمق رکود در مراجعات و معاملات ملکی، کاهش حجم عرضه فایل به بازار مسکن و دشواری متقاضیان به جهت نیاز به مراجعه حضوری به بازار سنتی معاملات ملک، محدودیت‌های اینترنتی می‌تواند بر نحوه قیمت گذاری و سطح قیمت فایل‌ها نیز اثر منفی داشته باشد.
یکی از مهم‌ترین کاربرد‌ها و مزایای فعالیت پلتفرم‌های مجازی ملکی، ایجاد فضای رقابتی بین فروشنده‌ها و ایجاد مانع در مسیر اعلام قیمت‌های پرت و غیرواقعی به دلیل انتشار در فضای مجازی و وجود امکان مقایسه سطح قیمت‌ها برای خریداران با انبوه فایل‌های مشابه عرضه شده در این فضا است. در واقع، از آنجا که فضای مجازی و پلتفرم‌های ملکی امکان مشاهده مشخصات و قیمت انبوه فایل‌های عرضه شده برای فروش به بازار مسکن را برای متقاضیان در کوتاه‌ترین زمان ممکن فراهم می‌کند، مانعی طبیعی در مسیر اعلام قیمت‌های پرت و غیرواقعی برای فروشنده‌های مصمم ایجاد می‌شود.
در نبود این پلتفرم‌ها و ایجاد محدودیت‌های مجازی، عملا این امکان از بین می‌رود. این موضوع می‌تواند بر سطح قیمت‌ها اثر منفی و بالابرنده داشته باشد و خطر اعلام قیمت‌های غیرواقعی و فیک را در بازار سنتی افزایش دهد. فعالیت‌های مجازی ملکی در شرایطی طی یک ماه اخیر با وقفه و محدودیت و در برخی موارد تعطیلی همراه شده است که پیش تر، برخی از استارت‌آپ‌ها و پلتفرم‌های ملکی با اقدام به خودتحریمی، از اعلام داده‌ها و اطلاعات ارزشمند درباره رفتار معامله گران ملکی خودداری کرده بودند.
برخی از آنها در حالی که پیش‌تر، اطلاعات و آمار‌های ارزشمند برای رصد بازار مسکن و تحلیل وضعیت ملکی، از رفتار معامله گران شامل حجم و تغییرات عرضه فایل قیمت‌های پیشنهادی و... را اعلام و منتشر می‌کردند، از چند ماه قبل این اعلام و انتشار را متوقف کردند.
«دنیای اقتصاد» در گزارشی که در تاریخ ۲۲ مرداد امسال با عنوان «خودکشی استارت‌آپ‌های ملکی؟» منتشر کرد، با انتقاد از عدم توسعه این پلتفرم‌ها متناسب با نیاز‌های روز بازار مسکن، از توقف انتشار آمار‌های مربوط به رفتار معامله گران ملکی خبر داد. در این گزارش تاکید شد: «داده‌ها و اطلاعاتی که این سامانه‌ها به لحاظ تغییرات قیمت و حجم فایل‌های ملکی در اختیار دارند، منبع اطلاعاتی قوی و موثقی برای رصد تغییر و تحولات بازار و رفتار‌های فعالان این بازار به ویژه خریداران و فروشنده‌های مسکن است. اگرچه این سامانه‌ها وظیفه‌ای از بابت ارائه این آمار و اطلاعات ندارند، اما در مسیر توسعه خود می‌توانند از این آمار‌ها به عنوان راهنمای بازار مسکن استفاده کنند. سانسور این آمار‌ها و عدم اطلاع رسانی آنها بزرگ‌ترین ضعف عملکردی این پلتفرم‌های مجازی است.» برآورد‌ها نشان می‌دهد نه تنها حجم عرضه فایل به استارت‌آپ‌های پرکاربرد بازاریابی ملکی در یک ماه گذشته حول و حوش ۳۰ درصد کمتر شده که میزان بازدید از بازار مجازی ملکی نیز در این مدت با افت ۱۰ درصدی نسبت به ماه قبل از آن روبه‌رو شده است.