اقتصاد۲۴- جدیدترین گزارشی که در خصوص وضعیت طرح ساخت یک میلیون مسکن در سال توسط سازمان ملی زمین و مسکن وابسته به وزارت راه و شهرسازی منتشر شده، حاکی از آن است که از بین یک میلیون و ۵۱۲ هزار نفر حائز شرایط فعال در طرح نهضت ملی مسکن تنها ۳۳۳ هزار نفر آورده اولیه را واریز کرده اند.
این موضوع نشان می‌دهد که از یک میلیون و ۱۷۹ هزار نفر متقاضی واجد شرایطی که مدارک خود را تکمیل کرده اند، هنوز آورده اولیه خود را واریز نکرده اند. آن هم پس از یک ماه و نیم که سومین پیامک از سوی دولت ارسال شده است. مطابق قانون، چنانچه متقاضیان پس از ارسال سه دوره پیامک تا یک ماه و نیم اقدام به افتتاح حساب و واریز وجه نکنند از سامانه ثمن (سامانه طرح نهضت ملی مسکن) حذف خواهند شد.
البته لازم به ذکر است که ۳ میلیون نفر ثبت نام کننده در مرحله اول پالایش، واجد شرایط شناخته شده، اما آمار‌ها نشان می‌دهد بیش از نیمی از آن‌ها برای تکمیل ثبت‌نام خود، مراجعه نکرده اند. در نهایت آخرین گزارش سازمان ملی زمین و مسکن نشان دهنده این است که بیش از ۵ میلیون و ۵۵۱ هزار نفر تاکنون در طرح نهضت ملی ثبت نام کرده اند که از این میان حدود ۳ میلیون و ۸۲۷ هزار نفر حائز شرایط، یک میلیون و ۵۱۲ هزار نفر حائز شرایط فعال و بیش از یک میلیون و ۲۹۴ هزار نفر نیز مورد تایید نهایی تجمعی قرار گرفته اند.
از سوی دیگر حمیدرضا سهرابی، معاون بنیاد مسکن، گفته است: تاکنون ۱۱۰ هزار متقاضی موثر واریز وجه کرده‌اند که برای ۶۲۰۰ متقاضی موثری که واریز وجه کرده‌اند هنوز تامین زمین انجام نشده است. از این تعداد اراضی معرفی شده به بنیاد، اراضی حدود ۱۵۰ هزار واحد یا متقاضی ندارد یا ثبت نام برای آن‌ها انجام نشده است. بیش از ۸۷ هزار واحد طرح نهضت ملی مسکن در شهر‌های تحت مسئولیت بنیاد وارد فاز عملیاتی و ساخت و ساز شده است. طبق اعلام بنیاد مسکن تا پایان امسال ۳ هزار واحد نهضت ملی مسکن تکمیل و تحویل متقاضیان می‌شود.
نخست اینکه آمار سازمان ملی زمین و مسکن و آمار بنیاد مسکن باهم متفاوت است و هنوز مشخص نیست به طور دقیق چند نفر در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کرده و از بین آن‌ها چند نفر موفق به واریز آورده خود شده اند. از سوی دیگر بی اعتمادی متقاضیان به پروژه‌های دولتی و همچنین عدم توانایی در پرداخت و واریز آورده، از عواملی است که متقاضیان را نسبت به پروژه‌های دولتی محتاط می‌کند.
مردم نمی‌دانند کی، کجا و با چه هزینه‌ای می‌توانند صاحب خانه شوند
شقاقی شهری در ابتدا گفت: موضوع اول که بسیار مهم است این است که هنوز یک برنامه روشن پیش روی متقاضیانی که سرمایه‌ای را برای خرید خانه دولتی اختصاص می‌دهند، وجود ندارد. وقتی فردی آورده خود را واریز می‌کند، انتظار دارد که نقشه راه مشخص باشد تا بتواند به طور دقیق فرآیند پیشرفت کار و مسیر پیش روی ساخت پروژه را به صورت روشن ببیند. اینکه کی، کجا و با چه هزینه‌ای می‌تواند صاحب خانه شود.
افق پیش روی متقاضیان باید روشن و شفاف باشد و این موجب می‌شود افراد برای پرداخت‌های بعدی برنامه داشته و خود را آماده کنند. یک برنامه زمان بندی شده روشن که به طور شفاف مسیر پیشرفت و اقساط در آن قید شده باشد، می‌تواند موجب ایجاد اعتماد در متقاضیان نسبت به پروژه‌های دولتی شود.
بیشتر بخوانید: تخصیص زمین جایگزین تحویل واحد‌های نهضت ملی مسکن می‌شود؟
بی ثباتی اقتصادی، کاهش قدرت خرید و تغییر اولویت‌ها در تصمیم گیری موثر است
این اقتصاددان در ادامه افزود: موضوع دوم این است که طبق معیار‌هایی که از ابتدا برای ثبت نام در نظر گرفته شد و مشکلات اقتصادی که متقاضیان با آن مواجه هستند، به طور مستمر اولویت‌های مردم تغییر می‌کند. زیرا ثبات اقتصادی حاکم نیست و قدرت خرید مردم کاهش یافته است؛ لذا تامین مبالغ و اولویت گذاری متفاوت می‌شود و مسیر تغییر می‌کند. چون مدام شرایط بازار تغییر می‌کند، متناسب با آن تصمیم گیری متقاضیان نیز تغییر می‌کند.
پیش بینی ناپذیر بودن شرایط اقتصادی یک مساله مهم برای مردم شده است. همین امر نیز موجب شده که شاهد تغییرات مکرر تصمیم گیری و اولویت خانوار‌ها باشیم. در یک زمان اولویت خانوار‌ها مسکن بود، اما اکنون شرایط به نحوی است که اولویت‌های سرمایه گذاری و خرید تغییر یافته است. پرداخت به این عوامل باعث می‌شود که مردم بدانند در زمان مشخص، شرایط معین و مبلغ تعیین شده صاحب خانه خواهند شد و می‌توانند متناسب با آن برنامه ریزی کنند. افزایش اعتماد بین مردم باعث می‌شود که از دوره‌های بعدی افراد بیشتری در این طرح‌ها شرکت کنند.
چرا پروژه‌های دولتی برای مردم ریسک بالایی دارد؟
شقاقی شهری با بیان این که سیاست گذار باید همه جوانب را در نظر بگیرد، گفت: نگرانی‌هایی در جامعه وجود دارد که افراد را نسبت به پروژه‌های دولتی دلسرد و محتاط می‌کند. سوابق و حواشی پروژه‌هایی مانند مسکن مهر، عدم شفافیت فرآیند پیشرفت پروژه، عدم شفافیت جوانب پروژه و عدم اطمینان زایی بالا برای تحقق پروژه‌ها در زمان مشخص همه و همه موجب می‌شود که متقاضیان تعلل یا احتیاط کنند.
اگر قرار باشد پروژه به طور کامل تبیین نشود، مبالغ آورده تغییر کند، اقساط مشخص نباشد و زمان پروژه طولانی شود و آنچه در مسکن مهر رخ داد، بوجود آید، مردم احتیاط می‌کنند. در شرایط اقتصادی که مدام متغیر‌ها تغییر می‌کند، خواب پول هم یک مساله مهم است و تعلل‌های بیش از اندازه ممکن است برای متقاضیان مشکل ایجاد کند و شرکت در این پروژه‌ها را برای آن‌ها ریسک پذیر کند.