اقتصاد۲۴- اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی، بعد از گذشت حدود دو سال از ورودش به مجلس و بحث و بررسی بر سر آن، بالاخره چهارشنبه، ۲۵ آبان‌ماه، برای بار سوم وارد صحن علنی مجلس شد. این اصلاحیه یکبار اوایل خرداد ۱۴۰۰، بار دیگر اواسط فروردین ۱۴۰۱ و در نهایت ۲۵ آبان ماه وارد صحن علنی مجلس شد. آخرین ورود این اصلاحیه به صحن البته بسیار متفاوت با دوره‌های قبل بود.
خبری که از جلسه‌ی روز چهارشنبه‌ی مجلس منتشر شد عجیب بود! اصلاحیه‌ای که کلیاتِ آن پیشتر در فرودین ماه به تصویب رسیده و به دلیلِ پذیرش ایراد یکی از نمایندگان مجلس و ادعای مغایرت با قانون اساسی به کمیسیون اجتماعی برگشته بود، بعد از گذشتِ ۸ ماه با تغییراتی اساسی به صحن برگشت.
در این ۸ ماه چه اتفاقی بر سر اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی افتاد؟ اکبر شوکت (رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی) در پاسخ به این سوال می‌گوید: «خرابش کردند، از بین رفت…»
چه بر سرِ اصلاحیه‌ی ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی آوردند؟
فروردین ماه، بعد از ماه‌ها بحث و بررسی بر سر طرح و بعد از آنکه مرکز پژوهش‌های مجلس و سازمان تأمین اجتماعی موافقت خود را با طرح اعلام کردند، منابع مالیِ اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی در صحن تصویب شد. به گفته‌ی شوکت، رأی مجلس به منابع مالی، به این معنا بود که هیچ مشکلی برای بیمه‌ی یک میلیون و دویست کارگر ساختمانی وجود ندارد، و صرفا قرار بود همان ایرادِ مختصر در کمیسیون اجتماعی اصلاح و طرح هر چه سریعتر به صحن برگردد.
«نباید به مجلس اعتماد می‌کردیم…» شوکت با این جمله ادامه می‌دهد: «گرچه به اعتقاد ما همان زمان هم ایرادِ وارد شده به طرح به نوعی لابی کردن برای به تعویق انداختنِ آن بود، اما به هر حال ما منتظر ماندیم تا این مشکل هم حل شود تا کارگران ساختمانی بتوانند به حداقلی‌ترین حقوق خود برسند.»
اینبار، اما لابی بر سرِ به تعویق انداختنِ طرح نبود بلکه هدف، تغییر طرح و فرستادنِ طرحی جدید به صحن علنی مجلس بود. رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی می‌گوید: «منِ نماینده‌ی کارگر خجالت می‌کشم بگویم که بعد از این‌همه مدت، در کمیسیون اجتماعی جلسه‌ای تشکیل می‌شود و افراد مخالفِ اصلاحیه در آن جلسه، طرحی جدید ارائه می‌دهند، در حالیکه من حتی روحم از این جلسه خبر نداشته است!»
«تماس گرفتم که چرا به من خبر ندادید تا من هم به عنوان نماینده‌ی کارگران در این جلسه شرکت کنم؟! گفتند ببخشید شما دعوت نبودید…» رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی با تعریفِ آنچه در مجلس بدونِ حضور او گذشته ادامه می‌دهد: «یکباره هیئت رئیسه‌ی مجلس همراه با مخالفان اصلاحیه ماده ۵، بدون حضور نماینده کارگر وارد کمیسیون اجتماعی می‌شوند، دو جلسه برگزار می‌کنند و طرحی نو می‌نویسند! در این جلسات، کمیسیون اجتماعی از مصوبه‌ی اول خود، که کلیاتِ آن در صحن علنی تصویب شده نیز عدول می‌کند! متعجیم که چرا کمیسیون اجتماعی زیرِ بار این تغییر طرح رفته!»
چرا کمیسیون اجتماعی زیر بارِ تغییر طرح رفت؟
در همان جلسه‌ی روز چهارشنبه، در صحن علنی مجلس، عباس گودرزی (عضو کمیسیون اجتماعی مجلس) البته به این موضوع اشاره کرد. گودرزی در آن جلسه گفت: «در این طرح، هزینه‌ی بیمه‌ی کارگران شهرستانی در شهرستان با بالا شهر تهران هر دو ۴ درصد گرفته شده در حالیکه ارزش افزوده‌ای که کارگر ساختمانی روی ملک ایجاد می‌کند در این دو مکان متفاوت است. من خواهش می‌کنم ضریب را به جای ۴ درصد ۲ تا ۶ درصد با میانگین ۴ درصد بگیریم.»
گودرزی در بخشی دیگر از صحبتهایش گفت: «تایید این ۴ درصد را با اصرار گرفتند در حالیکه اعضای کمیسیون اجتماعی هم صد درصد موافق این قضیه نبودند…»
اشاره‌ی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به «اجبار» برای پذیرش ۴ درصد، البته خیلی هم دور از ذهن نیست، اما به هر حال اینکه چرا کمیسیون اجتماعیِ متولیِ امور کارگران، بعد از نزدیک به دو سال بحث و بررسی بر سر طرح قبلی، حاضر به پذیرش این طرح جدید شده جای سوال و البته تعجب دارد!
بیشتر بخوانید: فراکسیون کارگری زیر فشار مخالفان بیمه کارگران ساختمانی
بعد از پیشنهاد گودرزی یکی از اعضای هیئت رئیسه‌ی مجلس تذکر داد که «این موضوع قبلا رأی آورده و دیگر قابل طرح نیست.»
شوکت می‌گوید: «همین طرح جدیدی که وارد مجلس شد هم روز چهارشنبه با تغییرات مصوب شد. یعنی همان‌ها که به کمیسیون اجتماعی وعده داده بودند باز هم سر حرف خود نماندند و طرح را در صحن علنی مجلس تغییر دادند.»
طرح اولیه بیمه کارگران ساختمانی
طرح قبلی چه می‌گفت؟ طبق طرح قبلی، ضریب تعیین شده برای پرداخت حق بیمه در مناطق مختلف با توجه به قیمت زمین و شرایط محیطی از ۰.۵ تا ۱۴ درصد متغیر بود. با این اوصاف، کارفرمای ساختمانی در روستا‌ها نیم درصد حق بیمه پرداخت می‌کرد و کارفرمای ساختمانی که مثلا در بالا شهر تهران یا نقاط گران قیمت فعالیت می‌کرد، ۱۴درصد حق بیمه می‌پرداخت.
شوکت با اشاره این طرح می‌گوید: «در این طرح هزینه‌ی چندانی بر روی دوش کارفرمای ساختمانیِ کوچک نمی‌افتاد، اما کارفرمای ساختمان‌های گران قیمت که درآمد‌های کلان درمی‌آوردند، باید ۱۴درصد حق بیمه پرداخت می‌کردند که این درمقابل سودی که به دست می‌آوردند واقعا هیچ بود.»
وی ادامه داد: «ما واحد‌هایی داریم که متری ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان فروخته می‌شوند که پرداخت ۱۴درصد حق بیمه برای کارفرمای آن‌ها چیزی نیست. طرح قبلی، عین عدالت اجتماعی بود و من معتقدم کسانی که با این طرح مخالفت کردند، همراهان و طرفداران سرمایه‌داران بودند نه ضعیفانِ جامعه. آن‌ها درواقع نگرانِ خارج شدنِ پول از جیبِ عده‌ای ثروتمند و قدرتمند بودند.»
به گفته‌ی رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی، موافقت‌های این طرح پیش از این گرفته شده بود. مرکز پژوهش‌های مجلس، کمیسیون اجتماعی، تشکل‌های کارگری و کارفرمایی همه در جلسات اعلام رضایت کرده بودند. اما ظاهرا قدرتِ مخالفان بیشتر بود!
طرحی که در کمیسیون اجتماعی تغییر کرد
طرح جدیدی چه می‌گوید؟ طبق طرح جدید ضریب تعیین شده برای پرداخت حق بیمه، از یک تا۱۴ درصد به یک تا ۴درصد تغییر یافته است که این به معنای کاهش منابع تأمین اجتماعی برای بیمه کارگران ساختمانی است.
شوکت در این خصوص می‌گوید: مجلس در این مدت، منابع را یک سوم کاهش داده است. اینکه نمایندگان مجلس و به خصوص کمیسیون اجتماعی چطور راضی به این کار شدند برای ما جای سوال دارد. آن‌ها فکر نکردند منابع بیمه کارگران ساختمانی با این کاهش ضریبِ حق بیمه، چطور باید تأمین شود؟! آیا باز هم قرار است کارگران ساختمانی در سهمیه‌ی بیمه قرار بگیرند و برای رسیدن به حداقلی‌ترین حقوقشان سال‌ها منتظر بمانند؟
در پوشش دفاع از کارگر، خنجر به کمر کارگر زدند!
در جلسه‌ی روز چهارشنبه، چندین بار موضوع گرانی مسکن مطرح شد، موضوعی که مخالفان طرح اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی، بار‌ها و بار‌ها آن را مطرح کرده بودند و اصلا دور از ذهن نیست که با همین بهانه، حداکثر سهم حق بیمه را از ۱۴ درصد به ۴درصد کاهش داده باشند. موضوعی که به گفته‌ی فعالان کارگری و با استناد به مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس، استدلالی اشتباه و صرفا یک بهانه است. هدف، حمایت از ثروتمندترین کارفرمای این کشور در مقابل ضعیف‌ترین کارگر این کشور است.
شوکت می‌گوید: این طرح را به اسم کارگر به مجلس برده‌اند، اما واقعیت این است که در پوشش دفاع از کارگر پشت او را خالی می‌کنند.
معلوم نیست بیمه‌ی کارگران ساختمانی با چنین طرحی به کجا می‌رسد. اینکه تأمین اجتماعی می‌تواند از پسِ کسریِ بودجه‌ی بیمه‌ی تمام کارگران ساختمانی بر بیاید یا نه، جای سوال و البته شک بسیار دارد.
رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی می‌گوید: «ما به عنوان فعال کارگری پشیمانیم که از مجلس یازدهم استمداد طلبیدیم. این مجلس با این طرح ما را از حلِ مشکل بیمه‌ی کارگران ساختمانی ناامید کرد.»