اقتصاد۲۴ – محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر تازه نفس عراق روز سه‌شنبه برای نخستین‌بار از زمان به دست گرفتن قدرت به ایران سفر کرده و با مقام‌های عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد. قریب به یک ماه پیش بود که السودانی موفق به تشکیل کابینه و نشستن بر کرسی جانشینی مصطفی الکاظمی شد. او در این بازه زمانی به اردن و کویت سفر کرده است.
استفاده از نام مجعول عربی برای خلیج‌فارس همزمان با سفر نخست‌وزیر عراق به ایران
نخست‌وزیر ۵۲ ساله عراق در روز‌هایی راهی ایران شده که رابطه تهران-بغداد پرماجرا و پرحاشیه گزارش می‌شود. این حاشیه‌ها حتی همزمان با بلند شدن هواپیمای نخست‌وزیر عراق به مقصد پایتخت ایران هم ادامه داشت. به گزارش میدل ایست نیوز، تنها چند ساعت پیش از سفر محمد شیاع السودانی به تهران، در بیانیه رسمی هیات دولت عراق از عبارت «خلیج ...» استفاده شد. در این بیانیه رسمی که پس از جلسه شامگاه دوشنبه هیات دولت صادر شده، به مناسبت اختصاص بودجه به تیم ملی عراق برای مشارکت در جام ملت‌های عربی که در بصره برگزار می‌شود، از عبارت «خلیج ...» استفاده شده است. موضوع نامگذاری این منطقه جغرافیایی در ایران از حساسیت بالایی برخوردار است و ایران آن را مجعول می‌خواند و همواره در پروتکل‌های بین‌المللی بر استفاده از عبارت «خلیج‌فارس» تاکید کرده است. صدور چنین بیانیه‌ای ازسوی دولت محمد شیاع السودانی این سوال را در فضای مجازی و رسانه‌ای مطرح کرد که این اقدام دولت عراق چه پیامی دارد؟ به گزارش «اعتماد» تا لحظه تنظیم این گزارش نه وزارت خارجه ایران و نه مقام‌های دولت عراق به این خبر واکنشی نشان ندادند.
سفری با دستور کار امنیتی، سیاسی و اقتصادی
محمد شیاع السودانی در صدر هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی صبح روز سه‌شنبه در فرودگاه مورد استقبال احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد قرار گرفت و سپس ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور در مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد از نخست‌وزیر عراق استقبال کرد. گفتگو درباره حملات موشکی و پهپادی ایران به مقر‌های گروهک‌های مسلح کرد در اقلیم کردستان عراق، وضعیت رابطه اقتصادی و تجاری دو کشور و همچنین میانجیگری بغداد میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی از اصلی‌ترین محور‌های مورد بحث در این سفر یک روزه بود.
پایگاه خبری میدل ایست نیوز در گزارشی درباره سفر محمد شیاع السودانی به تهران نوشت: نخست‌وزیر عراق درحالی به ایران رفت که پرونده‌های مهمی ازجمله فعالیت شبه‌نظامیان کرد و مساله آب‌های مشترک و مبادلات تجاری و مذاکرات تهران و ریاض در روابط دو کشور مطرح است. عامر الفایز، رییس کمیسیون روابط خارجی مجلس عراق سفر محمد شیاع السودانی به ایران را در راستای سفر‌های خارجی او پس از نشستن بر کرسی نخست‌وزیری می‌داند و معتقد است که هدف از این سفر‌ها کسب حمایت بین‌المللی در همه عرصه‌ها ازجمله برای تلاش‌های دولت در مبارزه با تروریسم و فساد و نیز سازندگی و بازگشت اموال عراق است. پرونده وساطت عراق میان عربستان و ایران، مسائل اقتصادی دوجانبه ازجمله اتصال ریلی عراق به ایران، واردات گاز از ایران و موضوع آب هم در زمره محور‌های مورد بحث در دیدار هیات‌های سیاسی و اقتصادی دو طرف است.
به گزارش «اعتماد»، حملات گسترده ایران به مقر‌های گروهک‌های شبه‌نظامی مستقر در اقلیم کردستان عراق از ۲ مهرماه طی عملیات ربیع آغاز شد و تا چند روز پیش نیز ادامه داشت. درحالی که مقام‌های متفاوت سیاسی و نظامی ایران می‌گویند که تاکنون هیات‌های سیاسی و امنیتی ایران و عراق حدقل دو بار با هم دیدار داشته و به توافق‌هایی دست یافتند، اما حداقل تا پیش از این سفر گره از این کلاف گشوده نشده بود چنانکه سردار محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز سه‌شنبه گذشته تاکید کرد که حملات تهران «تا رفع تهدید و خلع سلاح گروهک‌ها» ادامه پیدا خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: قطعنامه تازه آمریکا علیه ایران در زمینه حقوق زنان
ایران در نامه‌ای که اخیرا به اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ارسال کرده و همچنین مصاحبه‌هایی که اخیرا سفیر ایران در بغداد انجام داد، چند خواسته اصلی را از بغداد برای کنترل اوضاع مطرح کرده است. این خواسته‌ها شامل خلع سلاح گروهک‌های مسلح ایرانی، تعطیلی مقر‌ها و اردوگاه‌های آموزشی، استرداد مجرمانی که اقدام به عملیات تروریستی کرده‌اند، انتقال اعضای گروه‌ها به اردوگاه‌های پناهندگان و استقرار نیرو‌های دولت مرکزی عراق در مرز‌های شمالی دو کشور می‌شوند. محمدکاظم آل‌صادق، سفیر ایران در بغداد نیز در مصاحبه‌ای که اخیرا با شبکه خبری العالم داشت، گفته بود که در مذاکرات با بغداد «بیش از ۷۰ مدرک و سند به طرف عراقی دادیم مبنی بر اینکه مجموعه‌های تروریستی در شمال این کشور حضور دارند.»
به نظر می‌رسد که محمد شیاع السودانی درحالی راهی تهران شده که بغداد راهکاری برای مقابله با تهدید ایران ازسوی اقلیم کردستان یافته است. سکفان سندی، معاون کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق، روز دوشنبه از تشکیل دو تیپ نظامی جدید برای حفاظت از مرز‌های مشترک منطقه کردستان عراق با ایران با استفاده از بودجه دولت مرکزی عراق خبر داد. این اقدام در پی تصمیم صادر شده پس از نشست شورای وزارتی امنیت ملی عراق به ریاست «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر این کشور صورت گرفت. به گفته سکفان سندی، این دو تیپ نظامی متشکل از ساکنان کردستان عراق خواهند بود و پس از تشکیل در مرز‌های منطقه کردستان عراق مستقر خواهند شد.
پیش از این سخنان معاون کمیسیون امنیت و دفاع پارلمان عراق که روز دوشنبه مطرح شد، العربی الجدید در روز یکشنبه به نقل از یک مسوول عراقی اعلام کرد که پس از آنکه ایرانی‌ها به کشور عراق اسناد و مدارکی دادند که نشان می‌دهد از خاک این کشور علیه ایران استفاده می‌شود از جمله اینکه برخی مجموعه‌های کرد از خاک اقلیم کردستان به داخل ایران سلاح قاچاق می‌کنند، طرف عراقی به این نتیجه رسیده که یگان‌های نظامی از ارتش و نیرو‌هایی از مرزبانی خود را در مرزهایش با ایران به طول ۲۰۰ کیلومتر مستقر کند. در این گزارش آمده است که نمایندگی سازمان ملل در عراق نیز از این برنامه استقبال کرده تا ایران دیگر اقدام نظامی در اقلیم کردستان عراق انجام ندهد.
همزمان با سفر نخست‌وزیر عراق به تهران، روزنامه فایننشال‌تایمز انگلیس ادعا کرده بود که سردار اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جریان سفر به بغداد، تهدید کرده بود که در صورت عدم جلوگیری از نفوذ تروریست‌های تجزیه‌طلب به داخل خاک ایران، تهران عملیات زمینی را در شمال عراق آغاز خواهد کرد. شامگاه دوشنبه شبکه المیادین گزارش داد که این ادعا‌ها به هیچ عنوان صحت ندارد و سردار قاآنی در جریان دیدار با مسوولان عراق، چنین اظهاراتی مطرح نکرده است. این منابع تاکید کردند که فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران همچنین هیچ تهدیدی مبنی بر حمله زمینی یا غیرزمینی به شمال عراق را مطرح نکرده است.
رییسی: دنبال توسعه تبادلات با عراق
در عرصه‌های مختلف تجاری هستیم
ابراهیم رییسی، رییس‌جمهور در دیدار با محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق با ابراز خرسندی از ثبات سیاسی و تشکیل دولت جدید عراق گفت: جمهوری اسلامی ایران همواره از ملت واحد و دولت قوی در عراق استقبال و حمایت می‌کند.
به گزارش سایت ریاست‌جمهوری، رییس‌جمهور با تاکید بر عزم تهران برای گسترش همکاری‌ها و ارتقای سطح روابط با عراق در عرصه‌های اقتصادی، تجاری، سیاسی، فرهنگی و امنیتی گفت: ایران به دنبال توسعه تبادلات با عراق در عرصه‌های مختلف تجاری و نیز انرژی است و برگزاری جلسات منظم کمیسیون همکاری‌های مشترک دو کشور می‌تواند نقش موثری در تحقق این هدف داشته باشد. روابط جمهوری اسلامی ایران با عراق، روابطی متفاوت و ممتاز است و تقویت و تعمیق روابط دوجانبه باید به گسترش و ارتقای سطح تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای استقرار هر چه بیشتر صلح و ثبات در منطقه و جهان بینجامد.
محمد شیاع السودانی نیز در این دیدار با ابراز خرسندی از سفر به ایران گفت: ایران در عرصه تعاملات خارجی عراق جایگاهی ممتاز و عالی دارد و روابط دو کشور به شکل مطلوب و رضایت‌بخشی در حال گسترش است. تقویت کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور در راستای گسترش همکاری‌ها و مناسبات بغداد و تهران بسیار موثر بوده و برگزاری مستمر و منظم جلسات آن ضروری است.
حضور بیگانگان در این منطقه به هیچ‌وجه امنیت‌ساز نیست
ابراهیم رییسی و محمد شیاع السودانی پس از دیدار دوجانبه در یک نشست خبری مشترک هم شرکت کردند. ابراهیم رییسی با بیان اینکه آغاز به کار السودانی در سمت نخست‌وزیری عراق حاصل توافق و تفاهم گروه‌های مختلف سیاسی این کشور است، ابراز امیدواری کرد که حاصل کار دولت جدید عراق خدمتی متفاوت برای ملت عراق و همراهی و همکاری بیشتر با کشور‌های همسایه باشد.
بیشتر بخوانید: فرانسه: تحریمهای تازه‌ای علیه ایران در دست تصویب است
رییسی در ادامه افزود: خوشبختانه امروز ایران و عراق در گستره وسیعی از مسائل سیاسی، اقتصادی، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و فناوری همکاری بسیار خوب و نزدیکی دارند و امیدواریم در دوره جدید این همکاری‌ها ارتقا یابد. مبارزه با گروه‌های تروریستی، جرایم سازمان یافته، مواد مخدر و هر خطری که منطقه را تهدید کند، مورد توافق و تاکید دو کشور است. امنیت و صلح و ثبات در منطقه باید به دست کشور‌های منطقه تامین شود و حضور بیگانگان به هیچ‌وجه امنیت‌ساز نبوده، بلکه عامل مشکلات متعدد برای منطقه است. حضور امریکایی‌ها همان‌گونه که در افغانستان امنیت‌ساز نبود در نقاط دیگر منطقه نیز امنیت به همراه نخواهد داشت و قطعا خروج امریکایی‌ها از منطقه به افزایش صلح و ثبات و امنیت در منطقه ما منجر خواهد شد.
السودانی: امنیت ایران و عراق جدایی‌ناپذیر است
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق نیز در این نشست مطبوعاتی گفت: در تهران هستیم تا در مورد روابط دوجانبه اقتصادی، سیاسی و امنیتی به گفتگو بپردازیم و آخرین تحولات بین‌المللی را بررسی کنیم. ملت و دولت عراق هیچ‌گاه حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران را به ویژه از زمان آغاز حملات تروریست‌های داعش علیه این کشور و جانفشانی برادران ایرانی در کنار برادران عراقی در نبرد حق علیه باطل فراموش نخواهند کرد. این دیدار‌ها از این جهت ضروری است که پایه‌های مشترک و محکم میان ما برای اجرای توافقات صورت گرفته در زمینه‌های مختلف ایجاد کند. در دیدار با رییس‌جمهور محترم ایران توافق کردیم تا نشست‌های کمیته‌های اقتصادی دو کشور فعال‌سازی شده و نتایج این جلسات به کمیته عالی دو کشور منتقل شود.
السودانی در ادامه ضمن تقدیر از موضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از عراق به ویژه در زمینه صادرات برق خواستار ادامه این حمایت‌ها تا تکمیل پروژه‌های عراق در تولید برق و گاز شد و تاکید کرد: عراق برای پرداخت طلب‌های ایران با مکانیسم‌های خاص در تلاش است و امروز نیز در این زمینه گفتگو‌هایی انجام شد و از طریق کمیته‌های دوجانبه این مساله دنبال خواهد شد. نخست‌وزیر عراق همچنین با اشاره به اینکه در این سفر و نیز سفر‌های آتی گفتگو‌هایی میان وزرای نفت دو کشور انجام خواهد شد، گفت: در این گفتگو‌ها پروژه‌های مربوط به انتقال نفت خام و تصفیه آن‌ها در پالایشگاه‌ها برای استحصال مشتقات نفتی و نیز دیگر پروژه‌ها مورد بحث و بررسی قرار خواهند گرفت.
السودانی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه عراق امنیت خود با ایران را تکمیل‌کننده یکدیگر و در قالبی واحد می‌بیند، افزود: امنیت دو کشور از یکدیگر جدایی‌ناپذیر بوده و بخشی از امنیت کل منطقه به شمار می‌آید. دولت عراق ملتزم است با اجرای دقیق قانون اساسی به هیچ گروه و طرفی اجازه ندهد که از اراضی عراق برای آسیب رساندن و اخلال امنیتی نسبت به هر طرف دیگری استفاده کند. سیاست رسمی حکومت عراق است که این سرزمین نقطه شروعی برای آسیب رساندن به کشور‌های همسایه نباشد. ما این سیاست را در روابط دیپلماتیک خود دنبال می‌کنیم تا سیاست متوازنی با کشور‌های دوست و برادر براساس اصل احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی دیگری داشته باشیم و اجازه نخواهیم داد هیچ گروهی امنیت کشور‌های دیگر را از خاک عراق مورد آسیب قرار دهد. دبیر شورای عالی امنیت ملی عراق نیز در این سفر حضور دارد و مسائل امنیتی را با همتای خود مورد بحث و بررسی قرار خواهد داد تا به تفاهمی بر سر مکانیسم کاری و همکاری میدانی در این زمینه برسیم و از هر گونه تنشی جلوگیری و اجتناب به عمل بیاید. از نظر ما گفتگو و تعامل بهترین راه برای جلوگیری از این مشکلات است.