اقتصاد۲۴- «جنگ روسیه با اوکراین کل جهان را با بحران اقتصادی مواجه کرده است»؛ این تحلیل یا نظری است که غالباً از سوی دولتی‌ها و مدافعان دولت رئیسی مطرح می‌شود. سوال این است، این عامل خارجی چقدر در شلختگی اقتصاد ایران سهم و نقش دارد؟ عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان به این سوال پاسخ داده است.
فرجی‌راد می‌گوید: اینکه عده‌ای گرانی و گرفتاری‌های این روز‌ها را به جنگ روسیه با اوکراین ربط می‌دهند، نه تنها درست نیست، بلکه خودشان هم می‌دانند مشکلات ایران با مشکلات دیگر کشور‌ها قابل مقایسه نیست. در واقع در هیچ جای دنیا مردم به یکباره دارایی‌های‌شان را نصف نمی‌بینند.
اما دولت سیزدهم در عرض یک سال و چندماه، دلار ۲۳ هزار تومانی را به ۴۰ هزارتومان رساند تا بتوانیم اینطور بگوییم که متاسفانه قشر‌های متوسط و حتی متوسط به بالا حالا در دهک فقیران هستند.
او توضیح می‌دهد که اتفاقا بعد از جنگ اوکراین و روسیه، جزء اولین کشورهایی بودیم که گندم و جو وارد کردیم بنابراین دولت در حالی عده‌ای مشکلات را به جنگ اوکراین ربط می‌دهد و از تورم در همه دنیا صحبت می‌کند که تورم کمرشکن ایران در هیچ کشور دیگری نیست! این یعنی تورم داریم تا تورم.
استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید: موضوع سوءمدیریت شدید و البته تحریم‌های بین‌المللی است. با این توضیح که هر دو این نقیصه قابل حل هستند.
یعنی دولت باید کار‌ها را به کاردان‌ها بسپارد و در مذاکره هسته‌ای هم با درک شرایط جلو برویم. اگر این دو موضوع مهم جدی گرفته شوند، شاید نتوانیم به زودی به توسعه برسیم، اما حتما می‌توانیم زندگی را برای مردم قابل تحمل کنیم.
فرجی‌راد می‌گوید: درباره سوءمدیریت دولت و کابینه باید بگویم آقای رئیسی خیلی جدی قول تشکیل دولتی قوی را به مردم داده بود و عجیب اینکه با وجود ناکارآمدی در این یک سال و نیم و گرفتاری بدی که مردم دچارش شده‌اند، همچنان خودشان را دولتی قوی می‌بینند.
او در توضیح می‌گوید: شما ببینید سیاست‌های دولت و دلار ۴۰ هزار تومانی میلیون‌ها ایرانی را به زیر خط فقر برده است؛ یادتان باشد دولت در شروع کار به دلیل بی‌تجربگی ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف کردند و نتیجه این شد که قیمت کالاها سه چهار برابر و بعضا تا ده برابر هم افزایش یافت.
خب همه این مسائل ریشه در مدیریتی ضعیف دارد که کارهایش حساب و کتاب ندارد و تصمیم‌هایی می‌گیرد که با واقعیت‌ها جور در نمی‌آید. به نظرم اگر لازم باشد، حتی به سراغ کارشناسانی از کشورهایی چون مالزی یا ترکیه برویم تا بتوانند با تجربه و تخصص‌شان اقتصاد ایران را از این به‌هم‌ریختگی خلاص کنند.
سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان با اشاره به فضای پرابهام هسته‌ای می‌گوید: زمانی که فضا برای توافق فراهم بود، کار‌هایی در ایران صورت گرفت که موجب سوءاستفاده طرف‌های مذاکره شد.
یعنی تندرو‌ها که خودشان را انقلابی و منتسب به حاکمیت معرفی می‌کنند، با سیاه‌نمایی و ... کاری کردند تا غرب عقب‌نشینی کند.
اما الان دیگر شرایط فرق کرده و شروطی را به ما اعلام کرده‌اند و مشخصا در دو موضوع «حقوق بشر» و «همکاری ایران با روسیه در جنگ اوکراین» از ما شفاف‌سازی می‌خواهند تا گرهِ برجام کورتر از هر مقطع دیگری باشد و در این بین، زندگی حداقلی روز به روز برای مردم محال‌تر شود.
فرجی‌راد می‌گوید: بعضی از دستگاه‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد از بودجه کشور را می‌گیرند و نه تنها کار مفیدی انجام نمی‌دهند، بلکه با تندوری وقایعی را به وجود می‌آورند که برای کشور هزینه‌ساز است.
دولت باید جراًت و شجاعت حذف بودجه‌های‌شان را داشته باشد تا بیت‌المال صرف مصالح ملی و منافع مردم شود.