اقنصاد24- معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر در آستانه هفته پژوهش از تولید نانومالچ طبیعی برای نخستین بار در کشور در این دانشگاه خبر داد.
دکتر وحید یاوری گفت: محصولات فناوری نانوی ما مانند "نانومالچ طبیعی" برای تثبیت خاک تهیه شده است. این محصول برای نخستین بار درکشور از ضایعات مزارع خوزستان تهیه شد که کاملا سبز و طبیعی ست و عوارض مالچ نفتی را ندارد. این محصول مهم به تایید مراجع ملی رسیده و وزارت راه و شهرسازی کارایی آن را برای طرح های ملی تایید کرده است. مجری این طرح دکتر فواد بوعذار از اعضای هیئت علمی همین دانشگاه در رشته ی شیمی دریاست.
دکتر فواد بوعذار عضو هیئت علمی این دانشگاه و پیشنهاد دهنده و مجری طرح "تثبیت کانون های ریزگرد خوزستان توسط نانومالچ طبیعی بومی" در این باره گفت: یکی از مهم ترین بحران هاي زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک مانند استان خوزستان پدیده مخرب ریزگردها، بیابان زایی و فرسایش بادي می باشد که وقوع طوفان هاي سهمگین گرد و غبار و حرکت ریزگردها از پیامدهاي آن محسوب می شود.
وی افرود: خشکسالی شدید، تغییرات اقلیمی و از بین رفتن پوشش گیاهی از عوامل موثر ایجاد کانوهای ریزگرد و افزایش غیرمتعارف بیابان زایی می باشد. همچنین فرسایش بادی بعنوان عامل متمم می تواند به عنوان یک مسئله در هر مکانی که خاک سست، خشک، لخت یا تقریباً برهنه و سرعت باد از سرعت آستانه جهت شروع حرکت ذرات خاک بیشتر باشد، به وقوع بپیوندد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در این راستا حدود 340 هزار هکتار کانون‌های هفتگانه بحرانی پدیده گرد و غبار در استان خوزستان شناسایی شده و حدود 250 هزار هکتار نیز ماسه‌زار است و بخشی از این اراضی فوق بحرانی محسوب میشود و وقوع مکرر طوفان ریزگردها در فصول مختلف سال مشکلات زیست محیطی، بهداشتی، امنیتی و صنعتی فراوانی برای مردم استان بوجود آورده است.
دکتر فواد بوعذار، خسارت‌های قابل شناسایی فعالیت این کانون‌ها سالانه حدود 8۰ میلیارد تومان است که چنانچه سایر خسارت‌ها از جمله آسیب‌رسانی به ریل‌های راه آهن، جاده‌های روستایی، روستاها و مزارع کشاورزی و نیز خسارت‌های اجتماعی از قبیل لغو پروازهای هواپیماها و خسارت‌های وارده به موتورهای جت و غیره به آن اضافه شود بسیار فراتر از این رقم خواهد شد.
وی در پاسخ اینکه معایب روشهای مالچ پاشی متداول چیست و در روش جدید چه مزایایی درنظر گرفته شده است چنین گفت: مالچ به پوشش غیرزنده‌ای اطلاق میشود که برای محافظت و ارتقاء کیفیت خاک، و همچنین تثبیت شنهای روان و جلوگیری از ریزگرد، روی سطح خاک قرار می‌گیرد. از معایب روشهای مالچ پاشی متداول می توان به برهم زدن ترکیب محیط زیستی اشاره کرد. ثانيا عمليات مالچ پاشي نيازمند تجهيزات و نيروي انساني زيادي است. چون اين ماده شبيه قير است بايد در محيط ابتدا گرم و سپس روي خاک پاشيده شود که هزينه حمل از مبدا تا منطقه عملياتي نيز به آن اضافه مي شود.
اما در طرح موجود تصمیم گرفته شد که از ترکیبات طبیعی استفاده شود تا علاوه بر اینکه باعث رفع معضل بیابانزایی، حرکت شنهای روان و پراکنش ریزگردها شود، باعث بهبود خصوصیات خاک شده و مشکلات زیست محیطی نیز بر جای نگذارد. نانو رس محصولی است محیط زیست دوست و طبیعی که با استفاده از فناوری نانو از کانی های رسی استخراج می شود. فناوري نانو درباره راه هاي جديد ساخت مواد صحبت مي كند و هدف آن توليد اجزای كوچكتر، ارزانتر، سبكتر و سريعتر با كارايي بهتر است كه از مواد اوليه و انرژي كمتري استفاده مي كنند.
مجری طرح همچنین برای معرفی محصول جدید چنین گفت: محصول نانومالچ طبیعی تهیه شده از مزارع خوزستان کاملا زیست سازگار با بافت خاک های مرکز کانون ریزگرد به عنوان یک پوشش و همچنین یک ماده سیمانی به منظور چسباندن ذرات شن و ایجاد یک بستر مناسب برای تثبیت بیولوژیکی استفاده میشود. این محصول سبز بومی نانو دوستدار محیط زیست در پروژه ملی وزارت راه و شهرسازی با موفقیت در تثبیت خاک حد فاصل خرمشهر-اهواز بکار گرفته شد و نتایج انجام شده بیانگر اثر فوق العاده نانومالچ طبیعی تهیه شده بر روی تثبیت و بهسازی خاکهای رسی و شنی در راستای مبارزه با بیابانزایی می باشد.
از مزایای مهم محصول نانومالچ طبیعی می توان به کاهش سطح تبخیر آب، افزایش ذخیره رطوبت خاک، غنی سازی و ارتقاء کیفیت و ساختار خاک، بهبود شرایط رشد گیاهان، عدم ایجاد الودگی ثانویه، اجرای آسان و ساده بدون نیاز به امکانات و تجهیزات پیچیده (بر خلاف مالچ نفتی: دمای بالا 60 درجه و هزینه حمل و نقل زیاد)، طول عمر بالا (7-10 سال)، قیمت مناسب و کیفیت بالا، مطابقت با شرایط مختلف خاکی استان خوزستان (شرایط اسیدی و قلیایی خاک)، تولید انبوه و نیمه انبوه تثبیت کننده نانو بر حسب نیاز اشاره کرد.
دکتر فواد بوعذار در نهایت قیمت محصول و مقدار مصرف آن را این طور تشریح کرد: مالچ نانو مورد نظر بصورت محلول عرضه می گردد و قیمت تمام شده آن با توجه به نوع خاک بر حسب هکتار محاسبه می گردد که با توجه به هزینه ها و معایب زیاد مالچ پاشی موجود بمراتب مناسب تر می باشد. در حال حاضر هزینه مالچ نفتی حدودا 25-20 میلیون تومان در هر هکتار است. با توجه به مفهوم نسبت سطح گسترده به حجم نانوذره محصول، مقدار مصرفی ان بر حسب حجم در مقایسه با مالچ نفتی کمتر از نصف است.
دکتر فواد بوعذار استاد شیمی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم و فنون خرمشهر، چاپ 23 مقاله علمی ISI در مجلات بین المللی، ارایه 55 کنفرانس داخلی و بین المللی، مجری 5 طرح ملی و منطقه ای، محقق و مدرس سطح الف ستاد ویژه فناوری نانو کشور و مدیریت شرکت فناوران نانوسبز کارون را در کارنامه خود دارد.
منبع: عصر ایران