اقتصاد۲۴- صبا رضایی - گردشگری صنعتی حساس و دردانه است. این صنعت از هر اتفاق و هر خبری تاثیر می‌پذیرد. شاخص امنیت در جذب توریست ورودی بسیار موثر است، مهم‌تر از آن احساس امنیت است. تصویری که از مقصد ارائه می‌دهید باید به حدی ایمن و شفاف باشد که توریست مجاب شود هزینه کند و به کشوری بیگانه سفر کند.
اما هیچ‌کدام از این فاکتور برای ایران گویی مصداق ندارد. دستگاه دیپلماسی کشور‌های اروپایی به شهروندان خود توصیه می‌کنند به ایران سفر نکنند. تصاویری که از ایران منتشر می‌شود احساس امنیت به توریست نمی‌دهد. دولت و وزارت گردشگری هیچ گونه تلاشی برای ایمن نشان دادن شرایط نمی‌کنند. تبلیغات در زمینه گردشگری ایران در جهان وجود ندارد، مگر به دست بخش خصوصی. دولت به جای حمایت از قشر فعال در گردشگری بر سر راهشان سنگ اندازی می‌کند. چگونه ممکن است توریست در این شرایط به کشورمان سفر کند؟ با اینحال عده‌ای امیدوارند ۵۰ سال آینده که نه آب موجود بود نه خاک و نه هوایی برای نفس کشیدن، این صنعت دردانه به داد مردم خواهد رسید. گردشگری هنوز نمرده است، به احتضار رفته تا آیندگان آن را احیا کنند.
کاشتن بذر‌هایی برای آینده گردشگری در ایران
بهترین افراد آن‌هایی هستند که برای نسل آینده تلاش می‌کنند. جامعه‌ای پیشرفت می‌کند که مردم نهالی می‌کارند که می‌دانند هرگز زیر سایه آن نخواهند آرمید. از این افراد در صنعت گردشگری به وفور یافت می‌شود. فعالان این صنعت در حال کاشتن بذر‌هایی برای ایران آینده هستند. هرچند مردم و دولت با بی اعتنایی از کنارشان رد شوند.
علی شادلو، مدرس، فعال و کارشناس گردشگری به اقتصاد ۲۴ گفت: در گردشگری دو ساعت شنی داریم، یکی ساعت شنی مربوط به برنامه‌های میان مدت و کوتاه مدت است که شامل تهدید‌های پیاپی در حیطه گردشگری می‌شود. ساعت شنی دیگر مرتبط با برنامه‌های بلند مدت است. در این ساعت، فرصت‌ها در حال افزایش بوده و مسیر هموارتر می‌شود. بازه زمانی کوتاه مدت ۱۰ الی ۱۲ سال است، بازه میان مدت ۳۰ تا ۵۰ سال و بلندمدت نیز مربوط به ۵۰ سال آینده است. در واقع فرصت‌ها شامل حال نسل ما نمی‌شود. باید مسیر را برای نسل‌های آینده هموار کنیم. حداقل فرزندانمان از گردشگری درآمد خواهند داشت و ایران آینده از آن بهره‌مند خواهد شد.
در آینده تنها چیزی که باقی می‌ماند گردشگری است
وی افزود: در آینده نه خاک داریم، نه آب و نه هوا. صنعت و کشاورزی از بین می‌رود. تنها چیزی که باقی می‌ماند گردشگری است. این صنعت تنها راه برای درآمدزایی در ایران آینده است. توریست‌ها به خاطر تمدن چند هزار ساله همواره مشتاق دیدار از کشورمان هستند و در آینده این صنعت، تنها راه نجات مردم و درآمدزایی نسل‌های آینده است.
شادلو گفت: دولتمردان نه وقت کافی دارند و نه منابع که گردشگری را به طور جدی مورد بررسی قرار داده و آسیب شناسی کنند. دولت نه بودجه‌ای برای این امر اختصاص می‌دهد و نه زمانی. البته مشکل فقط از وزارت گردشگری نیست بلکه به صورت کلان مشکل از دولت است. در سطح عالی مدیریتی، عزم جدی و منابع مورد نیاز برای حرکت به سوی گردشگری وجود ندارد. شعر زیبایی وجود دارد که طنز موجود در گردشگری را به خوبی بیان می‌کند؛ گنه کرد در بلخ آهنگری/ به شوشتر زدند گردن مسگری.
این فعال حوزه گردشگری افزود: این طنز در گردشگری به طور کم خردانه‌ای در جریان است. به طور مثال، در مجموعه گردشگری مهر و ماه فردی بی حجاب بوده است، کل مجموعه به دلیل تخلف او تعطیل می‌شود. در هتلی فردی، خطایی می‌کند، مالک هتل جریمه شده و هتل تعطیل می‌شود. این طنز در گردشگری جاری است و به ازای تخلف هر گردشگر، مالک مجموعه گردشگری یا هتل یا تاسیسات مربوطه مجازات می‌شوند.
وضعیت بد ورود گردشگر به ایران
کارشناسان و فعالان گردشگری از شرایط فعلی گردشگری ورودی بسیار ناامید شده اند. با اینهمه تلاش می‌کنند راهی پیدا کنند تا توریست را وارد کشور کنند. آن‌ها هیچ توقعی از دولت ندارند جز اینکه بر سر راهشان سنگ اندازی نکند.
محمد نوروزی، راهنمای سفر آلمانی زبان به اقتصاد ۲۴ گفت: گردشگری مرده است. دفن شده و در حال حاضر در حال فاتحه خواندن بر سر مزارش هستیم. تعداد تور‌های ورودی من به صفر رسیده است. برای اردیبهشت سال آینده تقریبا هیچ توری ندارم. مسافران ورودی جرات نمی‌کنند به ایران سفر کنند. در زمستان عده‌ای قصد داشتند به ایران سفر کنند، اما به خاطر شرایط موجود می‌ترسند.
بیشتر بخوانید: از آغاز اعتراضات، ۸۵ درصد گردشگرخارجی و بیش از ۵۰ درصد داخلی؛ رزرو هتل را لغو کردند
وی افزود: در حال حاضر تنها یک توریست بلغارستانی دارم که به صورت انفرادی به ایران سفر می‌کند. قصد دارم در فنلاند بازاریابی کنم. من لیدر توریست‌های آلمانی هستم، اما دولت آلمان در حال حاضر با شرایط حاکم بر کشورمان مشکل دارد و مسافران آلمانی نیز می‌ترسند به کشور سفر کنند. اگر شرایط مهیا باشد و هراس توریست‌ها از بین برود، بسیاری به کشور سفر خواهند کرد.
هر توریست ۱۰ تا ۲۰ هزار یورو برای کشور درآمدزایی دارد
نوروزی با اشاره به اینکه هر مسافر ۱۰ تا ۲۰ هزار یورو در ایران هزینه می‌کند، بیان کرد: تور‌های ایران بین ۳ تا ۶ هزار یورو هزینه دارد. هزینه هتل، حمل و نقل، لیدر و سوغات در ایران ارزان نیست.
وی در رابطه با اینکه گفته می‌شود سفر به ایران ارزان بوده و ایران جزو ارزانترین کشور‌ها برای سفر است، گفت: ایران به هیچ وجه کشور ارزانی برای سفر نیست. هتل‌ها کیفیت پایینی دارند، صبحانه اکثر هتل‌ها نامناسب است، کیفیت اتاق‌های هتل‌ها بد است. اقامتگاه‌های سنتی کرایه هتل‌های ۳ یا ۴ ستاره خارجی را دریافت می‌کنند، اما خدمات‌رسانی بسیار بدی دارند. در واقع توریست‌ها هزینه خدمات عالی را می‌دهند، اما خدماتی نامناسب دریافت می‌کنند.
توریست‌ها تنها به بازار می‌روند
نوروزی درباره سوغات و خرید صنایع دستی توسط توریست‌ها گفت: توریست‌ها صنایع دستی و سوغاتی بسیار گرانی می‌خرند. بسیاری از آن‌ها فرش می‌خرند و به صنایع دستی ایران بسیار علاقمندند. مشکل اینجاست که در کتاب ایرانگردی در بسیاری از کشور‌ها توصیه شده است به لیدر‌ها در خرید صنایع دستی اعتماد نکنید، اگر با لیدر‌ها به بازار بروید، باید قیمت گرانتری برای خرید خود بپردازید. برای همین، نخست باید اعتماد توریست‌ها را جلب کنیم تا بتوانیم آن‌ها را به خرید سوغات و صنایع دستی به بازار ببریم. در بسیاری از مواقع توریست‌ها به ما می‌گویند تنهایی به بازار می‌روند.
این لیدر آلمانی زبان در رابطه با مشکلاتی که برای جذب توریست ورودی وجود دارد، بیان کرد: بعد از برگزاری هر تور باید گزارشی ارسال کنیم و موضوع سفر، صحبت‌ها و برنامه سفر را با بازدید‌ها و فعالیت‌های انجام شده در سفر توضیح دهیم. دولت باید این نکته را در نظر بگیرد زمانی که به فردی ویزا می‌دهد دیگر نباید لیدر را سوال و جواب کند یا از او بخواهد درباره صحبت‌های داخل خودرو با توریست توضیح دهد. توریست‌های من طبیعت گرد هستند و علاقه‌ای به مسائل سیاسی ندارند. در نهایت درباره مارمولک، حیوانات و پوشش گیاهی صحبت می‌کنند.
ناامیدی از آینده گردشگری در ایران
بسیاری از فعالان گردشگری، این صنعت را در حال احتضار می‌بینند و دیگر امیدی به آینده شغلی خود ندارند.
مجتبی برزویی، راهنمای انگلیسی و فرانسوی زبان به اقتصاد ۲۴ گفت: گردشگری صنعتی رو به احتضار است. در حال حاضر توریست‌های بسیار کمی به کشور سفر می‌کنند، در واقع توریستی به کشور سفر نمی‌کند.
وی افزود: اوایل دی ماه که راهنمایی دو توریست را برعهده گرفتم، متوجه شدم ۹۵ درصد هتل‌های ایران خالی است و اصلا تور‌های گروهی به کشور وجود ندارد. روسیه و چین از نظر سیاسی به مواضع دولت ما نزدیکترند، اما این کشور‌ها نیز برای جذب توریست موفق نبوده اند و بسیاری از آژانس‌داران نیز در حال تغییر شغل بوده و هتل‌ها در آستانه تعطیلی اند.
آمار توریست ورودی به صفر رسیده است
لیدر‌های توریسم از آمار بسیار اندک حضور توریست‌ها در کشور می‌گویند. به عقیده آن‌ها تعداد توریست‌ها در کشور به صفر رسیده است.
حسین عبادتی، راهنمای سفر انگلیسی زبان به «اقتصاد ۲۴» گفت: حضور توریست‌ها در ایران به صفر رسیده است. هیچ تور ورودی در کشور مشاهده نمی‌شود. تعداد اندکی توریست در کشور حضور دارند، آن هم تور‌های روسی است. مسافر از روسیه به کشور سفر می‌کند، اما از مقاصد دیگر. در حال حاضر راهنمایان روسی زبان تور‌هایی دارند، اما بقیه هیچ توری را راهنمایی نمی‌کنند.
وی افزود: تنها راهکار جذب توریست در کشور بالا بردن امنیت است. نکته مهم اینجاست که امنیت روانی بسیار مهم‌تر است. در چندماه اخیر چند شهروند خارجی دستگیر شدند و این تصور ایجاد شد که برای توریست خارجی در کشورمان امنیت وجود ندارد، در صورتی که این‌گونه نیست.