اقتصاد۲۴- ماشاالله شمس الواعظین، یکی از روزنامه نگاران با سابقه ایران در گفتگو با «شبکه شرق» با اشاره به تداوم روند بازداشت روزنامه نگاران و خبرنگاران در ایران اظهار کرد: «هر رویدادی که در این کشور اتفاق می‌افتد، ما نمود و هزینه‌اش را در عرصه روزنامه‌نگاری می‌بینیم.
به محض هر واقعه‌ای، همان اول شاهد بازداشت روزنامه‌نگاران هستیم به طوری که دیگر ماهیت اعتراضات اهمیتی ندارد و همان اول به سراغ خبرنگاران می‌آیند. در ۹۶ و ۹۸ ماهیت اعتراضات متفاوت و بیشتر متوجه مسائل اقتصادی بود، اما باز هم همان اول به سراغ روزنامه‌نگاران رفتند، امروز هم حدود ۴ ماه است که شاهد بازداشت گسترده خبرنگاران هستیم. ما نفهمیدیم چرا! واقعا اینکه می‌گویند روزنامه‌نگاران مرغ عزا و عروسی هستند، عین واقعیت است.»
او ادامه داد: «در جامعه ما همیشه به همین شکل بوده است. این روند از ۲ حالت خارج نیست، یا می‌خواهند از این طریق خط و نشان بکشند برای دیگر صنف‌ها و مشاغل یا اینکه می‌خواهند همین سیستم نیم بند اطلاع‌رسانی موجود را هم از بین ببرند و مرجعیت خبری را کاملا به آن سوی آبها بفرستند. کما اینکه همین حالا هم این اتفاق رخ داده است.»
بیشتر بخوانید: جزییات موافقت رهبری با عفو متهمان و محکومان
بارها از انتقال مرجعیت رسانه‌ای به خارج از کشور گفتیم، کسی گوشش بدهکار نبود
شمس الواعظین بازداشت خبرنگارانی چون نیلوفر حامدی، الهه و الناز محمدی و... را نشانی از تلاش برای خارج کردن مرجعیت خبری از ایران دانست و تصریح کرد: «این واقعیت خطرناکی است. ما بارها گفتیم که اجازه ندهید مرجعیت خبری به خارج از کشور برود ولی گوشی بدهکار نبود. اینقدر آش شور شد که مقامات مسول هم درباره انتقال مرجعیت خبری به خارج از کشور هشدار دادند. وقتی می‌گوییم مرجعیت نباید به خارج از کشور برود، در حقیقت حرفمان این است که مدیریت افکار عمومی باید بومی باشد.»
این پیشکسوت روزنامه نگاری متذکر شد: «رسانه‌های گروهی تولید کننده داده‌های ملی هستند، داده‌های ملی شناخت را تکمیل می‌کنند. شناخت هم به باور تبدیل می‌شود و باور هم رفتار را شکل می‌دهد. اگر مرجعیت خبر به کانون‌های برون مرزی منتقل شود، رفتار جامعه در جایی خارج از این کشور شکل داده می‌شود. آنوقت است که ماجرا طنزآلود و تلخ می‌شود. وجه طنز ماجرا اینجاست که خبر در ایران تولید می‌شود، به لندن می‌رود، آنجا بازپروری می‌شود و بعد دوباره در ایران دریافت می‌شود. این سیکل از اساس خنده دار است.»
او درباره چگونگی اصلاح وضع موجود نیز بیان کرد: «برای اصلاح این وضع پیشنهادی دارم، پیشنهاد من این است که مدیران مسئول مطبوعات و رسانه‌های گروهی یا در ارتباط با شورای عالی امنیت ملی یا در ارتباط با وزارت ارشاد به عنوان نهاد متولی، بروند و بحث جدی داشته باشند چراکه این ماجرا دیگر غیرقابل تحمل و تداوم است.»
اوضاع فعلی غیرقابل تحمل و تداوم است
شمس الواعظین افزود: «ما در ایران مدام روزنامه نگار جدید و با کیفیت تولید می‌کنیم ولی یا آنان را به زندان می‌اندازیم و بازداشت می‌کنیم، یا آنان را خانه نشین می‌کنیم یا اینکه به اجبار تن به مهاجرت می‌دهند. وقتی مهاجرت کردند آنوقت اتفاقی رخ می‌دهد که الان شاهدش هستیم. این اوضاع غیرقابل تداوم است و باید وضعیت به کلی تغییر کند.»
این روزنامه نگار پیشکوست تصریح کرد: «ما 3 اصل داریم که باید رعایت شود، اصل اول حق انتشار مطبوعات باید محترم شمرده شود، دوم حق امنیت شغلی روزنامه‌نگاران باید رعایت شود. اصل سوم هم حق برخورداری از دادرسی عادلانه است.
نیلوفر حامدی، تنها کاری که کرد، انجام وظیفه‌اش بود، آقای رحمانیان حداقل 3 بار مصاحبه کرد و بر این موضوع تاکید کرد و گفت زیر نظر من صورت گرفته است. نتیجه این اقدام آن است که روزنامه نگاران به جای اینکه راوی بحران باشند، خود بخش قابل توجهی از آسیب دیدگان بحران‌اند.»
او تصریح کرد: «نکته قابل توجه در بحث دادرسی عادلانه این است که روند ارجاع خبرنگاران به دادگاه انقلاب باید متوقف شود، مگر ما کار ضد انقلابی انجام می‌دهیم که پرونده در این دادگاه رسیدگی می‌شود؟ دادرسی باید به این شکل باشد که اگر کسی از نیلوفر حامدی یا میلاد علوی یا شمس الواعظین شکایت کرد، برود در دادگاه عادی جواب دهد.
هرچند در دنیای مدرن طرح دعاوی علیه روزنامه نگاران در دادگستری منوط به اخذ اجازه از اتحادیه هاست به این معنا که اول اتحادیه صنفی به موضوع رسیدگی می‌کنند. اگر دیدند رفتار میلاد علوی مستجوب بزه مطبوعاتی است، به دادگستری ارجاع می‌دهند ولی اگر دیدند حاوی توهین و اهانت نیست، به سازمان شکایت کننده اطلاع می‌دهند که این شکایت مسموع نیست و روزنامه نگار از حق طبیعی خودش استفاده کرده است.»
مدیران مسئول به خودشان تکانی دهند
شمس الواعظین خاطرنشان کرد: «دنیای کنونی مراجعه به دادگاه هم برای شکایت از روزنامه نگاران هم از طریق انجمن های صنفی صورت می‌گیرد و شما نمی‌توانید مستقیم از یک رسانه یا خبرنگار طرح شکایت کنید و مجبورید شکایت خود را به آن سازمان ببرید تا بررسی کنند. آنچه باید در ایران اتفاق بیافتد، همین است.»
او در خاتمه با بیان اینکه: «روند برخورد با روزنامه نگاران باید متوقف شود»، گفت: «ما سرقت نکردیم، کسی را نکشتیم، اختلاس نکردیم، ما فقط تولید کلمه کرده‌ایم. امیدوارم مدیران مسئول با وضعیتی که به وجود آمده و مدام در حال تکرار است، به خودشان تکانی دهند. مدیران مسئول ما بروند و بگویند این رفتارها دیگر برای ما قابل تحمل نیست. حداقل اثر اینکار، آن است که خبرنگاران احساس می‌کنند کسی را دارند و مدیرانشان پشت‌شان هستند.»
این پیشکسوت عرصه روزنامه‌نگاری خاطرنشان کرد: «واقعا اینکه مدیرمسئول بازداشت نشود ولی هر روز خبرنگارانشان بازداشت شوند، امر مثبتی است؟ اینکه مطبوعات توقیف نشوند ولی خبرنگاران در زندان باشند، مثبت است؟ آن هم با این وضعیت افتضاح تیراژ مطبوعات. به نظرم بهتر است مدیران مسئول هرچه زودتر به خود تکانی دهند.»