اقتصاد۲۴- روح‌الله دهقانی فیروزآبادی در نشست خبری‌ای که امروز (۱۶ اردیبهشت) برگزار شد در پاسخ به سوالی درباره لزوم وجود شبکه پایدار برای فعالیت کسب‌وکار‌ها با اشاره به برگزاری چندین نشست با مدیران کسب‌وکار‌های پلتفرمی در سال گذشته گفت: ما به عنوان نماینده این افراد با با هیات دولت، مرکز ملی فضای مجازی و شورای عالی فضای مجازی جلساتی برگزار کردیم و در آن‌ها از این پلتفرم‌ها حمایت شد. من معتقدم معاونت علمی باید طرف شرکت‌های اقتصاد دانش‌بنیان باشد.
دهقانی فیروزآبادی درباره مسئله اینترنت طبقاتی برای گروه‌هایی از جامعه مانند برنامه‌نویسان که پیشتر مطرح شده بود گفت: در پیگیری موضوع اینترنت و حمایت از وجود جریان اینترنت پرسرعت و پاک، از سوی معاونت علمی فروگذاری نشده است. به اینترنت خاصی که یکی از پیشنهاد‌دهندگان آن معاونت علمی بوده نمی‌توان گفت اینترنت طبقاتی. اینترنت حرفه‌ای عبارت بهتری است.
ما شرکت‌هایی داریم که علاقمندند اینترنت باکیفیت و با سرعت بالا و فراتر از آن چه در کشور سرویس می‌دهد، داشته باشند. با وزارت ارتباطات مذاکراتی برای همکاری شده است که در تهران و دیگر استان‌های بزرگ مراکز هم‌آفرینی، نوآوری داشته باشیم که بچه‌های علاقه‌مند به صورت حرفه‌ای بتوانند از بالاترین سطح اینترنت استفاده کنند. فکر می‌کنم این طرح کمتر از دو سه ماه دیگر اجرایی خواهد شد.
برنامه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا آغاز شده است
دهقانی فیروزآبادی با بیان اینکه یکی از موضوعات جدی در این معاونت بحث اقتصاد دانش‌بنیان است گفت: ۸۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان در حال حاضر در ایران فعالیت می‌کنند. جمعیت خوبی که اصطلاحاً جرم کافی دارند برای ایجاد تغییرات بزرگ داریم. امیدوارم با سیاست‌های جدید نسل چهارم معاونت علمی هر سال شاهد رشد بیشتر سهم اقتصاد دانش‌بنیان از GDP باشیم.
او در پاسخ به سوالی درباره کارکرد پارک‌های علم و فناوری گفت: تمام مطالعات نشان می‌دهند که ما نسبت به دنیا در شتاب‌دهنده، پارک‌ها و مراکز رشد بعضا ۵ تا ده برابر زیرساخت داریم. بخشی از این هیجان طبیعی است. وقتی جریانی ایجاد می‌شود همه به تولید آن ساختار رو آورده می‌شود. ما بر مبنای محاسبات معتقدیم کشور برای این که بتواند به سهم سالانه یک درصد اقتصاد دانش بنیان از GDP برسد باید در افق ۱۴۰۴، ۲۰ هزار شرکت دانش‌بنیان داشته باشیم. تا ابتدای سال گذشته حدود ۶۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان وجود داشت.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان با بیان این که ایجاد شرکت یک فرآیند یک ساله نیست و حداقل به زمان سه تا پنج سال نیاز دارد گفت: اتفاق سال گذشته کمک به شرکت‌ها برای دانش‌بنیان شدن بود. با همه اوصاف سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ با افزایش صددرصدی تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان را شاهد بودیم. الان تقریبا شرکت‌هایی که می‌توانستند با ارتقای ساختار‌ها دانش‌بنیان شوند تقریبا در حال اشباع شدن هستند. در معاونت علمی برنامه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا آغاز شده است.
بیشتر بخوانید: سیم کارت بدون فیلتر برای گردشگران خارجی در آستانه تصویب
بسته‌های حمایتی گلخانه‌ای برای ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان در حال راه‌اندازی است. منظور از شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا شرکت‌هایی است که زیر ده نفر پرسنل فعال تخصصی دارند، کمتر از ۵ سال از زمان تاسیس آن‌ها می‌گذرد و گردش مالی سالیانه آن‌ها کمتر از پنج میلیارد تومان است. در این برنامه حمایتی کمک‌هایی برای بیمه، اخذ پروژه و جذب تسهیلات ارزان قیمت پیش‌بینی شده است.
نظام ارزشیابی شرکت‌های دانش‌بنیان تغییر می‌یابد
دهقانی فیروزآبادی در این نشست خبری از طراحی نظام ارزیابی جدیدی برای شرکت‌های دانش‌بنیان خبر داد و گفت: از سال ۸۹ که قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح شد، دوازده سال این قانون اجرا شد و نتیجه آن زیست بوم پرطمطراق فعلی و ۸۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان فعلی است. یک جا‌هایی عدم هماهنگی در تقسیم‌بندی‌ها و حمایت‌ها به چشم می‌خورد. تجربه ۱۲ ساله و شرکت‌هایی که شکل گرفت و همچنین تصویب قانون جهش تولید، دستمایه تغییر نظام ارزشیابی دانش‌بنیان‌ها در کشور و حمایت از آن‌ها شد.
او افزود: دوشنبه پیش رو در جلسه کارگروه شورای راهبری فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان، پیش‌نویس طرح نظام جدید ارزشیابی دانش‌بنیان‌ها که با استفاده از بازخورد‌های خود شرکت‌های دانش‌بنیان تدوین شده است بررسی خواهد شد. در این نظام جدید ارزیابی شرکت‌ها براساس سه اصل اندازه و تاثیرگذاری شرکت، کیفیت موضوع، فرآیند‌ها و نیرو‌های کلیدی و رشد شرکت انجام خواهد شد.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور در پاسخ به سوالی درباره اقدامات انجام شده جهت جلوگیری از رقابت دولت با شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: خوشبختانه در بالاترین سطح حاکمیت کشور فتوایی در این خصوص داریم. جایی که بخش خصوصی می‌تواند فعالیت کند ورود بخش دولتی حرام شرعی است. از نظر اجرایی نیز خوشبختانه در سه ماه آخر سال گذشته آئین‌نامه بند پ ماده ده قانون جهش تولید ابلاغ شد. این قانون، سازوکار رقابت بخش دولتی با بخش خصوصی را قاعده‌مند می‌کند. کارگروه این موضوع در معاونت علمی تشکیل می‌شود و مصادیق را بررسی می‌کند. جایی که شرکت خصوصی، مخصوصا از نوع دانش‌بنیان بتواند محصول استاندارد کیفی در حجم مشخصی از بازار تولید کند قطعا و قانونا ورود بخش دولتی ممنوع خواهد بود.
به گفته دهقانی فیروزآبادی اجرای این سازوکار در سال گذشته آغاز شد و در دو مورد وارد کارگروه شد. اولین مورد حکم قانونی کارگروه روز دوشنبه ابلاغ خواهد شد.
سرمایه‌گذاری بخش دولتی به تنهایی شکست‌خورده است
او در پاسخ به سوالی درباره سیاست‌گذاری تامین مالی در حوزه نوآوری گفت: قطعا سرمایه‌گذاری بخش دولتی به تنهایی شکست‌خورده است. قطعا بخش دولتی باید حمایت کند، اما در جایی که بخش خصوصی رغبت نشان نمی‌دهد.
از سوی دیگر معتقدم در سال‌های گذشته، فرهنگ، ویژگی‌ها و ارزش‌آفرینی شرکت‌های دانش‌بنیان برای مردم شناخته شده است. یکی از ابزار‌هایی که برای توسعه آن برنامه‌ریزی شده است، استفاده از مدل‌ها و الگو‌های سرمایه‌گذاری جمعی مردمی است. علاقمندیم در حوزه‌هایی که مردم ارزش آن‌ها را بیشتر احساس می‌کنند، از سرمایه‌گذاری‌های خرد مردمی استفاده کنیم تا پول دولتی صرف پوشش ریسک سرمایه‌گذاری‌های خرد مردمی شود.
معاون علمی رئیس جمهور ادامه داد: یکی از ابزار‌های سرمایه‌گذاری جدی، استفاده از ظرفیت‌های قانون جهش تولید است. به هر حال بخش بزرگی از اقتصاد ما دولتی است و بخشی دیگر خصوصی سنتی است. برای این که بشود بخش خصوصی را رفته رفته به سرمایه‌گذاری متمایل کرد نیاز به ابزار‌های مدرن داریم. ابزار اعتبار مالیاتی در تحقیق و توسعه، ابزاری است که مؤدیان مالیاتی به کمک آن می‌توانند در مسیر سرمایه‌گذاری توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در همان حوزه‌هایی که خودشان مشغولند به کار بگیریم. تاکنون بیش از چهار مجموعه معدنی و پتروشیمی کشور پای کار آمدند.
دهقانی فیروزآبادی در بخش دیگری از این نشست درباره مشکل استارت‌اپ‌ها در دریافت تسهیلات از سوی بانک‌ها گفت: صندوق نوآوری و شکوفایی در چهار سال گذشته حدود ۲۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده است. مسئله این است که زیست‌بوم دانش‌بنیان دارد بزرگ می‌شود و نیازمند مدل‌های جدید صدور ضمانت‌نامه و وثیقه‌گذاری است. یکی از برنامه‌های راهبردی در معاونت علمی این است که با ارزش‌گذاری فناوری‌ها و دارایی‌های نامشروع شرکت‌ها، زیرساختی برای جذب تسهیلات ایجاد کنیم.
اصلاح نظام بانکی برای ارائه تسهیلات به دانش‌بنیان‌ها و تقویت نظام وثیقه‌گذاری شرکت‌ها در دستور کار است. از طریق کمیسیون اقتصادی به دنبال این هستیم که موضوع ارزش‌گذاری دارایی‌های نامشروع برای وثیقه‌گذاری جدی‌تر گرفته شود.
نرخ مهاجرت بالا است
معاون علمی رئیس جمهور درباره آمار مهاجرت و تلاش‌ها برای بازگرداندن نخبگانی که مهاجرت کرده‌اند به کشور گفت: در حال تجربه نرخ مهاجرت بالایی هستیم. طبق آمار‌های رصدخانه مهاجرت آمار متوسط است، اما برای کشور ما که نیرو‌ی انسانی سرمایه ارزشمند آن است، آمار فعلی خوب نیست.
دهقانی ادامه داد: تصمیم به مهاجرت طی یک سال یا شش ماه رخ نمی‌دهد. اگر واقعا بخواهیم کار غیرشعاری انجام دهیم باید یک برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشیم که خوشبختانه این برنامه در همه نهاد‌های دولتی که به این موضوع مرتبطند وجود دارد. برای این که بخواهیم مهاجرت کمتری داشته باشیم باید تلاش‌ها برای ایجاد زمینه ماندگاری بیشتر شود. نیازی نیست صبر کتیم نخبه مهاجرت کند و بعد برای بازگشت آن‌ها تلاش کنیم. بر مبنای مطالعات میدانی بالای ۷۰ درصد نخبگان اعلام کرده‌اند مهم‌ترین چیزی که به آن‌ها برای ماندگاری انگیزه می‌دهد تاثیرگذاری آن‌هاست. در مرتبه بعدی بحث معیشت دغدغه آن‌ها بوده است.
بستر تاثیرگذاری بازار است. معاونت علمی به عنوان یک نهاد میانجی که می‌تواند از بالا دست با دولت و از پایین دست با جامعه نخبگانی ارتباط برقرار کند، تلاش می‌کنیم فرصت‌های بازار را از دستگاه‌ها بگیریم و با جامعه نخبگانی تعامل کنیم.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری گفت: بستر بعدی تاثیرگذاری کمک به بحث‌های معیشتی است. برای نخبگان واقعی کشور یعنی استعداد تلاشگری که تاثیرگذاری او شفاف بوده، تسهیلاتی در زمینه اسکان، خودرو و خانه‌دار شدن پیگیری می‌کنیم.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: سامانه آی‌کانکت معاونت علمی که از برنامه‌های موفق مدیران قبلی بوده در سال جدید ارتقای جدی یافته است. بودجه حمایتی این سامانه دو یا سه برابر افزایش یافته است. مهاجرت‌کنندگان از ایران سفرای علم و توانمندی ایران هستند اگر فرصت وجود داشته باشد تمایل دارند از همان کشور به ایران کمک کنند. از طریق این سامانه، چنین امکانی فراهم شده است.
در اکوسیستم بازیگر بزرگ کم داریم
او در بخش دیگری از این نشست درباره برنامه همکاری استارت‌آپ‌ها با شرکت‌های صنعتی خودروسازی گفت: بزرگ‌ترین برنامه معاونت علمی توسعه بازار است و نقش معاونت علمی هماهنگ‌کننده است. ما در اکوسیستم بازیگر بزرگ کم داریم. بیش از هزار شرکت دانش‌بنیان هستند که می‌توانند در حوزه خودروسازی حضور داشته باشند. با روش کنسرسیوم‌سازی می‌توان از حضور این شرکت‌ها بهره‌مند شد.
او افزود: در حوزه خودرو مشکل صنعت، دانش و فناوری نیست. از نظر فناوری و دانشی ما به هر چیز که بخواهیم در حوزه خودرو می‌توانیم دست پیدا کنیم. مسئله خودرو، اقتصاد آن است. مدل‌های اقتصادی درستی برای خودرو نداریم. بازاری با شرایط محدود و داشتن ده‌ها شرکت کوچک و بزرگ خودروسازی در هیچ کجای دنیا جواب نمی‌دهد.
دهقانی فیروزآبادی در پایان درباره حوزه میکروالکتریک گفت: برنامه ملی تعریف شده است، ولی هنوز مدل آن تعریف نشده است.
منبع: پیوست