اقتصاد24 - سحر تاج‌بخش، رئیس سازمان هواشناسی آن زمان اعلام کرد که «به دلیل محدود بودن منابع مالی امکان اجرای سیستم‌های هشدار سیل در سراسر کشور وجود ندارد.» حال رئیس سازمان هواشناسی در گفت‌و‌گو با «ایران» از درخواست تأمین بودجه برای خرید تجهیزات راداری خبر داد و گفت با تأمین بودجه مورد نیاز تمام استان‌ها به دستگاه‌های راداری پایش هوا مجهز می‌شوند. در ادامه پاسخ‌های تاج‌بخش به سؤالات ما را بخوانید.
بعد از بارش‌های سیل آسای اخیر درخواست خرید تجهیزات را به دولت ارائه کرده اید؟
خرید تجهیزات برای پایش هواشناسی اولویت نخست سازمان هواشناسی است و به همین دلیل درخواست دریافت بودجه خرید را به دولت ارسال کردیم. پوشش قسمت‌های مهم سیل خیز کشور هدف توسعه تجهیزات هواشناسی است. تجهیزاتی که قصد خرید آنها را داریم بیشتر برای پوشش راداری است ضمن اینکه قصد داریم در کنار خرید دستگا ه‌های راداری دستگاه‌های مرتبط دیگر را نیز تأمین کنیم. البته درخواست ما هنوز به پول تبدیل نشده اما سازمان برنامه و بودجه در حال پیگیری است.
تجهیزات عمدتاً مرتبط با ادوات هواشناسی است که برای شرایط مخاطره‌آمیز وضع هوا، پایش و پیش‌بینی آنها و از جمله پیش‌بینی سیلاب‌ها استفاده می‌شود.
تجهیزات هواشناسی ما قدیمی است؟
تجهیزات هواشناسی ما قدیمی نیست بلکه ما دستگاه‌های مدرنی داریم که باید آنها را توسعه دهیم؛ با خرید تجهیزات یدکی قصد داریم مرکز پیش‌بینی را توسعه دهیم این‌طور نیست که تجهیزات هواشناسی کهنه، قدیمی و غیر قابل استفاده باشد در واقع خرید تجهیزات برای بهبود و ارتقا است. تعداد دستگاه‌های ما کم است. برای داشتن شبکه ملی باید تجهیزات را توسعه دهیم.
استان‌های سیل‌زده مجهز به دستگاه‌های راداری هستند؟
تمام استان‌ها تجهیزات ایستگا‌ه‌های باران‌سنج را دارند اما تجهیزات راداری را تمام استان‌ها ندارند ما می‌خواهیم پوشش راداری را توسعه دهیم و آن را گسترده کنیم، قطعات یدکی این ایستگا ه‌ها را تأمین کنیم و مرکز پیش‌بینی را تجهیز کنیم. مشخصاً استان‌های درگیر سیل تجهیزات راداری نداشتند ولی پوشش راداری استان‌های دیگر را داشتند. مثلاً رادار مازندران بخشی از استان گلستان را پوشش می‌دهد و رادار کرمانشاه بخشی از استان لرستان را پوشش می‌دهد.
بودجه مورد نیاز برای مجهز شدن سازمان هواشناسی چقدر است؟
چون درخواست ما هنوز در حال پیگیری است اجازه دهید عدد را اعلام نکنم ممکن است بودجه تخصیصی با درخواست ما متفاوت باشد.اما مهم این است که درخواست ما اولویت اول سازمان است و برای توسعه کل کشور و تمام حوزه‌ها ارقام متفاوت است ترجیح ما افزایش کیفیت اقدامات سازمان هواشناسی است.
خرید دستگاه‌های راداری به پیش بینی‌های بموقع و دقیق چه کمکی می‌کند؟
اگر دستگاه‌های مورد نظرمان را خریداری کنیم از آنها برای پیش‌بینی‌های کوتاه مدت می‌توانیم استفاده کنیم، رادار فقط برای شرایطی است که بتوانیم ساکنان را تخلیه کنیم، تجهیز مراکز به رادار آن‌طور نیست که برای مثال از 15 روز قبل بتوان سیلاب یا گرد و خاک یا یک مخاطره مربوط به وضعیت هوا را پیش‌بینی کرد، کارکرد رادار برای پیش‌بینی‌های بسیار کوتاه مدت و کمتر از 12 ساعت است. اما در هر صورت برای اینکه پوشش مناسبی از تیپ بارش‌های مختلف داشته باشیم تقویت پایش کشور به دستگاه راداری لازم است.
می توان پیش‌بینی بارش‌ها را از 10 روز قبل انجام داد اما قطعاً مقدار آن هر چه به روز بارش نزدیک می‌شویم ممکن است تغییر کند پیش‌بینی‌های هواشناسی این‌طور نیست که به‌طور دقیق بتوانیم مثلاً میزان بارش را در 15 روز آینده اعلام کنیم چون مدل‌های هواشناسی دینامیک و جو سیالی تراکم پذیر و نامحدود است معادلات پیش‌بینی روز به روز تغییر می‌کند سیل هم از این وضعیت متمایز نیست هر چه به زمان وقوع سیلاب نزدیکتر می‌شویم پیش‌بینی‌ها هم دقیق‌تر می‌شود. پیش‌بینی‌های بلند مدت برای سال دهه و فصل انجام می‌شود اما دقت و صحت این پیش‌بینی‌ها حدود
60 درصد است به همین دلیل در مورد پیش‌بینی‌های بلند مدت به‌طور جامع صحبت نمی‌شود در مورد پیش‌بینی‌ها فقط می‌توانیم بگوییم بالاتر یا پایین‌تر از حد نرمال است.
با افزایش بارش‌ها کشور وارد ترسالی شده است؟
ترسالی و خشکسالی در 3 بخش تقسیم‌بندی می‌شود؛ ترسالی و خشکسالی هواشناسی، کشاورزی و هیدرولوژی.در خشکسالی هیدرو لوژی چرخه آب، آب‌های سطحی و زیرزمینی را در نظر می‌گیریم، با توجه به اینکه قبل از امسال سال‌های متمادی در خشکسالی بودیم از نگاه خشکســــــــــــالی‌های هیدرولوژی علی رغم بارش‌ها، همچنان در دوره خشکسالی قرار داریم یعنی آب‌های زیرزمینی هنوز تأمین نشده است اما امسال سال تری است یعنی شرایط به گونه‌ای است که بارش‌ها افزایش پیدا کرده است. اما اینکه بارش‌ها زیاد شده معنی آن این نیست که خشکسالی در کشور ما کاملاً برطرف شده است.
مهم این است که مقدار بارش در یک فصل، ماه یا دوره چقدر باشد. اگر میزان بارش از حد بلند مدت بیشتر باشد یعنی آن ماه، سال یا دوره زمان تری است.
در چند سال گذشته برای باروری ابرها از سوی سازمان مجوزی صادر شده است؟
برای باروری ابرها نیاز به مجوز سازمان هواشناسی نیست. سازمان برای هیچ کاری مجوز صادر نمی‌کند سازمان هواشناسی سازمانی خدمات رسان است.
باروری ابرها چه میزان در افزایش بارش‌ها مؤثر است؟
نمی توانیم بگوییم بارش‌های اخیر به‌خاطر اثرات باروری ابرها است این بارش‌ها به‌خاطر سیستم قابل ملاحظه جوی بود. سازمان هواشناسی مسئول باروری ابرها نیست و ما کار باروری را انجام نمی‌دهیم. حوزه‌های دیگری باروری ابرها را انجام می‌دهند و اینکه در دو سال اخیر باروری ابرها انجام شده یا نه ما اطلاعی نداریم.
باروری ابرها در دنیا انجام می‌شود اما اینکه باروری با چه هدفی انجام می‌شود مهم است اما اینکه با باروری ابرها بتوانیم خشکسالی کشور را برطرف کنیم یا آب‌های زیر زمینی را تأمین کنیم خیر باروری جوابگو نیست.
با توجه به شرایط جوی نشانه‌های تغییر اقلیم در کشور را داریم؟
تغییرات الگو‌ها نشان می‌دهد با وجود بارش‌ها روند افزایش دما در کشور همچنان در حال افزایش است و روند افزایشی دما نشان دهنده تغییر اقلیم است منشأ تغییر اقلیم افزایش دما است پیش‌بینی می‌کنیم تابستان امسال هم روند افزایش دما را داریم بارش‌ها در پاییز در حد نرمال است و در زمستان بارش‌ها از حد نرمال بیشتر خواهد بود اما همان‌طور که گفتم صحت این پیش‌بینی‌ها حدود 60 درصد است.
با توسعه تجهیزات می‌توان گفت مخاطرات ناشی از تغییرات جوی کمتر می‌شود؟
کم شدن مخاطرات ربطی به تجهیزات ندارد با توسعه تجهیزات می‌توانیم پیش‌بینی‌ها را بهبود دهیم و صحت آنها را بالا ببریم بخش اعظم کاهش خسارات به مدیریت شرایط بحرانی مربوط است چون رخداد یک مخاطره همیشه در جریان است با افزایش تجهیزات نمی‌توانیم مخاطرات را کم کنیم.
محدودیت‌های تجاری مانعی برای خرید تجهیزات نیست؟
تلاش می‌کنیم با وجود محدودیت‌های تجاری تجهیزات را خریداری کنیم.
منبع: روزنامه ایران