اقتصاد۲۴- ناترازی تولید و مصرف برق یکی از معضلات جدی صنعت برق کشورمان است. ناترازی تولید و مصرف بخشی ناشی از عدم سرمایه‌گذاری‌های جدید برای افزایش ظرفیت نیروگاهی در سال‌های گذشته بوده و بخشی از آن هم ناشی از رشد و شدت مصرف انرژی در کشور است.
بروز این ناترازی در سال ۱۴۰۰ خاموشی‌های گسترده‌ای را رقم زد که نارضایتی‌های مردمی را به دنبال داشت. دولت مردمی سیزدهم با آغاز بکار خود همه تلاش را برای رفع خاموشی و کاهش ناترازی به کاربست.
افزایش ظرفیت نیروگاهی از جمله راهکار‌های کاهش ناترازی است که وزارت نیرو هم پارسال و هم امسال تلاش خود را به کاربست تا ظرفیت نیروگاهی کشور افزایش یابد.
در کنار این افزایش ظرفیت توجه به برنامه‌های مدیریت مصرف در سمت مصرف‌کنندگان هم مورد توجه قرار گرفت.
تجربه‌های جهانی بیانگر آن است که کشور‌های مختلف برای مدیریت مصرف در سمت مشترکان از دو روش تنبیه و تشویق استفاده می‌کنند.
طرح‌های مشهور به پاسخگویی مصرف برق در جهان سابقه طولانی دارد. این طرح‌ها به دو بخش طرح‌های مبتنی بر تنبیه (افزایش قیمت در ایام اوج بار، قیمت‌گذاری پلکانی و...) و مبتنی بر تشویق (پرداخت پاداش برای کاهش یا جابه‌جایی مصرف) تقسیم می‌شوند.
وزارت نیرو از طرح‌های مبتنی بر تنبیه استفاده کرده و نرخ خرید برق در ایام گرم و ساعت پیک را بری مشترکان پر مصرف افزایش داده است.
علاوه برای از سال گذشته وزارت نیرو به اجرای طرح‌های تشویقی برای کاهش مصرف اهمیت داده است. در این طرح‌ها وزارت نیرو به دنبال ایجاد انگیزه در مصرف‌کننده برای کاهش مصرف با پرداخت پاداش است.
پارسال و با اجرای طرح یک مساوی پنج (۵=۱) وزارت نیرو به مصرف‌کنندگان زیر الگوی مصرف به‌ازای کاهش هر یک کیلووات‌ساعت برق، معادل متوسط تعرفه ۵ کیلووات‌ساعت برق در بخش خانگی (۵۰۰ تومان) پاداش پرداخت کرد.
امسال نیز طرح مذکور با برخی تغییرات و افزایش قابل‌توجه در میزان پاداش‌ها مجدداً در دستور کار قرار گرفته است و دامنه طرح به بیش از ۳۱ میلیون مشترک بخش خانگی گسترش‌یافته و همه مصرف‌کنندگان خانگی که کمتر از ۲.۵ برابر الگوی مصرف اعلامی، مصرف داشته باشند می‌توانند از مزایا و پاداش‌های آن استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: قطع پلکانی یارانه پنهان مشترکان پرمصرف
میزان پاداش پرداختی نیز به‌صورت پلکانی از ۵۰۰ تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت تا ۲ هزار تومان به‌ازای هر کیلووات‌ساعت افزایش‌یافته است.
بر این اساس مصرف‌کنندگان برای صرفاً ۱۰۰ کیلووات‌ساعت کاهش در مصرف در هر دوره می‌توانند از ۵۰ هزار تومان تا ۲۰۰ هزار تومان پاداش دریافت کنند.
ارقام فوق وقتی معنی‌دارتر می‌شود که دقت کنیم متوسط بهای قبض خانوار در کشور در هر دوره کمتر از ۳۰ هزار تومان است.
کاهش زمان استفاده از وسایل سرمایشی، قراردادن کولر‌های آبی بر روی دور کند، خاموش‌کردن کولر‌های گازی در فضا‌های بلااستفاده و تنظیم دمای محیط بر روی ۲۴ درجه یا بالاتر از راهکار‌هایی است که به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا مشمول دریافت پاداش‌های اعلام شده توسط وزارت نیرو باشند.
همچنین مدیریت مصرف برق در بازه زمانی ۱۱ صبح تا ۱۸ عصر مشمول دریافت پاداش‌های چند ده میلیون طرح سراسری پاداش صرفه‌جویی است.