امیرحسین احمدی، اقتصاد24- امسال نرخ خرید تضمینی گندم از طرف دولت هزار و 800 تومان اعلام شد، مسئله ای که خطر قاچاق را باز هم متوجه گندم کرده است.
پیشتر علی ابراهیمی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در اینباره به اقتصاد24 گفته بود: ما این موضوع را در کمیسیون کشاورزی مطرح کردیم و چندبار هم پرسیدیم که گفتند گندم را بین ۲ هزار و ۳۰۰ تا ۲ هزار و ۵۰۰ تومان پیش‌خرید می‌کنند اما آقایان کشاورز و بخشنده، معاونان وزیر جهاد کشاورزی این قضیه را تایید نکردند و گفتند با همین قیمتی که هست خرید را انجام خواهیم داد، البته اعتقاد داریم قیمت باید بیش از این باشد اما به ما اجازه قیمت بیشتر از این را برای گندم ندادند.
ابراهیمی ادامه داد: گندم در کشورهای اطراف ما هر تن بین ۲۸۰ تا ۳۰۰ دلار معامله می شود و این یعنی کسانی که هر کیلو گندم را در داخل کشور ۲۳۰۰ یا ۲۵۰۰ تومان آن هم با برنامه و یکجا می خرند؛ قصد دارند به طرق مختلف گندم را از دسترس خارج کنند. اینکه الان خرید دولت از کشاورزان از یک میلیون گذشته است شاید مربوط به گندم کشاورزان عمده باشد که واسطه ها به سراغ آنان نرفتند اما آنچه مسلم است اگر قیمت درستی اعمال نکنیم بخش قابل توجهی از گندم کشور ما خارج خواهد شد.
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس اظهار کرد: قیمت تضمینی بر این مبناست که از کشاورز حمایت و امنیت غذایی هم حفظ شود. اگر این گندم از کشور خارج شود ما با نرخ سه هزار تومان به بالا باید واردات را انجام دهیم و این آسیبش بسیار بیشتر است. با این حال خبرها حاکی از آن است که دلال ها به بازار گندم ورود کردند.
در همین زمینه وحید اردکانیان عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران در گفت‌وگو با اقتصاد 24 گفت: نرخ جهانی گندم به ازای هر بوشل یعنی هر 27 کیلو برابر با 4.7 دلار است و این نرخ بالاتر از نرخ داخلی ایران و نتیجه نهایی این است که اگر امکان صادرات وجود داشته باشد عده‌ای گندم خود را صادر خواهند کرد چراکه این کار کاملا از نظر اقتصادی منطقی است که ما کالایی داریم که نرخ داخلی آن ارزان تر از نرخ جهانی است و اگر عراق نیازمند گندم ما باشد که هست و گندم می‌خرد و افغانستان که خرید گندم می کند حتما تمایل دارند که به جای آنکه گندم را گران تر بخرند از کشور نزدیک خود و با قیمت ارزان‌تر تهیه کنند، به علاوه اینکه این کشورها علاوه بر قیمت گندم باید هزینه بیشتری برای حمل و نقل و بیمه هم بپردازند.
وی افزود: در نتیجه اگر عراق یا افغانستان یا کشورهای همسایه بتوانند از ایران گندم بخرند، قیمت تمام شده خرید گندم ایران خیلی منطقی و به صرفه تر از خرید گندم از سایر نقاط دنیا است و این امکان وجود دارد.
این کارشناس کشاورزی در ادامه بیان کرد: اما چون گندم یکی از کالاهای اساسی است و دولت صادرات آن را، قاچاق دانسته است باید ببینیم عملا امکان اجرایی آن چقدر است؟
اردکانیان همچنین پیش بینی کرد: فکر نمی‌کنم اگر گندمی بخواهد بیش از دو میلیون تن باشد و با توجه به اینکه محصول امسال که حدود 15 یا 16 میلیون تن است برای همین باز هم میزان گندم تکافو نیاز داخل را می‌کند البته این دلیل نمی‌شود که اجازه دهیم که محصول ما با قیمت ارزان تر از ارزش خود به کشورهای دیگر فرستاده شود.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران راه حل جلوگیری از قاچاق گندم را اینطور بیان کرد: باید قیمت گندم به میزانی برسد که منطقی شود و برای کشاورز صرفه داشته باشد.
اردکانیان ادامه داد: در حال حاضر جو با قیمت کیلویی دو هزار و 250 تومان خریداری می‌شود و وقتی قیمت جو این باشد طبیعی است که حتی مرغداری ها به جای جو گندم سالم هزار و 800 تومانی تهیه کنند و این گندم را بشکنند تا به عنوان تغذیه مرغ استفاده شود و حتی درصد بسیار کمی از گندم را هم در ترکیب غذای دام استفاده می‌کنند و اینها مجموعا بخشی ولو اندک از گندم را از دسترس ما خارج خواهد کرد.
وی همچنین گفت که حتی اگر دولت موفق به خرید تمام گندم کشاورزان شود و این گندم را به آرد تبدیل کنند، بازهم امکان قاچاق آن آرد تولیدی وجود دارد.
این کارشناس کشاورزی با تاکید بر اینکه تا قیمت ها تنظیم نشود، بیم قاچاق گندم وجود دارد، اظهار کرد: در هر حال محاسباتی شده و قیمت هزار و 800 تومان برآورد شده است اما با توجه به مسائل پیش آمده الان که برآورد می‌کنیم هزینه های تولید گندم را به بیش از دو هزار تومان می‌رسد؛ یعنی هزار و 800 تومان برای هر کیلو گندم فاقد هرگونه سود برای کشاورزان است و حتی مقداری ضرر نیز برای آنان ایجاد می‌کند و در نتیجه این قیمت برای گندم قیمتی منطقی نیست.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با اشاره به گران تر بودن قیمت جو از گندم گفت: وقتی گندم برای کشاورزان عایدی نداشته باشد و آنها حمایت نشوند از سال آینده به طور قطع به سمت کشت جو خواهند رفت چون جو گرانتر است و نسبت به گندم یک نوبت کمتر آب می خواهد و می‌تواند محصول بیشتری نسبت به گندم بدهد چرا که جو از اساس مقاومت بیشتری از گندم نسبت به تنش شوری و خشکی دارد و یکی از مسائل عمده کشور ما هم تنش شوری و خشکی است.
اردکانیان همچنین گفت که قیمت گندم باید بیش از دو هزار تومان باشد چرا که برای اینکه سال آینده هم بتوانیم کشت گندم را ادامه دهیم باید قیمت آن به جو نزدیک و با آن تنظیم شود.
این کارشناس کشاورزی همچنین با اشاره به اینکه محصول گندم امسال به تخمین حدود 16 میلیون تن خواهد بود بیان کرد: دولت از این میزان تولید گندم چقدر می‌تواند بخرد؟ چون محصول بیشتر است دولت باید بودجه داشته باشد. دولت اگر با اندکی تاخیر وجه گندم را پرداخت کند دلال ها می توانند به راحتی با قیمتی بالاتر گندم بخرند و کشاورزها را به سمت بازار آزاد خواهند برد؛ بنابراین اگر دولت پول گندم را به کشاورزان به موقع و نقدی پرداخت نکند گندم به دست دولت نخواهد رسید.
وی در بخش آخر سخنان خود با اشاره به قانون نرخ خرید تضمینی تصریح کرد: مسئله دیگری هم که وجود دارد، این است که قانون خرید تضمینی، کشاورز را مجبور نمی‌کند که محصول خود را به این قیمت به دولت دهد بلکه دولت را موظف می‌کند که اگر کشاورز نتوانست محصول خود را بفروشد دولت باید با قیمتی مشخص محصول او را بخرد؛ حالا شما فرض کنید کشاورز می خواهد محصول خود را در خارج از شهرستان یا استان خود بفروشد و دولت می‌گوید این قاچاق است در حالی که کشاورز حق دارد محصول خود را آزادانه بفروشد و قانون خرید تضمینی دولت را موظف کرده است که گندم بخرد و نه اینکه کشاورز را مجبور کند گندمش را حتما به دولت بفروشد.