اقتصاد۲۴- منابع آگاه می‌گویند مقام‌های امریکایی و ایران در تلاش برای مهار برنامه هسته‌ای تهران و آزادی زندانیان امریکایی مذاکرات پشت در‌های بسته از جمله مذاکرات غیر مستقیم در عمان با هدف تنش زدایی در منطقه را انجام داده اند.
به گزارش فرارو به نقل از الجزیره، با این وجود، هیچ یک از دو طرف به طور علنی در مورد ماهیت مذاکرات صحبت نکرده اند، مذاکراتی که پس از چنین تلاش ناموفق برای احیای برجام صورت گرفته است برجامی که قرار بود برنامه هسته‌ای ایران را در ازای لغو تحریم‌ها محدود سازد. ترامپ رئیس جمهور پیشین امریکا پنج سال پیش ایالات متحده را از برجام خارج کرد و تحریم‌های یکجانبه‌ای را به عنوان بخشی از کارزار "فشار حداکثری" علیه ایران اعمال نمود.
چرا مذاکرات مسکوت نگه داشته شده است؟
کارشناسان می‌گویند که طرفین به جای آن که انتظار حصول توافقی مانند برجام سال ۲۰۱۵ را داشته باشند به دنبال حوصل توافقی کوتاه مدت با اهداف کلیدی هستند که بار‌ها توافق بر سر آن با شکست همراه بوده است. این گفتگو‌ها نشانه از سرگیری دیپلماسی بین دو دشمن سنتی است.
"محجوب زویری" مدیر مرکز مطالعات خلیج فارس در دانشگاه قطر اشاره می‌کند یکی از دلایل اصلی که دولت بایدن هرگونه توافقی در جریان مذاکرات با ایران را رد کرده آن است که رئیس جمهور امریکا نمی‌خواهد در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده چهره فردی را از خود به نمایش بگذارد که به ایران امتیاز داده است. او می‌افزاید: "آنان هم چنین نمی‌خواهند اسرائیل متحد آمریکا به نیرو‌های نیابتی ایران حمله کند، زیرا ممکن است وضعیت منطقه‌ای را پیچیده کند".
آیا توافق موقتی در کار است؟
"کورنیلوس آدباهر" کارشناس مسائل ایران در اندیشکده کارنگی به "الجزیره" می‌گوید: "توافق اخیر بین ایران و ایالات متحده به ایران اجازه می‌دهد بدهی‌های معوقه را از عراق دریافت کند گامی مثبت برای ایران بود در حالی که برای ایالات متحده صرفا معکوس کردن روند پیشرفت‌های هسته‌ای تهران هدف اصلی در مقطع فعلی است".
زویری می‌گوید یک توافق کوتاه مدت "برای هر دو طرف خوب است"، زیرا به نظر اعطای امتیازات بزرگی نخواهد بود و در عین حال وضعیت را خنثی می‌کند. یک توافق موقت هم چنین نیازی به تایید از سوی کنگره ایالات متحده ندارد، زیرا بسیاری از نمایندگان کنگره مخالف اعطای مزایا به ایران به دلیل کمک نظامی ادعایی آن کشور به روسیه هستند. زویری می‌گوید ارائه پهپاد‌ها از سوی ایران به روسیه غرب را آزرده خاطر ساخته و این یک "عارضه بزرگ" برای توافق بین ایران و غرب است.
توافق چه سودی برای ایران دارد؟
یک توافق بالقوه می‌تواند از افزایش تنش‌ها پیرامون توافق هسته‌ای در آینده نزدیک جلوگیری کند و طرفین غربی را از تلاش برای فعال سازی سازوکار "ماشه" برجام که برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران در صورت نقض توافق طراحی شده باز دارد. هم چنین، ممکن است واشنگتن و متحدان اروپایی اش از پیشبرد هرگونه قطعنامه تنبیهی بیش‌تر در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران خودداری کنند.
ایران هم چنین می‌تواند انتظار داشته باشد که آمریکا میلیارد‌ها دلار از دارایی‌های آن کشور را که در خارج از ایران مسدود شده با استفاده از معافیت‌های تحریمی آزاد کند با قید این شرط که صرفا می‌تواند برای اهداف بشردوستانه مورد استفاده قرار گیرد. رئیس بانک مرکزی ایران در اوایل هفته جاری در دوحه حضور داشت و نشان داد که قطر می‌تواند در تسهیل این روند مشارکت داشته باشد.
روزنامه کره‌ای "اکانومیک دیلی" در ماه مه گزارش داد که کره جنوبی در حال مذاکره با آمریکا در مورد راه‌های احتمالی برای پرداخت ۷ میلیارد دلار نفت خریداری شده ایران است. پرداخت اخیر ۲.۷۶ میلیارد دلاری بدهی گاز و برق عراق به ایران پس از دریافت معافیت تحریمی از سوی آمریکا صورت گرفت.
توافق چه سودی برای ایالات متحده و متحدان اش دارد؟
ایران پس از خروج آمریکا از برجام فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داده و اعلام کرده که این اقدام نقض برجام نیست. به نظر می‌رسد که ایالات متحده از حفظ غنی سازی ایران در سطح فعلی راضی است به طوری که "نیویورک تایمز" گزارش می‌دهد که ایالات متحده از ایران می‌خواهد اورانیوم را بیش از سطح ۶۰ درصد فعلی غنی سازی نکند. اورانیوم با درجه تسلیحات باید دارای خلوص ۹۰ درصد باشد. حرکت به سمت اورانیوم با درجه تسلیحاتی یک گام فنی کوتاه است، اما نهاد‌های اطلاعاتی غربی و آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده اند که هیچ مدرکی دال بر حرکت ایران به آن سمت ندیده اند.
"نیویورک تایمز" اشاره کرده که ایران نیز ممکن است موافقت کند به شرط اقدام متقابل امریکا نفتکش‌های خارجی را توقیف نکند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گذشته نفتکش‌ها را به دلایل مختلف از جمله گزارش تصادفات و دستورات قضایی توقیف کرده است و رسانه‌های غربی گزارش داده اند که این اقدام در واکنش به توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط آمریکا صورت گرفته است. اگر آمریکا برخی از دارایی‌های اقتصادی ایران را آزاد کند ممکن است سه زندانی ایرانی - آمریکایی نیز آزاد شوند. دو ایرانی بازداشت شده بریتانیایی سال گذشته با پرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی (۵۱۳ میلیون لاری) بریتانیا به تهران که مربوط به پیش از انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹ میلادی بود آزاد شدند.