اقتصاد۲۴-پس از رکوردشکنی‌های روز‌های دوشنبه و سه‌شنبه هفته پیش، تحلیل‌های غیررسمی نشان می‌دهد که جهان احتمالاً گرم‌ترین هفته خود را از سر گذرانده است.
در روز‌های گذشته که مدام خبر‌هایی از گرمای هوا در نقاط مختلف جهان می‌رسید، سازمان ملل با صدور هشداری اعلام کرد که جهان باید برای مقابله با تاثیرات الگوی هوایی «ال‌نینو» آماده شود. اکنون با تداوم گرم‌ترین روز‌ها و ثبت رکورد‌هایی هراس‌آور برای سیاره زمین، دانشمندان از جهش‌های دمایی می‌گویند و سازمان ملل هشدار می‌دهد که «تغییر اقلیم از کنترل خارج شده است».
خبر‌های جهان پر از امواج گرماست. از یک سو یونان برای موج گرمای طولانی آماده می‌شود و از سوی دیگر توده هوای گرم بر آسمان ایران سایه می‌اندازد. در یک طرف مسئولان حوزه بهداشت درباره ادامه موج گرمای تگزاس هشدار می‌دهند و در یک طرف دیگر، قطب جنوب با زمستانی ملایم و گرمایی عجیب از وضعیت همیشگی خود دور می‌شود. اما این میان، تجربه رکورد هفت روزه دما اتفاقی دیگر در حوزه آب و هواست.
بیشتر بخوانید:هشدار زرد هواشناسی برای تهرانی‌ها
تجزیه و تحلیل غیررسمی داده‌ها نشان می‌دهد که میانگین دمای جهان در هفت روز منتهی به چهارشنبه، بالاتر از همیشه ثبت شده است و همزمان دبیر کل سازمان ملل گفته است که این آمار به اثبات اینکه «تغییر اقلیم از کنترل خارج شده» کمک می‌کند: «اگر باز هم در به‌تعویق‌انداختن اقدامات کلیدی مورد نیاز اصرار کنیم، فکر می‌کنم در حال حرکت به سمت وضعیتی فاجعه هستیم، همانطور که دو رکورد آخر دما نشان می‌دهد.»
یکی از مهم‌ترین نقاط زمین در رکوردهای گرمای این هفته، قطب جنوب است که زمستانی ملایم را از سر می‌گذراند. چنان که دمای بخش‌هایی از قاره و اقیانوس‌های مجاور آن ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۰ بود.
تغییر اقلیم، ال‌نینو، تابستان
بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط مرکز ملی پیش‌بینی محیط زیست آمریکا (NCEP)، میانگین دمای هوای جهان در روز سه‌شنبه (۱۳ تیر) ۱۷.۱۸ درجه سانتیگراد بود که از رکورد ۱۷.۰۱ درجه سانتیگراد در روز دوشنبه هم فراتر رفت.
گاردین دیروز در گزارشی نوشت که طبق داده‌های وبسایت Climate Reanalyzer زیر نظر دانشگاه مین (در آمریکا)، تمام هفت روز منتهی به چهارشنبه گذشته (۱۴ تیر)، میانگین دمای روزانه ۰.۰۴ درجه سانتیگراد بالاتر از تمام هفته‌های ثبت شده در ۴۴ سال گذشته بود. این معیار نشان می‌دهد که میانگین دمای زمین در روز چهارشنبه در بالاترین میزان ممکن بوده است.
وبسایت Climate Reanalyzer از داده‌های سیستم پیش‌بینی آب و هوای NCEP برای ارائه یک سریِ زمانی از میانگین دمای روزانه در فاصله دو متری، بر اساس برآورد‌های سطحی، بالون هوایی و مشاهدات ماهواره‌ای استفاده می‌کند.
اما در مقابل اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده (NOAA) که استانداردی مهم در داده‌های آب و هوایی به‌شمار می‌آید، روز پنجشنبه اعلام کرد که نمی‌تواند اعداد غیررسمی را تایید کند. NOAA دمای کره زمین را رصد می‌کند و آمار آن را به صورت ماهانه و سالانه ثبت می‌کند، نه روزانه. این اداره تاکید کرد که تحلیل‌گر دانشگاه مین، از داده‌های خروجی مدل به‌عنوان جایگزین دما‌های واقعی و رکوردهای آب و هوایی استفاده می‌کند که «نامناسب» است.
اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ما می‌دانیم که به دلیل تغییر اقلیم و همزمانی ال‌نینو و شرایط گرم تابستان، در یک دوره گرم آب و هوایی قرار داریم. به همین دلیل است که شاهد ثبت رکوردهای بی‌سابقه دمای سطح گرم در بسیاری از نقاط جهان هستیم.»
سرویس نظارت بر آب و هوای اتحادیه اروپا اعلام کرد که جهان در ماه گذشته گرم‌ترین ماه ژوئن خود را تجربه کرده است. در بخش‌هایی از چین، موج گرما به‌شکلی پایدار ادامه دارد و دمای هوا به بالای ۳۵ درجه سانتیگراد رسیده است.
با این اوصاف، دانشمندان بر سر این توافق دارند تغییر اقلیم در حال رسیدن به قلمروی ناشناخته است و افزایش گرمای ناشی از گرمایش جهانی به‌دلیل فعالیت‌های انسانی، همراه با بازگشت ال‌نینو منجر به رکوردشکنی دما می‌شود.
سازمان ملل روز سه‌شنبه هفته پیش وقوع یک الگوی آب و هوایی پراکنده را با بازگشت «ال‌نینو» تایید کرد. از سال ۲۰۲۰ تا اوایل سال ۲۰۲۳، جهان تحت تأثیر یک لانینا طولانی مدت غیرمعمول قرار گرفت که برای سه سال متوالی به طول انجامید. اثر خنک‌کننده لانینا ترمز موقتی بر افزایش دمای جهانی ایجاد کرد. آخرین ال‌نینوی قوی در سال ۲۰۱۶ در جریان بود و همان سال گرم‌ترین سال تاریخ زمین ثبت شد.
نقاط داغ پراکنده در زمین
«احتمال دارد که جولای گرم‌ترین ماه تاریخ باشد… گرم‌ترین ماه تاریخ سیاره زمین… یعنی گرم‌ترین ماه از دوران ایمیان (آخرین دوره میان یخچالی عصر یخبندان) که تقریباً ۱۲۰ هزار سال پیش است.» دکتر کارستن هاستین، محقق حوزه تشعشعات جوی در دانشگاه لایپزیگ اینطور می‌گوید.
مردم بخش‌های مختلف جهان در موج گرما روزگار می‌گذرانند و روز پنجشنبه سرویس نظارت بر آب و هوای اتحادیه اروپا اعلام کرد که جهان در ماه گذشته نیز گرم‌ترین ماه ژوئن خود را تجربه کرده است. جنوب ایالات متحده در هفته‌های اخیر، در زیر گنبد حرارتی قرار داشته است. در بخش‌هایی از چین، موج گرما به‌شکلی پایدار ادامه دارد و دمای هوا به بالای ۳۵ درجه سانتیگراد رسیده است.
اما از سوی دیگر، یکی از مهم‌ترین نقاط زمین در رکوردهای گرمای این هفته، قطب جنوب است که زمستانی ملایم را از سر می‌گذراند. چنان که دمای بخش‌هایی از قاره و اقیانوس‌های مجاور آن ۱۰ تا ۲۰ درجه سانتیگراد بالاتر از میانگین سال‌های ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۰ بود.
راگهو مرتوگوده، استاد علوم جوی، اقیانوسی و زمینی در دانشگاه مریلند و هیئت علمی مدعو در موسسه فناوری هند در بمبئی می‌گوید: «دما در این هفته در اقیانوس‌ها و به‌ویژه در اطراف قطب جنوب غیرعادی بوده است، زیرا جبهه‌های باد بر فراز اقیانوس جنوبی شدیداً هوای گرم را به اعماق جنوب سوق می‌دهند.»
چاری ویجایاراگوان، کاوشگر و مربی قطبی که در ۱۰ سال گذشته به طور منظم از قطب شمال و قطب جنوب بازدید کرده هم می‌گوید: «گرمایش جهانی که در هر دو قطب آشکار است، حیات وحش منطقه را تهدید می‌کند و با ذوب یخ، سطح دریا‌ها را بالا می‌برد. گرم شدن آب و هوا ممکن است منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آنفولانزای مرغی در قطب جنوب شود که پیامد‌های مخربی برای پنگوئن‌ها و سایر جانوران در منطقه خواهد داشت.»
یورونیوز هم دیروز در گزارشی به همین موضوع پرداخت و از قول کاترین هایو، دانشمند ارشد سازمان جهانی حفاظت از طبیعت در ویرجینیا و همینطور دانشمند اقلیمی دانشگاه فناوری تگزاس نوشت: «این زنگ خطری برای توجه به روند صعودی غیرقابل تحمل دماست که فقط با اقدامات قاطعانه برای کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی، سرمایه‌گذاری در طبیعت و دستیابی به صفر خالص متوقف می‌شود.»
تجربه این وضعیت در جهان در حالی است که رابرت واتسون، دانشمند و رئیس سابق هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم سازمان ملل معتقد است که دولت‌ها و بخش خصوصی «واقعا به رسیدگی به تغییر اقلیم متعهد نیستند». از نگاه او حتی شهروندان هم به این موضوع متعهد نیستند و همگی فقط انرژی و غذای ارزان می‌خواهند، بدون پرداختن هزینه واقعی آن.