اقتصاد ۲۴ - برداشت‌های خارج از عرف دولت سیزدهم از صندوق توسعه ملی باعث شده تا چرایی وجود این صندوق زیر سوال برود. بایزید مردوخی، دبیر سابق هیئت امنای حساب ذخیره ارزی در گفتگو با «هم‌میهن» عنوان کرد دولت‌ها در زمان مشکلات ناگزیر هستند به همه جا متوسل شوند و برای برداشت پول مجوز بگیرند. او البته می‌گوید که نباید ماهیت صندوق توسعه ملی تغییر کرده و به خزانه دوم دولت تبدیل شد. او معتقد است باید نظام‌های تدبیر دولت در سطح سیاستگذاری و برنامه‌ریزی و همچنین در سطح اجرا تغییر کند.
**مرکز پژوهش‌ها گزارشی از عملکرد بودجه ۱۴۰۰ ارائه کرده که در آن آمده دولت ۷۷ درصد بیشتر از مجوز قانونی از صندوق توسعه ملی برداشت داشته است. این برداشت‌ها چگونه و با چه سازوکاری انجام می‌شود؟
دولت در زمان مشکلات نمی‌تواند دست روی دست بگذارد، وقتی به اضطرار دچار می‌شود، ناگزیر است که به همه جا متوسل شود، مجوز بگیرد و برداشت کند. باید دید دولت به کجا مراجعه کرده و این مجوز‌ها را گرفته است.
**مبلغی که این بار برداشت کردند، عدد بسیار زیادی است. آیا این باعث نمی‌شود صندوق ماهیت و موضوعیت خود را از دست بدهد؟
بله، همین‌طور است. صندوق توسعه ملی و یا هر صندوق دیگری، وقتی مورد برداشت‌هایی قرار می‌گیرد که در تعریف آن صندوق نیامده، قطعا ماهیت آن تغییر می‌کند و تبدیل به یک خزانه اضافی می‌شود. به‌هرحال دولت هزینه دارد و نمی‌شود به آن خرده گرفت.
این صندوق ایجاد شده تا بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری توسعه‌ای از منابع آن استفاده کند، اما اکنون دولت برای هزینه‌های جاری خود از آن استفاده می‌کند...
باید دید آیا دولت جای دیگری پول داشته و استفاده نکرده است؟
**یعنی شما می‌فرمایید عملاً ما در زمان تحریم و تنگنا‌های اقتصادی مجازیم به منابع استراتژیک دست ببریم؟ به این ترتیب در دوران تحریم صندوق توسعه ملی نخواهیم داشت.
نه، منظور من این نیست. صندوق توسعه ملی طبق یک تعریف ایجاد شده تا هزینه‌های ارزی تشکیل سرمایه توسط بخش غیردولتی را به‌صورت وام ارزی تامین کند. این موضوع همیشه برای کشور ضروری است و هیچ‌گاه از بین نمی‌رود. مسئله اصلی این است که منابع ارزی و ریالی دولت را چگونه مدیریت کنیم که نیاز به برداشت از صندوق توسعه ملی نداشته باشیم.
اما اکنون می‌بینیم که بخش دولتی است که از صندوق برداشت می‌کند، نه خصوصی. همچنین قرار بر این بوده که تسهیلات به صورت ارزی باشد و بازپرداخت نیز ارزی باشد، ولی در سال‌های گذشته این روند به صورت ریالی انجام شده است...
بله، این ایرادات و اتفاقات رخ داده است. سوال اینجاست که اکنون می‌توان کسی را جریمه کرد؟ به نظر من، نظام‌های تدبیر دولت باید اصلاح شود؛ یکی در سطح سیاستگذاری و برنامه‌ریزی و دیگری در سطح اجرا. ما در هر دو این‌ها مشکل داریم.