اقتصاد24 - نرخ شکنی در صنعت بیمه امروز به رویه‌ای عادی تبدیل شده است بی آنکه خود نرخ شکن به عواقب آن فکر کند. در پی ابلاغ سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی و فعالیت شرکت های بیمه در کشور، شورای عالی بیمه برنامه حذف نظام تعرفه در صنعت بیمه کشور را به منظور مشابه سازی مدل ارزیابی و تعیین بهای خطر مورد عمل جهانی و همچنین افزایش رقابت حرفه ای در میان شرکت های بیمه و تامین حقوق مصرف کنندگان به اجرا درآورد. فضای به وجود آمده و آزادی عمل شرکت های بیمه موجب آن شد که رقابت نه تنها در بهبود و ارتقای کیفی خدمات، بلکه به منظور جذب سهم بازار موجود و بدون توجه به ظرفیت و توان نگهداری و عدم توجه به محاسبات فنی صورت پذیرد و در مجموع کاهش غیرمنطقی نرخ ها، سود و منافع شرکت های بیمه را تحت الشعاع قرار داد و سرمایه گذارانی که بازار صنعت بیمه کشور را مطلوب می دانستند و قصد ورود به این بازار را داشتند، مردد کرد. همچنین سهامداران فعلی مأیوس شدند و در نهایت جذب سرمایه گذار برای فعالیت در صنعت بیمه کشور با دشواری و عدم تمایل مواجه شده است.
یکی از وظایفی که به موجب بند 5 ماده 17 قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری برعهده شورای عالی بیمه نهاده شده تصویب آیین نامه های لازم برای هدایت امر بیمه و فعالیت موسسات بیمه است. از سوی دیگر ماده 61 قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری به شرح "مؤسسات بیمه موظفند اندوخته هاى فنى و قانونى نگه دارند و در حساب هاى خود نحوه بکار افتادن آنها را به طور مشخص منعکس کنند. انواع اندوخته هاى فنى و قانونى براى هر یک از رشته هاى بیمه و میزان و طرز محاسبه همچنین ترتیب به کار انداختن این اندوخته ها و نحوه ارزیابى اموال منقول و غیرمنقولى که نماینده اندوخته هاى مؤسسات بیمه است از طرف شوراى عالى بیمه تعیین خواهد شد." شورای عالی بیمه را نهاد سیاست گذار و رسیدگی کننده به نحوه بکار گیری اندوخته های فنی و قانونی ذخیره شده توسط شرکت های بیمه معرفی کرده است. در راستای اجرای این مسئولیت قانونی، شورای عالی بیمه آیین نامه سرمایه گذاری مؤسسات بیمه را در بهمن ماه سال 1388 مشتمل بر 17 بند و 12 تبصره به تصویب رساند.
آنگونه که از مفاد این آئین نامه نیز بر می آید می توان تصویب آن را گامی مثبت در جهت حفظ سلامت مالی مؤسسات بیمه و حمایت از حقوق بیمه گذاران، شفاف سازی و تسهیل مقررات متناسب با رویکرد آزادسازی و همسو با سیاست های اصل 44 قانون اساسی، تقویت مدیریت منابع مالی مؤسسات بیمه به منظور افزایش بازده اقتصادی سرمایه گذاری ها و نهایتا تبیین جامع و پویای منابع قابل سرمایه گذاری مؤسسات بیمه و به روز رسانی انواع سرمایه گذاری های مجاز و متناسب باتحولات بازار سرمایه دانست.
اما با این وجود، امروز شاهد رقابت تنگاتنگ شرکت‌های بیمه در نرخ‌شکنی در رشته های مختلف بیمه ای هستیم. اگرچه ممکن است این مسئله در بیمه‌های اختیاری رواج بیشتری داشته باشد اما در بیمه های اجباری نظیر بیمه شخص ثالث نیز شاهد این نرخ شکنی هستیم که اگرچه ممکن است بعضا شاهد کاهش نرخ بیمه‌ها در کشور باشیم اما این مسئله توانگری بیمه ها در پرداخت خسارت های احتمالی را دچار مخاطراتی خواهد کرد.
در همین رابطه امیر صفری، رئیس سابق پژوهشکده بیمه به خبرنگار اقتصاد24 اظهار داشت: نرخ گذاری در صنعت بیمه برای رشته شخص ثالث را دولت تعیین می‌کند اما در عین حال شرکت‌های بیمه نیز خود رأسا تخفیف هایی را نیز بر روی آن اعمال می کنند.
وی افزود: در بقیه رشته های بیمه ای به غیر از بیمه های زندگی که بر اساس جدول عمر ارزیابی می شوند، نرخ‌ها آزادسازی شده و نرخ گذاری آن به عهده شرکت های بیمه قرار داده شده است و بیمه مرکزی فقط نظارت لازم را بر این شرکت ها اعمال می‌کند.
رئیس سابق پژوهشکده بیمه عنوان کرد: در بیمه های اجباری نرخ بیمه نامه را دولت تعیین می کند. همچنین ممکن است برخی از رشته های بیمه ای اجباری باشد اما نرخ آن را دولت اعمال نکند مانند بیمه مسئولیت کارفرما که نوعی بیمه اجباری محسوب می شود اما نرخ آن را دولت تعیین نمی کند.
صفری در پاسخ به این سوال که چه راهکاری برای کنترل نرخ شکنی شرکت های بیمه وجود دارد و چرا این شرکت ها برای تصاحب بازار، نرخ شکنی های غیرمعمول انجام می دهند؟ بیان کرد: در کشور ما قانونی برای جلوگیری از نرخ شکنی وجود ندارد و زمانی که ما نظارت تعرفه ای را حذف کردیم نظارت بالایی را برای نرخ شکنی اعمال نکردیم تا این مشکل حل شود.
هیچ شرکت بیمه‌ای نرخ شکنی خود را قبول نمی کند
رئیس سابق پژوهشکده بیمه عنوان کرد: هر شرکت بیمه برای اینکه رقیب خود را از بازار خارج کند برای یک دوره کوتاهی نرخ شکنی می کند چون نرخ شکنی نمی تواند در بلند مدت اتفاق بیافتد چرا که اولین ضرر آن به خود شرکت بیمه باز می گردد لذا این کار را برای دوره ای کوتاه انجام می دهند تا به شرکت های بیمه کوچک فشار وارد شود؛ معمولا شرکت های پیشرو و رهبر در صنعت بیمه بیشتر اقدام به نرخ شکنی می کنند.
وی افزود: شرکت های بیمه ای که از توان بالایی برخوردار هستند با نرخ شکنی خود سعی دارند شرکت های بیمه کوچک را از بازار خارج کنند و شرکت های کوچک نیز اساسا توان نرخ شکنی را ندارند چون اول از همه خود دچار مشکل می شوند.
صفری خاطرنشان کرد: با نرخ شکنی شرکت های بیمه بزرگ، سهم بازار در شرکت های بیمه کوچک حذف و به شرکت های بیمه بزرگتر می رسد.
رئیس سابق پژوهشکده بیمه در ادامه بیان کرد: امروز شرکت های بیمه به جای اینکه بر روی فاکتورهای غیر قیمتی و ارائه خدمات بهتر به بیمه گذاران و پرداخت به موقع خسارت کار کنند، روی به نرخ شکنی آورده اند و در این عرصه با هم رقابت می کنند.
صفری افزود: رقابت در شرکت های بیمه، فقط در حوزه بیمه شخص ثالث است و در رشته های دیگر رقابت آنچنانی وجود ندارد.