اقتصاد۲۴-هفته گذشته مولوی عبدالکبیر یک مقام ارشد سیاسی حکوت طالبان با بیان اینکه این حکومت تعامل خوب با همسایگان دارد، مدعی شد که طالبان مسئله حقابه ایران را با تفاهم و گفتگو حل و فصل کرده است.
این در حالیست که ایران و افغانستان در ماه‌های گذشته نتوانسته بودند بر سر پرداخت حقابه هیرمند با یکدیگر به نتیجه‌ای برسند. این ادعا از سوی طرف ایرانی مسکوت باقی ماند و در نهایت مشخص نشد آیا طالبان آنطور که مدعی شده، توانسته با تهران به یک نقطه مشترک در مورد پرداخت حقابه برسد یا این تنها ترفندی از سوی طالبان برای کاهش فشار‌ها از طرف ایران است.
پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل شبه قاره در مورد ادعای مولوی عبدالکبیر در خصوص توافق با ایران بر سر حقابه در سیستان گفت: یک هیات از ایران به افغانستان رفت و از دو منطقه سد کمال خان و ایستگاه تقسیم آب بازدید کرد. تا حدودی آنطور که مقامات ایرانی می‌گویند در افغانستان هم خشکسالی بوده و در این منطقه کمبود آب وجود دارد.
اما اصل قضیه جای دیگر یعنی در سد کجکی است که آب در آن ذخیره می‌شود و در پایین‌دست آب زیادی وجود ندارد و بیشتر سیلاب‌ها هستند که وارد سد کمال خان می‌شوند. ظاهرا طالب‌ها گفته اند که حاضریم حقابه ایران را بدهیم، اما خودمان با مشکل آب رو به رو هستیم. گزارش مقامات ایرانی اگر حکایت از کمبود آب داشته باشد، نیاز است که ایران و افغانستان در مورد این مساله فکر کنند و مذاکراتی را جدا از حقابه انجام دهند تا ببینند با وجود این خشکسالی چطور همان مقدار آبی که هست باید بین دو کشور تقسیم شود.
بیشتر بخوانید:بازداشت خبرنگار ایرانی توسط طالبان
واقعیت این است که کل خاورمیانه و منطقه دچار کمبود است و در خود ایران هم سطح آب‌های زیرزمینی کم شده. اما در همان حدی که هست سیستان حقابه‌ای دارد و کم کم ایران انتظار دارد که از سوی افغانستان آب باز شود تا بشود سیستان را نجات داد. از این زاویه من فکر می‌کنم طالبان سعی می‌کند یک بازی راه بیندازد تا فشار‌ها را رد کند و آبی هم به آن اندازه‌ای که ایران توقع دارد به سیستان ندهد.
ملازهی در مورد بحثی که بر سر دیوار مرزی ایران به راه افتاده و احتمال اینکه این دیوار در مرز بین دو کشور تغییری ایجاد کند می‌گوید: ایران و افغانستان قرارداد دارند.
قرارداد گلداشمیت مرز‌های ایران و افغانستان را از دره ذوالفقار تا ملک سیاه کوه که نقطه صفر مرزی ایران و افغانستان و پاکستان است مشخص کرده. این قرارداد را در ایران ناصرالدین شاه و در افغانستان پادشاه وقت این کشور امضا کرده است. مرز‌های بلوچستان هم مشخص است و مرزی که کشیده شده روشن و میل گذاری شده است. آن چیزی که در ارتباط با هیرمند مطرح شده این است که خط تالوگ که گودترین نقطه رودخانه است، مرز است.
اشتباهی که ایرانی‌ها کرده اند این است که دیوار امنیتی ساخته اند که دیوار مرزی نیست و باید روی کلمات دقت کرد. وقتی خودمان بگوییم دیوار مرزی افغانستان این را می‌پذیرد و می‌گوید این مرز است. در حالی که این دیوار در فاصله زیادی زمین‌های مزروعی و قبرستان روستای دوروبر را در پشت دیوار امنیتی قرار داده است.
در واقع زمین‌های کشاورزی ایرانی‌ها در پشت دیوار قرار گرفته‌اند. اینجا اشتباه رخ داده الان باید دو طرف بنشینند و ایران طالبان را قانع کند که مرزی نیست و وزارت خارجه هم فعال شود که بگوید قراردادی بین ایران و افغانستان وجود دارد که در آن مرز مشخص شده است. در این توافق احتمالا باید به این نتیجه برسند که دیوار امنیتی را خراب کنند. در واقع تنها راهی که ایران می‌تواند به این زمین‌های کشاورزی دست پیدا کند این است که دیوار امنیتی را بردارد. تا زمانی که ایرانی‌ها به دیوار امنیتی دیوار مرزی بگویند، چه دلیلی دارد که طالبان مرز اصلی را بپذیرد؟