اقتصاد۲۴- بازار روز گذشته در حالی به استقبال چهارمین روز پاییز رفت که جوانه‌های امیدواری که از ابتدای شهریورماه در دل بازار ریشه دوانده بود سردرگم‌تر از هر زمان دیگری به استقبال پاییز رفت. دوشنبه روز نسبتا تلخی برای بازار بود و حمایت مهم ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحدی که با سختی بسیار فتح شده بود از دست رفت تا بارقه‌های امید سرمایه‌گذاران کم‌رنگ‌تر از همیشه به نظر برسد. انتشار اخبار مثبت بین‌المللی و داخلی نیز چهره نگران بازار را تغییر نداده و بازار کم‌توان این روز‌ها چشم‌انتظار روز‌های سبز بهار گوشه‌ای تنهایی گزیده است.
بازتابی از آینه معاملات
در جریان معاملات چهارمین روز از نخستین هفته معاملاتی مهرماه، تابلوی معاملاتی بازار صحنه پیکار کم‌جان نماد‌های مختلف بازار بود و در نهایت به سرنوشت تلخی دچار شد؛ به طوری که شاخص کل بورس تهران با افت ۱۶/ ۰درصدی حمایت مهم ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحدی را از دست داد و در پایان ساعت معاملاتی روز گذشته در قله ۲میلیون و ۹۷هزار واحدی ایستاد. افت ۳هزار واحدی نماگر اصلی بازار سهام درحالی به وقوع پیوست که بازار در سه روز اخیر حدود ۱۱/ ۱درصد کاهش ارتفاع را تجربه کرده است. در این میان نماگر هم‌وزن نیز که سنجه قابل‌اتکایی برای ارزیابی وضعیت همه‌جانبه بازار سهام است، با رشدکم‌رمق ۱۱/ ۰درصدی همراه بود و در سطح ۷۱۷هزار و۳۷۱ واحدی قرار گرفت.
بیشتر بخوانید: سناریو‌های پیش‌روی بورس؛ سقوط یا صعود؟
در این بین شاخص کل فرابورس نیز که سنجه مناسبی برای واکاوی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، تغییر چندان محسوسی را به ثبت نرساند و در ارتفاع ۲۶هزار و ۶ واحدی کار خود را به اتمام رساند. همچنین ارزش معاملات خرد بازار سرمایه که شامل سهام و حق تقدم بازار است مقدار ۳هزار و ۹۷۴میلیارد تومانی را به ثبت رساند. روز دوشنبه ارزش معاملات فرابورس نیز به یک‌هزار و ۸۰۸میلیارد تومان رسید. به علاوه در دو روز گذشته نقدینگی فعال پر‌تحرکی به بازار سرازیر نشده است. روز گذشته سه نماد «فملی»، «کگل» و «فولاد» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل بورس تهران و نماد‌های «آریا»، «خاور» و «وسپهر» بیشترین تاثیر را بر شاخص کل فرابورس داشتند. همچنین «تکاردان»، «خزامیا» و «خودرو» سه نماد پرتراکنش روز سه‌شنبه بازار بودند.
روند بازار در میدان واکاوی
بازار سرمایه که حدود دو سال در خواب زمستانی خسته‌کننده‌ای فرورفته بود در اسفندماه سال گذشته طلسم‌شکنی کرد و تصمیم به صعود برای فتح قله‌های موفقیت گرفت؛ به طوری که بازار سهام تا اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری بازدهی ۹/ ۲۳درصدی را نصیب سهامداران کرد و در تاریخ ۱۶ اردیبهشت موفق به فتح قله ۲میلیون و ۵۳۵هزار واحدی شد. با این وجود روز‌های درخشان بازار تداوم نداشت و از ۱۷ اردیبهشت‌ماه بازار وارد روند نزولی و رکودی خود شد. بدین صورت بود که در مدت سه ماه بازار پرجنب‌و‌جوش اوایل سال به خسته‌کننده‌ترین بازار تغییر چهره داد. با این وجود فرا رسیدن ششمین ماه سال نویدی برای بازگشت روز‌های سبز بازار بود. بازار سهام توانست در شهریورماه خود را از بند کانال یک‌میلیون و ۹۰۰هزار واحدی برهاند و با سختی بسیار بر فراز مقاومت ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحدی بایستد. با این وجود در اواخر شهریورماه سریال تکراری بازار مجددا تکرار شد و ویروس کم‌جانی در روز‌های پایانی تابستان به جان بازار افتاد و روز‌های کسل‌کننده بازار رمق هیجان معامله را از جان سرمایه‌گذاران گرفت.
کم‌رمقی بازار به اخبار
روز یک‌شنبه مجید عشقی در جمع مدیران گروه توسعه ملی و شرکت‌های تابعه با محوریت تامین مالی و سرمایه‌گذاری، گفت: بازار سرمایه ظرفیت مناسبی برای تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی فراهم آورده است. رئیس سازمان بورس پیرامون عدم خروج سیمان از بورس کالا افزود: قبل از ورود سیمان به بورس حدود ۷۰درصد سیمان کشور توسط تقریبا ۲۰ نفر دادوستد می‌شد، حال هر کسی بخواهد به‌راحتی می‌تواند به هر میزان از بورس کالا سیمان بخرد و انحصاری در این زمینه وجود ندارد. همچنین سیمان نیم‌درصد هزینه تمام‌شده ساخت‌و‌ساز را در بر می‌گیرد و خروج سیمان از بورس به بهانه حل مشکلات مسکن آدرس غلط دادن است؛ چراکه این کار سیمان را گران‌تر به دست مصرف‌کننده واقعی می‌رساند. تلاش برای خروج محصولات از بورس، به سرمایه‌هراسی منجر می‌شود. با وجود اینکه این خبر نشانه‌های مثبتی برای سبزپوشی گروه سیمانی متبادر کرد، اما در روز گذشته این گروه افت‌وخیز مثبتی از خود به نمایش نگذاشت تا بازار همچنان با بی‌اعتنایی به اخبار مذکور، به فعالیت خود ادامه دهد. از طرفی نرخ ارز نیز نوسانات خاصی از خود بروز نداده و همچنان در محدوده‌های ۴۹هزار تومانی معامله می‌شود. از این رو به نظر می‌رسد با توجه به اینکه نرخ ارز تغییر محسوسی نداشته، تا زمانی که ارزش معاملات روزانه دلچسب نشود نمی‌توان به اخبار مثبت داخلی و بین‌المللی برای تغییر روند فعلی چندان امیدوار بود.
دو سناریوی مبهم بورسی
حسن رضایی، کارشناس بازار سرمایه، پیرامون اوضاع و احوال بازار گفت: در شرایطی که ابهامات گوناگون پیرامون مسائل اقتصادی و غیر‌اقتصادی همچنان ادامه دارد، شواهد موجود حاکی از آن است که فعالان بازار سهام با بی‌رغبتی کامل نسبت به سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت مواجه هستند. بی‌ثباتی در تصمیمات اقتصادی سیاستگذار سبب شده از ابتدای پاییز بورسی‌ها با ابهامات بسیاری به استقبال معاملات بروند. یکی از این ابهامات، اظهارات ناگهانی برخی مسوولان در مورد وضعیت محصولاتی است که از حساسیت بالایی نزد سرمایه‌گذاران برخوردارند. به عنوان مثال در‌حالی‌که به نظر می‌رسید بازار سهام با ورود به نیمسال دوم، وارد فاز جدیدی از صعود شود، اما تاکید بر خروج فولاد و سیمان از بورس کالا توسط وزیر مسکن سبب شد بورس از سر اجبار به سمت از دست دادن یک کانال حساس دیگر هدایت شود. به همین دلیل می‌توان پشت پرده نوسانات کاهشی دو روز گذشته تالار شیشه‌ای را مرتبط با این موضوع دانست. از سوی دیگر با توجه به اینکه سیاستگذار پولی به دنبال کنترل نرخ تورم است، این مهم باعث شده ارائه سیاست‌های منطبق حول مساله کنترل تورم با سرعت بیشتری ادامه یابد. از این‌رو تحولات بازار ارز حاکی از آن است که کند شدن نبض انتظارات تورمی از جمله مسائلی است که سبب شده بورس تهران نیز همسو با همه بازار‌های دارایی داخلی کشور در مسیر نزولی گام بردارد. درحالحاضر بررسی داده‌ها حکایت از آن دارد که احتمالا رشد نماگر‌های سهامی در کوتاه‌مدت با، اما و‌اگر مواجه باشد. به همین دلیل است که در شرایطی که سیاستگذاری‌های اقتصادی راه را برای صعود قیمت‌ها در بازار‌های کالایی بسته است، این مهم عاملی است که می‌تواند به زیان بورس تهران تمام شود.
شاخص‌های سهامی برای ششمین روز متوالی با سرخ‌پوشی به کار خود پایان دادند؛ سیگنالی منفی که در ادامه راه می‌تواند سبب تشدید تردید‌ها برای حفظ موقعیت کنونی شاخص کل شود. درحالحاضر بازار سهام بدون محرک قوی به کار خود ادامه می‌دهد، بااین‌حال تنها عاملی که می‌تواند در هفته‌های آتی اثری مثبت بر جای بگذارد انتشار عملکرد ۶ماهه بنگاه‌های اقتصادی است.
در این میان اگر بازار‌های دارایی با انتشار اخبار مثبت در زمینه دیپلماسی کشور روبه‌رو نشوند، بازار‌ها به روند کجدار و مریز خود ادامه خواهند داد. به نظر می‌رسد اگر روند کنونی در فضای سیاست خارجی و اقتصادی تداوم یابد، دومینوی ریزش در روز‌های آینده پاییز ادامه داشته باشد که در نتیجه آن احتمالا شاهد احتیاط بیش از حد سرمایه‌گذاران برای ورود پول به بازار سهام به دلیل ریسک‌پذیری بیشتر این بازار نسبت به رقبایش خواهیم بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد واکنش بازار به محدوده ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحد اهمیت بسیاری برای سرمایه‌گذاران داشته است. در این محدوده دو سناریوی متفاوت قابل‌استنباط است. در سناریوی نخست فرض بر این است که در صورت تشدید عرضه‌ها نماگر یادشده تا کف کانال ۲میلیون واحد عقبگرد داشته باشد؛ سناریویی که منجر به تثیبت فضای ترس و ابهام در بازار و فروش هرچه بیشتر سهام سرمایه گذاران خواهد شد. اما سناریوی دیگر توقف روند صعودی و دستیابی مجدد به کانال مذکور است. در سناریوی دوم فرض بر این بود که شاخص کل بورس تهران در این محدوده حمایت شود تا تعادل بازار بیش از این به هم نریزد. اما با توجه به اینکه سناریو‌های مذکور متاثر از رفتار سیاستگذاران محقق می‌شود، به‌درستی نمی‌توان نسبت به «عرضه‌های تهاجمی» و «تقاضای تهاجمی» اظهارنظر کرد.