اقتصاد۲۴-در ادامه گفتگویی با خشایار نادی کارشناس اقتصادی در خصوص چگونگی کنترل و مدیریت ناترازی گاز را می خوانید.
جناب نادی به نظر جنابعالی علت ناترازی گاز در کشور مان چیست؟
به دلیل عدم تحقق برنامه های تولید گاز طی سالیان گذشته که می بایست به روزانه یک میلیون و دویست هزار متر مکعب می رسیدیم که متاسفانه بدلیل عدم سرمایه گذاری مناسب، مشکل تحریم ها و مدیریت نا کار آمد محقق نشده است. از طرفی بدلیل افزایش بیش از حد شبکه گاز داخل حدود ۴۰۰/۰۰۰ کیلومتر می باشد و تقریبا ۷۵٪ حامل های انرژی را برای مصارف خانگی، تجاری و صنعتی شامل می شود و حدودا ۲۷ میلیون خانوار از نعمت گاز بهره مندند و این عدم تراز را در دوران سرد سال چند ماهی ما شاهد هستیم.
با مکانیزم گران کردن قیمت گاز و انرژی می توان مصرف شدید آنرا در کشور کنترل کرد؟
تا حدودی بله. منتها بصورت پلکانی و مخصوصا برای مصرف کنندگان پر مصرف که رعایت استاندارد های مصرف را نمی کنند تا نزدیک به قیمت جهانی خریداری نمایند. البته لازم به ذکر است به قشر آسیب پذیر و کم برخوردار نباید لطمه ای وارد شود و دولت باید با بسته های تشویقی و دادن یارانه از آنها حمایت جدی کند. از طرفی ما شاهد هستیم بسیاری از افراد به خاطر استفاده نکردن از پنجره های دو جداره و بکار نبردن مصالح استاندارد در کف و دیوار ساختمان ها و همچنین تولید وسایل گرمایشی غیر استاندارد و غیره باعث هدر رفتن انرژی و گاز مصرفی در کشور می شوند.
به نظر شما برای خروج از افت فشار و حتی قطع گاز در کشور ما چیکار باید کرد؟
یکم: از چاهای مشترک با کشورهای همسایه و خارجی خصوصا پارس جنوبی که با قطر مشترک است و همچنین از چاهای مستقل و همراه با نفت داخلی باید فرآوری حداکثری صورت گیرد.
دوم: همه گاز مازاد ترکمنستان خریداری و امکان خرید گاز مازاد از قطر برای دوران پر مصرف فراهم شود. ذخیره سازی گاز و تبدیل کردن کشور به هاب گاز و انرژی در منطقه باید انجام پذیرد به طوریکه در دوران پیک مصرف بشود از آن استفاده کرد و نسبت به صادرات گاز های موجود داخل و خریداری شده، همچنین سو آپ گاز و استفاده از عبور خط لوله جریانی ( ترانزیشن فی ) شبکه انتقال و تغذیه استفاده بهینه شود.
سوم: هوشمند سازی کل شبکه یکپارچه گاز کشور به طریقی که مخصوصا ۳ بخش کلان خانگی، تجاری و صنعتی را بصورت آنی و لحظه ای بتوان کنترل نمود و جلوی هدر روی گاز را گرفت.
بیشتر بخوانید: موانع ذخیره‌سازی گاز به روایت مرکز پژوهش‌های مجلس
ابتدا باید پس از تحویل گیری در مبادی تولید و در کل جریان تا ۵۰۰ مبادی مصرف با میترینگ استاندارد و کالیبر شده دقت و اتقان را بالا ببریم و پرت گاز را به حداقل استاندارد جهانی ۱ تا ۳٪ برسانیم که الان متاسفانه ۱۶ تا ۲۰٪ می باشد. راههای اشتباه را باید اصلاح و راه نوین تولید، انتقال و توزیع را جایگزین نمود.
آیا با سرمایه گذاری در حوزه های مختلف انرژی و گاز می توان مشکل ناترازی را حل کرد؟
بله می شود. سرمایه گذاری در این بخش لازم، ضروری، مفید و راهگشاست. چه از سرمایه گذار داخلی و چه خارجی باید حمایت جدی صورت گرفته و تسهیلاتی در اختیار آنها قرار گیرد. همچنین فناوری و تکنولوژی روز دنیا را باید در مورد استخراج، تولید، انتقال و توزیع مد نظر داشت. تا یک شبکه گاز یکپارچه و مدرن داشته باشیم و قابل هدایت و کنترل باشد. در حدود ۸۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در طی ۵ سال آینده لازم است تا صنعت گاز به پایداری خود ادامه دهد و تراز تولید به مصرف را مثبت نگه دارد.
ارزیابی شما از چشم انداز انرژی و گاز در کشور مان چگونه است؟
در صورت تحقق مطالب عنوان شده، چشم انداز گاز و انرژی مثبت است. البته باید میزان مصرف را متوازن و به حدود ۵۰٪ حامل های انرژی برسانیم و الباقی را با فرآوردههای نفتی، پتروشیمی و انرژی خورشیدی و غیره جایگزین نماییم.
خشایار نادی کارشناس اقتصادی