اقتصاد۲۴-بانک مرکزی که هر هفته با انتشار گزارشی در وبسایت رسمی خود، آمار و ارقام مرتبط با بازار باز و بازار بین بانکی را در قالب گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی، اعلام می‌کند، اخیرا داده‌های مربوط به هفته منتهی به ۲۴ مهرماه را منتشر کرد.
بر اساس داده‌های درج شده در این گزارش، میزان نیاز شبکه بانکی به تامین وجوه نقد در بازار باز برای پنجمین هفته متوالی صعود کرده و حالا به بیشترین میزان خود از ابتدای تیرماه به این سو رسیده است. از طرف دیگر، اما بانک مرکزی با وجود افزایش سفارش‌های ارسالی توسط بانک‌ها در بازار باز، میزان تزریق پول در این بازار را نسبت به هفته گذشته ثابت نگه داشت.
البته ثبات ارزش سفارش‌های پذیرفته شده در بازار باز در شرایطی رقم خورده که بانک مرکزی میزان مداخله خود در بازار بین بانکی را به طور قابل توجهی کاهش داده است. طوری که این رقم در هفته جاری با کاهش ۲۶.۸ هزار میلیارد تومانی نسبت به هفته گذشته، به هشت هزار و ۷۷۸ میلیارد تومان رسیده است.
افزایش تقاضای بانک‌ها در بازار باز
آمار‌هایی که بانک مرکزی منتشر کرده، حاکی از آن هستند که در عملیات بازار باز هفته چهارم مهرماه، بانک‌های کشور حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان سفارش برای وام‌گیری از بانک مرکزی ارسال کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: تب بالای نقدینگی در شبکه بانکی
سفارش‌های ارسالی بانک‌ها در هفته جاری حدود هزار میلیارد تومان بیشتر از هفته قبل بود، اما بانک مرکزی میزان تزریق پول خود در این بازار را بدون تغییر نسبت به هفته گذشته، در ۱۱۰ هزار میلیارد تومان ثابت نگه داشت.
به این ترتیب مازاد تقاضای نقدینگی شبکه بانکی در بازار باز این هفته به ۲۹ هزار میلیارد تومان رسید و بانک مرکزی برای ششمین هفته متوالی، بخشی از درخواست بانک‌ها در شبکه بانکی را بی‌پاسخ گذاشت.
البته باید خاطرنشان کرد که بیشتر از ۱۱۱ هزار میلیارد تومان از وام‌های قبلی بانک‌ها، در این هفته سررسید شد و این منابع به بانک مرکزی بازگشت تا خالص عملیات بانک مرکزی در بازار باز هفته جاری نیز منفی شود.
تداوم ثبات نرخ ریپو
این هفته سی‌امین حراج بازار باز در سال ۱۴۰۲ برگزار شد و موضع عملیاتی بانک مرکزی در این هفته نیز توافق بازخرید بود. در بازار باز هفته منتهی به ۲۴ مهر ماه، ۲۰ بانک و موسسه اعتباری مشارکت کردند و بخشی از نیاز خود به وجوه نقد را از بانک مرکزی قرض گرفتند.
سررسید این استقراض که مدت توافق بازخرید نامیده می‌شود، هفت روزه بود و حداقل نرخ توافق بازخرید که بیشتر با نام نرخ ریپو شناخته می‌شود نیز در ۲۳ درصد ثابت ماند.
البته نرخ وام‌گیری بانک‌ها از بانک مرکزی در بازار باز، در حالی از ابتدای سال جاری بدون تغییر بوده که نرخ بهره بازار بین بانکی در همین مدت نوسانات قابل توجهی را تجربه کرده است.
بازار باز چگونه عمل می‌کند؟
عملیات بازار باز یکی از سازوکار‌های مهم برای اعمال سیاست پولی توسط بانک مرکزی به شمار می‌رود. بازار باز به بانک‌ها این فرصت را می‌دهد تا بتوانند کسری منابع خود را با استقراض از بانک مرکزی جبران کنند و بانک مرکزی نیز می‌تواند با هدایت نقدینگی در این بازار، به نرخ بهره بین بانکی جهت دهد.
بانک‌ها با ثبت سفارش در بازار باز، اوراق قرضه در اختیار خود را در اختیار بانک مرکزی قرار می‌دهند و در عوض، مبالغ مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند. با این حال بانک‌ها باید در زمان سررسید، این مبلغ را به اضافه بهره آن که همان نرخ توافق بازخرید است، به بانک مرکزی برگردانند.