اقتصاد۲۴- بنابراین، آشنایی با ریسک‌های احتمالی در فرآیند جوشکاری و همچنین توجه به نکات ایمنی برای پیشگیری یا کم کردن شدت خطرات، اهمیت زیادی دارد. در ادامه با خطرات شغل جوشکاری و نکات ایمنی مرتبط با آن‌ها آشنا می‌شویم.
آشنایی با شغل جوشکاری
جوشکار به فردی حرفه‌ای گفته می‌شود که مسئول مونتاژ قطعات فلزی یا تعمیر آسیب‌های قطعات با استفاده از دستگاه جوش است که حرارت زیادی از خود ساطع کرده و فلزات را ذوب می‌کند.
برای مشاهده جدیدترین فرصت های استخدام جوشکار با حقوق بالا می‌توانید به لینک مربوطه مراجعه کنید. جوشکاری انواع متفاوتی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره شده است.
- جوشکاری قوسی با گاز محافظ و الکترود فلزی (GMAW) مانند جوش co2
- جوشکاری قوسی با گاز محافظ و الکترود تنگستنی (GTAW) مانند جوش آرگون
- جوشکاری قوسی با الکترود دستی روکش‌دار (SMAW)
- جوشکاری قوسی توپودری (FCAW)
خطرات شغل جوشکاری
در یک پروژه جوشکاری، احتمال رخ دادن خطرات متعددی وجود دارد. در ادامه به برخی از این خطرات اشاره شده است.
قرار گرفتن در معرض دود و گازهای خطرناک
یکی از عوارض جوشکاری co2 برای انسان که احتمال وقوع آن در جوشکاری آرگون نیز وجود دارد، قرار گرفتن در معرض گازهای خطرناک است. انجام فعالیت‌های جوشکاری افراد را در معرض دودها و گازهای نامرئی همچون ازن، اکسیدهای نیتروژن، اکسیدهای کروم و نیکل و مونوکسید کربن قرار می‌دهد که به راحتی می‌توانند به ریه‌ها نفوذ کنند. با توجه به نوع گاز یا دود، غلظت و همچنین مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن، آسیب‌های مختلفی به افراد وارد می‌شود.
هرگونه تماس با گاز و دود جوشکاری، می‌تواند برای انسان‌ها خطرناک باشد. صاحبان کسب و کارهایی که به استخدام جوشکار می‌پردازند، موظف هستند شرایط ایمنی را همواره تحت کنترل داشته باشند. همچنین، آن‌ها باید تجهیزات حفاظت تنفسی را در اختیار جوشکاران قرار بدهند.
برخی از بیماری‌ها و مشکلات سلامتی را که ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض گازهای جوشکاری به وجود بیایند، در ادامه مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ذات‌الریه
تماس مداوم با گازهای جوشکاری می‌تواند موجب عفونت ریه شده و در نهایت به بیماری ذات‌الریه منجر شود. معمولا عفونت ریه با آنتی بیوتیک قابل درمان است، اما ذات‌الریه شدید می‌تواند بسیار خطرناک باشد و باعث بستری شدن در بیمارستان و یا حتی مرگ شود.
آسم شغلی
اکسیدهای کروم و نیکل که در فرآیند جوشکاری فولاد ضد زنگ و آلیاژ‌های نیکل با خلوص بالا به وجود می‌آیند، می‌توانند باعث بروز بیماری آسم شوند.
سرطان
تمام دودها و گازهای به وجود آمده در فرآیند جوشکاری، سرطان‌زا محسوب می‌شوند.
تب دود فلزی
جوشکاری یا کار کردن در محیط‌های گرم روی فلز گالوانیزه و فولاد با خلوص بالا می‌تواند باعث بروز علائمی مشابه آنفلونزا شود. این علائم معمولا هنگام شروع کار شدیدتر هستند. برخی افراد برای پیشگیری از بروز این مشکل، پیش از شروع جوشکاری شیر می‌نوشند. اما نوشیدن شیر از لحاظ علمی تأثیری بر کاهش شدت این علائم ندارد. تحریک گلو و ریه، خشکی و خارش گلو، سرفه و یا تنگی نفس از علائم این مشکل هستند.
آتش‌سوزی و انفجار
آتش سوزی و انفجار دو مورد از خطرات جدی مرتبط با جوشکاری هستند. در صورتی‌که تمام نکات ایمنی در پروژه‌های جوشکاری رعایت نشوند، اتفاقاتی مانند آتش‌سوزی و انفجار می‌توانند موجب صدمات جدی و مرگبار بشوند و خرابی‌های زیادی به بار بیاورند.
برق‌گرفتگی
یکی دیگر از عوارض جوشکاری برق گرفتگی است. در فرآیند جوشکاری قوس الکتریکی از مدارهای الکتریکی برای مذاب کردن فلز استفاده می‌شود. در نتیجه، هنگام انجام این نوع جوشکاری، خطر برق گرفتگی وجود دارد. برق‌گرفتگی جدی‌ترین ریسک جوشکاری است که می‌تواند بطور مستقیم یا به دلیل پرت شدن از ارتفاع پس از برق‌گرفتگی، صدمات و تلفات جبران‌ناپذیری به وجود بیاورد.
همچنین، اگر افراد همزمان با تماس با فلزی که در حال جوشکاری آن هستند، بخشی از الکترود جوشکاری را نیز لمس کنند، ممکن است دو مرتبه دچار شوک شوند. افرادی که در محیط‌های باز فعالیت می‌کنند نیز به دلیل خطرات جوشکاری در باران همواره در معرض ریسک برق گرفتگی قرار دارند.
کار کردن در شرایط زیر باعث افزایش ریسک برق‌گرفتگی حین جوشکاری می‌شود.
- آب و هوای مرطوب
- پوشیدن لباس‌های خیس
- ایستادن روی سطح‌های فلزی
- فضاهای کوچک که جوشکار مجبور به دراز کشیدن، زانو زدن یا خم شدن است
آلودگی صوتی
هنگام انجام فعالیت‌های جوشکاری، افراد در بازه‌های زمانی طولانی در معرض صداهای بلند قرار می‌گیرند. معمولا صداهایی که شدتشان بیشتر از ۸۵ دسی‌بل باشد، بلند محسوب می‌شوند. فعالیت‌های جوشکاری مانند جوشکاری قوس الکتریکی، صداهایی با سطح بیش از ۱۰۰ دسی‌بل ایجاد می‌کنند. این شرایط می‌تواند به گوش‌ها صدمه بزند و موجب اختلالات شنوایی شود.
افرادی که بطور مداوم در معرض آلودگی صوتی هستند، ممکن است شنوایی خود را از دست بدهند. عوارض کم‌شنوایی ناشی از آلودگی صوتی شدید را در ادامه مرور می‌کنیم.
- صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
- سرگیجه‌های ناگهانی
- افزایش ضربان قلب
- افزایش فشار خون
قرار گرفتن در معرض اشعه جوشکاری UV
در فرآیند جوشکاری نور UV تولید می‌شود و نگاه کردن مستقیم به این نور، بدون استفاده از تجهیزات ایمنی، می‌تواند به وضعیتی دردناک به نام چشم قوسی یا برق‌زدگی چشم منجر شود.
عوامل مختلفی از جمله فاصله از نور، مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن و زاویه نفوذ، بر شدت آسیب ناشی از برق‌زدگی چشم اثر می‌گذارند. قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض این نورها می‌تواند باعث آب مروارید و حتی از دست دادن بینایی شود.
علاوه بر نور UV، عوارض جوشکاری برای چشم از راه‌های دیگری نیز به وجود می‌آیند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است.
- ورود اجسام خارجی مانند شن، جرقه و گرد و غبار به داخل چشم
- ورود بخار و گازهای سمی به چشم که می‌توانند باعث قرمزی چشم شوند.
سوختگی
ترکیب دمای بالای قوس‌های جوشکاری، اشعه‌های UV و فلزات ذوب‌شده به معنای ریسک بالای سوختگی در پروسه جوشکاری است. این سوختگی‌ها از عوارض جوشکاری برای پوست صورت و چشم هستند که می‌توانند مشکلات جدی‌تری نیز به وجود بیاورند. سوختگی‌ها معمولا زمانی رخ می‌دهند که جوشکار فکر می‌کند می‌تواند اقدامات ایمنی را برای چند لحظه نادیده بگیرد.
نکات ایمنی مهم در رابطه با جوشکاری
اقدامات ایمنی در جوشکاری، کارهایی هستند که افراد می‌توانند برای پیشگیری از بروز حوادث مختلف مانند سوختگی، صدمات چشمی، آسیب‌های پوستی و حتی مرگ ناشی از انفجار، برق‌گرفتگی و خفگی انجام بدهند. در ادامه به برخی از نکات ایمنی مرتبط با این حوزه اشاره شده است.
- تهویه مناسب فضای پروژه برای خارج کردن دود و گازها
- گزارش موارد مشکوک و خطرآفرین
- استفاده از لباس‌های مقاوم در برابر آتش‌سوزی و برق‌گرفتگی، شیلد، دستکش، پیش‌بند چرمی و چکمه مناسب جوشکاری
- استفاده از گوش‌گیر
- نگهداری از کپسول‌های آتش‌نشانی در نزدیکی محل انجام پروژه
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی خطرات شغل جوشکاری پرداختیم. افراد علاقه‌مند به رشته جوشکاری، پیش از ورود به این حوزه باید خطرات و عوارض جوشکاری در شب و در محیط‌های مختلف را در نظر بگیرند. آن دسته از افرادی که جوشکار آرگون هستند یا در سایر حوزه‌ها مانند جوشکاری co2 فعالیت می‌کنند، می‌توانند با رعایت نکات ایمنی جوشکاری، خطرات و ریسک‌های این حرفه را به حداقل برسانند.