اقتصاد۲۴-مرکز آمار ایران اخیرا گزارشی از متوسط قیمت کالا‌های خوراکی منتخب درمناطق شهری کشور در مهر ماه ۱۴۰۲ منتشر کرده است. در شهریورماه ۱۴۰۲ لبنیات و تخم مرغ به همراه چای، قهوه، کاکائو، قند، شکر و شیرینی در نیمه بالای نمودار تورم کشور قرار داشتند.
مجتبی اشکذری، فعال حوزه صنعت چای درباره علت افزایش قیمت این نوشیدنی گفت: «ناشی از امر ساده عرضه و تقاضاست. ما یک مصرف سرانه چای داریم که آمار‌های آن به روز نشده، ولی بر همان مبنا ۱۰۰ تا ۱۸۰ هزار تن ممکن است مصرف سرانه مردم ایران باشد که ده درصدش در فصل کم باران و ۲۰ درصدش هم در فصل پرباران تامین می‌شود. یک ماه پیش چای ارتودوکس یا همان چای سیاهی که مصرف مردم است، ذخیره فله‌ای آن در بنگاه‌ها کاهش پیدا کرد و رو به هیچ بود. بدین معنا که اگر تامین‌کننده در ماه‌های مختلف ده قلم چای داشت حال به دو قلم رسیده است. بسیاری از بنگاه‌ها تعطیل شده و ذخیره چای فله به صفر رسیده و نهایتا ۲۰ روز تا یک ماه نیازمان را تامین کند.»
وی درخصوص احتمال افزایش قیمت چای عنوان کرد: «ما یک قیت جهانی داریم که مبنای قیمت‌گذاری چای بر اساس نرخ ارزی است که به واردکننده تعلق می‌گیرد و آپشن سریلانکا یا هندوستان است. اکنون پایین‌ترین قیمت چای، میانگین ۵ و نیم دلار است، اما قیمتی که در حال حاضر به دست مصرف‌کننده می‌رسد نزدیک به دلار ۶۰ هزار تومان است. یعنی همچین دلاری که ما نداریم، ولی اگر مبنای محاسبه در نظر بگیریم مصرف‌کننده دارد چای را از کشور مبدا هم گران‌تر می‌گیرد.»
بیشتر بخوانید: قیمت اقلام خوراکی در شهریور ماه چقدر گران شد؟
اشکذری ضمن تاکید براینکه مصرف‌کننده نباید زیان‌ده باشد، تصریح کرد: «در خبر‌ها می‌شنویم که دولت یک ارزی را برای واردات چای اختصاص داده است. اگر واقعا چای به گمرک آمده و ارز به آن تخصیص داده شده این چای باید در اختیار مردم قرار گیرد. من به عنوان نماینده کشور ۸۵ میلیونی می‌گویم که اگر برای من برنامه‌ریزی می‌شود که سر سفره من یک کالای ارزان قرار گیرد، این چایی که از سهم سرانه مصرف من کسر شده و ارز به آن تعلق گرفته را باید گران‌تر بخرم درصورتی که قبلا هزینه‌اش از من کسر شده است.»
این کارشناس با بیان اینکه می‌توانیم به صورت شناور قیمت را در بازار ارائه دهیم و کنترل کنیم، افزود: «در شرایطی هستیم که اگر بار موجودی داریم، باید ۲۰، ۳۰ درصد به صورت شناور با قیمت‌هایی که قبلا ارز به آن تخصیص داده شده خارج، نظارت و در کشور توزیع شود. این اتفاق در طول یک هفته ده روز قیمت را می‌شکند. وگرنه چایی که الان به عنوان مصرف‌کننده خریداری می‌کنید، با حساب بسته‌بندی‌اش تقریبا کیلویی ۵۵۰ تا ۶۰۰ هزار تومان داریم هزینه می‌کنیم درصورتی که قیمت تمام شده این چای بسیار کمتر است.»
اشکذری ادامه داد: «قیمت سریلانکا و هندوستان را که نگاه می‌کردم با همه ارزی که مصوب می‌کنند، نزدیک به ارز ازاد باشد ۳۰ تا ۴۰ درصد از آنچه اکنون در دست مصرف‌کننده است، کاهش پیدا می‌کند. چای هم نوشیدنی‌ست که تنها دلخوشی مردم به حساب می‌آید. هرچه قدر هم مصرف قهوه افزایش داشته باشد، ولی قهوه یک کالای لوکسی است و همه جا قابلیت استفاده ندارد. این نکته هم وجود دارد که به دنبال گرانی چای، مصرف قند هم کاهش پیدا کرده است.»
این کارشناس در پایان نسبت به سواستفاده‌ها در فروش چای با قیمت ارزان‌تر هشدار داد و گفت: «میزان سواستفاده از چای ناسالم بسیار زیاد شده است. چایی‌هایی که بسیار بی‌کیفیت و ارزان قیمت است را رنگ شیمایی زده و به صورت زیرزمینی دارد توزیع می‌شود. وقتی کالایی کم و گران می‌شود بلافاصله افراد سودجو در کل کشور مثل قارچ سبز می‌شوند و چایی‌های بی‌کیفیتی را توزیع می‌کنند که چندان هم قابل پیگیرد نیست. من نمونه‌ای دیدم که یک بسته چای را مصرف‌کننده مثلا کیلویی ۲۰۰ خریده به عنوان چای معطر و روی بسته هم نوشته شده که از شستن چای خودداری کنید، چون چای تازه است، اما وقتی بشورید رنگش می‌رود و لیوان شما را پر از آب رنگی می‌کند. درواقع سلامت مصرف‌کننده هم به خطر افتاده است. چای بسته‌بندی را ماه دیگر شاید کیلویی ۷۰۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده بدهیم. این بدین معناست که چای متوسط دنیا را با لوکس‌ترین قیمت به دست مصرف‌کننده می‌رسد.»