سپیده اشرفی، اقتصاد24 – آنطور که اخیرا اعلام شده، 13 درصد خانه‌های تهران خالی است. طبق آمار سال ۱۳۹۵ بالغ بر ۳ میلیون و ۸۹۰ هزار واحد مسکونی در تهران وجود دارد که ۱۳ درصد آن خالی از سکنه است. بر این اساس و طبق سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ در استان تهران ۳ میلیون و ۸۹۰ هزار واحد مسکونی وجود دارد که ۴۹۰ هزار واحد معادل ۱۳ درصد از این تعداد خالی است و با توجه به رکود ساخت و ساز احتمالا تعدادی از واحدهای خالی دارای سکنه شده است. با این حال آمار خانه های خالی تهران بیش از دو برابر استاندارد جهانی است.
امروز یکی از مشکلات حوزه مسکن عدم تطابق بین عرضه و تقاضا چه در بخش فروش و چه در بخش اجاره است و چنانچه بتوان این خانه‌های خالی را وارد بازار کرد بخشی از بازار مسکن با عرضه این تعداد خانه، به تعادل خواهد رسید و بخش مسکن نیز علاوه بر خروج از رکود، شاهد شکستن قیمت‌های کاذب در این حوزه خواهد بود.
نقدینگی در خانه‌های خالی چقدر است؟
اما چقدر نقدینگی در این حوزه خوابیده است؟ اگر متوسط متراژ سه و میلیون و 890 هزار واحد مسکونی خالی را 70 متر در نظر بگیریم، نزدیک به 272 میلیون و 300 هزار متر خانه خالی به دست می آید، یعنی در مجموع این رقم متراژ برای خانه های خالی وجود دارد. حالا اگر متوسط قیمت مسکن را متری 10 میلیون تومان در نظر بگیریم، چیزی در حدود 2723 میلیارد تومان، نقدینگی در این حوزه به دست می‌آید.
ناگفته نماند میانگین متراژ واحدهای مسکونی (70 متر)و قیمت آن (10 میلیون تومان) به صورت کاملا حداقلی درنظر گرفته شده است و چه بسا این تعداد تا دو برابر نیز قابل افزایش باشد. این لحاظ حداقل متراژ و قیمت از آن سو انتخاب شده است که عمق ماجرا قابل درک باشد. از سوی دیگر این میزان خانه خالی صرفا در تهران است و هنوز آماری از تعداد خانه های خالی در سراسر کشور منتشر نشده است.
از طرفی ایرج رهبر نایب رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران اخیرا عنوان کرده است که «اگر سازنده‌ای ملک خود را ۳۲۰ میلیون تومان به فروش برساند ۲۰ میلیون تومان آن بابت مالیات دریافت می‌شود.» این رقم به معنای اخذ مالیاتی به میزان بیش از 6 درصد قیمت خانه های خالی است.
همین رقم اگر برای نقدینگی حوزه مسکن یعنی همان عدد 2723 هزار میلیارد تومان محاسبه شود، رقمی در حدود 163 هزار و 380 میلیارد تومان به عنوان مالیات خانه های خالی به دست می آید. این رقم همان 6 درصدی است که پیش از این در مثال اخذ مالیات و در صحبت های ایرج رهبر عنوان شده بود.
یعنی در زمانی که وضعیت تحریم‌ها تشدید شده و احتمال اینکه با کاهش فروش نفت نیز مواجه شویم، دولت راهی جز احیای درآمدهای مالیاتی ندارد. چنین عدد بزرگی می تواند یک بودجه مناسب برای دولت باشد. از طرفی بارها گفته شده که دولت در سال 98 با کسری بودجه روبرو خواهد شد و به نظر می رسد که این رقم مالیات، می تواند به جای افزایش قیمت بنزین و گزینه های دیگر، راهی برای جبران کسری بودجه دولت باشد.
در این میان آنطور که در ابتدای امسال اشاره شد، قیمت مسکن در تهران با افزایش 104 درصدی روبرو بوده است. عباس فرهادیه مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مسکن در این رابطه گفته بود که افزایش قیمت مسکن در تهران به طور متوسط ۱۰۴ درصد که نزدیک به ۲ برابر است، تجربه شده است. آنطور که خود فرهادیه هم تاکید کرده بود، اگر قیمت ها شفاف و واقعی در اختیار مردم قرار گیرد به نفع همه است. بر همین اساس بسیاری از کارشناسان معتقدند که ورود خانه های خالی به چرخه بازار مسکن می تواند بخش زیادی از رکود این بازار را جبران کند.
زنده شدن 2723 هزار میلیارد تومان به عنوان نقدینگی خوابیده در بازار مسکن، هم بازار اجاره و هم بازار خرید و فروش را با تغییراتی همراه کرده و ناترازی موجود میان بازار خرید و فروش را به یک تعادل نسبی می‌رساند.