اقتصاد24 – کمی قبل بود که رئیس سابق اتاق ایران از یک رقم بزرگ برای کارت بازرگانی صحبت کرده بود. رقمی که نشان می داد در سال 97 به میزان کل 50 سال اخیر، کارت بازرگانی صادر شده است. محسن جلال پور گفته بود: «کلا در طول ۴۰، ۵۰ سال گذشته ۸ هزار صادرکننده ایجاد شد، اما در طول یک‌سال ۹۷ با تصمیم اشتباه ۶ هزار و ۵۰۰ صادرکننده به وجود آمد.»
اما این روند گویا در سال جدید هم ادامه یافته چرا که سرپرست سازمان توسعه و تجارت اخیرا عنوان کرده است که در سال ۹۸ بیش از هزار و ۳۰۰ کارت جدید بازرگانی صادر شده است. محمدرضا مودودی اعلام کرده که در فروردین ماه سال ۹۸ تعداد یک هزار و ۳۷۳ کارت جدید بازرگانی برای افرادی که پیش از این تجربه صادرات نداشته‌اند، صادر شده و با آن ۴۵۰ میلیون دلار صادرات انجام شده است.
پشت پرده رشد کارت‌های بازرگانی
اما چرا این میزان اقبال به سمت کارت بازرگانی زیاد است؟ پشت پرده این کارت ها چیست و چه منافعی برای دریافت کنندگان کارت دارد که این همه آمار آن رشد کرده است؟ مسعود دانشمند عضو اتاق ایران در این رابطه به اقتصاد24 می گوید: «وقتی اول سال 97 عده ای کارت بازرگانی برای واردات کالا داشتند و مشخص نیست که کالا وارد کردند یا خیر و سودی نصیب کسانی شد که با نیت قبلی کارت گرفتند، این سبب ورود بسیاری به این حوزه شد. سوال اینجاست که آیا واقعا این حجم فعالیت بازرگانی در کشور داریم؟ وقتی 18 میلیارد دلار ارز در دو ماه سال 97 بین مردم توزیع شد و به کسانی داده شد که کالا وارد کنند و کالا هم وارد نشد، در این میان برخی هم ارز را گرفتند و حتی هویت شان روشن نیست، طبیعی است که برخی مردم که در شرایط اقتصادی بد هستند با خود می گویند که ما هم کارت بازرگانی بگیریم شاید برای ما هم نفعی داشته باشد.»
دانشمند می گوید: «به همین دلیل است که مردم برای گرفتن کارت بازرگانی هجوم می آورند. در عین حال در زمان اخذ کارت، نه اتاق بازرگانی و نه وزارتخانه به آنها «نه» نمی گویند چون قانون به آنها گفته که هر کسی این شرایط را داشت می تواند کارت دریافت کند. اتاق بازرگانی به یک کاسبی می رسد و حق عضویت را می گیرد و وزارتخانه هم پولی برای صدور کارت بازرگانی می گیرد. این می شود که یک عده دنبال کارت بازرگانی برای استفاده درست یا غلط از آن هستند.»
این عضو اتاق بازرگانی ایران تاکید می کند: «در دنیا شاید 10 کشور هم مثل ما نباشد که کارت بازرگانی داشته باشند. اصولا کارت بازرگانی در فرآیند تجارت در دنیا حذف شده است، اما ما هنوز مثل دوران قاجار رفتار می کنیم. هر کسی شرکتی تاسیس می کند و اگر در عنوان و نام شرکت «بازرگانی» درج شده باشد، می تواند کار بازرگانی انجام دهد. باید کارت بازرگانی را حذف کرد و آن را به سمت ثبت شرکت ها سوق داد، یعنی شرکت با شناسه ملی کار بازرگانی انجام دهد.»
کارت بازرگانی حذف و فعالیت‌ها شرکتی شود
وی ادامه می دهد: «در این میان طبیعی است که برخی هم آشنایی دارند و از آن رانت، استفاده می کنند. اگر کارت ها را از حالت شخصی به شرکتی تبدیل کنیم، یعنی بازرگان ما حتما شرکت باشد، در این صورت شرکت حداقل سه نفر شریک دارد که در قبال فعالیت ها مسئولیت دارند و پاسخگو هستند. نمی شود به نام کسی که هویت مشخصی ندارد کارت بازرگانی بگیریم و به نام آن شخص کار تجاری انجام دهیم، یعنی فردی که اطلاعاتی را از یک رانت به دست آورده، آن را از طریق کارت بازرگانی اجرایی کرده و از آن بهره برداری کند. نمی شود گفت آن را صفر می کنیم اما با شرکتی کردن فعالیت های بازرگانی به طور قطع این سوء استفاده ها کمتر می شود.»
دانشمند تاکید می کند: «کارت های بازرگانی شخصی باید حذف و تبدیل به شرکت شود. آنهایی هم که شخصی هستند و سابقه مثبتی دارند، فرصتی داشته باشند که آن را به شرکت تبدیل کنند. کارت بازرگانی هم صادر نشود و شرکت ها با شناسه ملی خود فعالیت کنند. چه در گمرکات و چه در دارایی با همین شناسه ملی فعالیت کنند. در واقع شناسه ملی برای شرکت ها مثل کد ملی برای افراد عمل می کند.»