اقتصاد۲۴- دیابت نوع دو در میان انواع دیابت، شایع‌ترین نوع است. در حالی که برخی از عوامل خطر وجود دارند که نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد، اضافه وزن و عدم تحرک از مهم‌ترین عوامل قابل کنترلی هستند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. در گزارش حاضر، عوامل خطر، علل ابتلا و علائم دیابت نوع ۲ را به زبانی ساده و علمی بیان کرده‌ایم.
دیابت نوع دو چیست؟
دیابت نوع دو، نوعی بیماری مزمن است که روی چگونگی متابولیسم قند (گلوکز) که منبع مهم تأمین انرژی بدن است، اثر می‌گذارد. اگر به دیابت نوع دو مبتلا باشید، بدنتان در مقابل اثرات انسولین (هورمون تنظیم کننده ورود قند خون به سلول‌ها) مقاومت می‌کند؛ یا به اندازه‌ای که برای حفظ سطح طبیعی گلوکز مورد نیاز است، انسولین تولید نمی‌کند.
دیابت نوع ۲ به عنوان دیابت بزرگسالی شناخته می‌شود، اما امروزه کودکان بیشتری به این نوع اختلال دچار می‌شوند. احتمالاً علت این امر، افزایش چاقی در میان کودکان است. دیابت نوع دو درمان قطعی ندارد؛ با این حال، کاهش وزن، تغذیه مناسب و ورزش کردن به مدیریت آن بسیار کمک می‌کند. اگر رژیم غذایی مناسب و ورزش کردن برای مدیریت قند خون شما کافی نباشد، باید از دارو‌های مخصوص دیابت یا انسولین استفاده کنید.
علت بروز دیابت نوع ۲
انسولین به انتقال گلوکز، از جریان خون به درون سلول‌های بدن کمک می‌کند. بدن برای تأمین انرژی سلول‌های خود از گلوکز استفاده می‌کند. در صورت ابتلا به دیابت نوع ۲، بدن در برابر انسولین مقاوم می‌شود. در واقع، بدن شما از هورمون انسولین به درستی استفاده نمی‌کند. این امر باعث می‌شود پانکراس برای تولید بیشتر انسولین، فعالیت خود را افزایش دهد.
اگر در بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نشود، یا بدن شما از انسولین به درستی استفاده نکند، گلوکز در جریان خون باقی مانده و انباشته می‌شود. در نتیجه این مسئله، سلول‌های بدن نمی‌توانند انرژی لازم را دریافت کنند و گرسنه می‌مانند.
دیابت نوع ۲ ممکن است به علت اختلال در عملکرد سلول‌های پانکراس یا پیام‌رسانی و تنظیمات سلولی رخ دهد. در برخی افراد نیز کبد، گلوکز بیش از حد آزاد می‌کند. زمینه‌های ژنتیکی نیز در بروز دیابت نوع دو تأثیرگذار است؛ به عنوان مثال چاقی که زمینه ژنتیکی در بروز آن بسیار موثر است، خطر مقاومت به انسولین و ابتلا به دیابت را بالا می‌برد. محرک‌های محیطی نیز در بروز این بیماری مؤثرند. دیابت نوع ۲ به احتمال زیاد در نتیجه ترکیبی از عواملی ایجاد می‌شود که خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند.
شیوع دیابت نوع دو در ایران
با توجه به اینکه حدود ۹۰ درصد موارد ابتلا به دیابت از نوع دیابت نوع دو است و سالانه بر تعداد مبتلایان به دیابت افزوده می‌شود، باید گفت در حال حاضر بیش از پنج میلیون نفر در ایران (بیش از یک نفر از هر ده نفر) مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند.
علائم دیابت نوع دو عبارتند از:
۱) تکرر ادرار:
زمانی که سطح قند خون بالا می‌رود، کلیه‌ها با تصفیه خون، قند اضافی را از بدن خارج می‌سازند. این امر موجب تکرر ادرار، به ویژه در شب می‌شود.
۲) افزایش تشنگی:
تکرر ادرار که برای خارج کردن قند اضافی خون ضروری است، باعث می‌شود بدن آب بیشتری از دست بدهد. این امر به مرور زمان باعث کم آبی بدن و تشنگی بیش از حد معمول می‌شود.
بیشتر بخوانید: تغذیه مناسب برای پیشگیری و کنترل دیابت نوع ۲
۳) احساس گرسنگی مداوم:
احساس گرسنگی مداوم از علائم دیابت نوع دو به شمار می‌رود. افراد مبتلا به دیابت، از غذایی که می‌خورند به اندازه کافی انرژی دریافت نمی‌کنند. ورود غذا به معده، باعث تامین انرژی نمی‌شود، جذب گلوکز غذا توسط سلول‌هاست که انرژی مورد نیاز را به بدن می‌رساند. سیستم گوارشی غذا را به گلوکز (منبع تأمین انرژی) تجزیه می‌کند، اما در مبتلایان به دیابت، گلوکز به اندازه کافی از جریان خون به سلول‌های بدن وارد نمی‌شود. در نتیجه این افراد دائماً احساس گرسنگی دارند؛ حتی اگر به تازگی غذا خورده باشند.
۴) احساس خستگی زیاد
دیابت ممکن است بر میزان انرژی شما اثر بگذارد و باعث خستگی بیش از حد شما شود. این احساس خستگی، در نتیجه ورود ناکافی قند از جریان خون به سلول‌های بدن رخ می‌دهد.
۵) تاری دید
قند خون بسیار بالا و کنترل‌نشده، به رگ‌های خونی کوچک چشم‌ها آسیب می‌رساند؛ این امر ممکن است باعث تاری دید شود. تاری دید یک یا هر دو چشم را درگیر می‌کند. این عارضه ممکن است در مراحل اولیه برای مدتی برطرف شود و سپس دوباره بروز کند.
۶) کند شدن روند ترمیم بریدگی‌ها و زخم‌ها
گاهی، سطح بالای قند خون به اعصاب و رگ‌های خونی آسیب می‌زند و باعث مختل شدن جریان خون می‌شود. در نتیجه، حتی بهبود بریدگی‌ها و زخم‌های کوچک نیز چند هفته یا چند ماه طول می‌کشد. کاهش سرعت بهبود زخم‌ها، خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد.
۸) احساس درد، بی‌حسی یا گزگز در دست و پا
سطح بالای قند خون بر گردش خون اثر می‌گذارد و به اعصاب بدن آسیب می‌رساند. این امر سبب احساس درد، گزگز یا بی‌حسی دست و پا در مبتلایان به دیابت نوع ۲ می‌شود. به این شرایط نوروپاتی گفته می‌شود. این مشکل به مروز زمان تشدید شده و اگر دیابت کنترل نشود، سبب بروز عوارض خطرناک‌تری می‌شود.
۹) خارش و عفونت‌های قارچی
قند اضافی در خون و ادرار، منبع غذایی قارچ‌هایی را فراهم می‌کند که ممکن است باعث بروز عفونت شوند. عفونت‌های قارچی در قسمت‌های گرم و مرطوب پوست مانند دهان، ناحیه تناسلی و زیر بغل بروز می‌کنند.