اقتصاد۲۴- این در حالی است که قیمت انرژی در ایران منطقی و حقیقی نیست، اما برای رسیدن به قیمت‌های واقعی باید شرایط درآمدی جامعه نیز افزایش یافته و شکاف طبقاتی، اختلاس‌ها و مشکلات اقتصادی از بین برود. علاوه بر آن شعار‌های پوپولیستی از قبیل «آوردن پول نفت بر سر سفره‌ها» و وعده‌های انتخاباتی بی‌منطق باعث شده هر افزایش قیمتی در راستای واقعی شدن قیمت‌ها با مقاومت و اعتراضات اجتماعی مردم روبه‌رو شود. در این میان برخی نیز معتقدند دولت سیزدهم از پس جراحی اقتصادی کشور بر نیامده و شرایط مردم را بدتر از گذشته کرده و مقاومت در مقابل افزایش قیمت انرژی به همین دلیل است.
مسعود پزشکیان، نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر درباره توزیع ماهانه ۱۵ لیتر یارانه بنزین به سرپرست خانوار‌های فاقد خودرو، تاکید کرد: «پیشنهادی به مجلس ارائه شد که روی آن بحث نشده و به تصویب هم نرسیده است. پیشنهاد مبنی بر آن بود که هر فردی در ایران سهمی از بنزین داشته باشد. افرادی که خودرو ندارند می‌توانند سهم خود را در بازار آزاد بفروشند یا به دولت دهند تا دولت آن را عرضه کند. اگر دولت قیمت بنزین را به فرض مثال ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان اعلام کند و سهم هر فردی ۱۵ لیتر بنزین باشد، ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان پول به او تعلق گرفته است و سهم یک خانواده ۵ نفره از بنزین ماهانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌شود.
در حال حاضر دولت سوبسید به بنزین اختصاص می‌دهد. افرادی که ماشین دارند از سهمیه ماهانه ۶۰ لیتر دولت استفاده می‌کنند، اما افرادی که خودرو ندارند از سوبسید بنزین محروم هستند. افراد فاقد خودرو از این سوبسید محروم هستند درحالی‌که گرانی‌های ناشی از اختصاص این سوبسید در زندگی روزمره به آن‌ها تحمیل می‌شود.» او افزود: «درباره این موضوعات بحث‌هایی مطرح شده است، اما نه طرحی تصویب شده و نه دولت لایحه‌ای به مجلس آورده است. برای اجرای این پیشنهاد، مردم باید به این باور برسند که این طرح نه‌تن‌ها برای افراد آسیب‌پذیر مشکل ایجاد نمی‌کند، بلکه به نفع آن‌ها خواهد بود. در صورت وجود این باور در جامعه است که می‌توان این طرح را به مرحله اجرا رساند.» پزشکیان درباره افزایش قیمت بنزین نیز گفت: «افزایش قیمت بنزین در برنامه هفتم توسعه پیشی‌بینی نشده است و دولت نیز نمی‌تواند خارج از قانون اقدام به افزایش قیمت بنزین کند.» این نماینده مجلس درباره احتمال افزایش قیمت بنزین با تصمیم سران سه‌قوه، تاکید کرد: «این اختیاراتی است که مقام معظم رهبری به سران سه‌قوه داده و ممکن است که به این افزایش قیمت اقدام کنند.»
بیشتر بخوانید:افزایش قیمت بنزین قطعی است؟
او در پاسخ به این سوال که قیمت بنزین برای انتخابات افزایش پیدا نکرده است؟ بیان کرد: «تمام این مباحث شایعات است. برای هر اقدامی درباره قیمت بنزین باید ذهن جامعه اقناع شود در غیراین‌صورت تمام طرح‌ها با مشکل روبه‌رو می‌شوند؛ بنابراین مسئولان امر بهتر است قبل از اجرای هر تصمیمی مردم را توجیه و همراه کنند. برای عرضه بنزین با قیمت ۱۵۰۰ یا ۳۰۰۰ تومان هیچ منطقی وجود ندارد. در حال حاضر دولت بنزین را ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان خریداری و با قیمت ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان عرضه می‌کند. دولت امکان ادامه این روند را ندارد.» او افزود: «دولت پول ندارد که با این روند ادامه دهد. در حال حاضر دولت این سوبسید‌ها را به پولدار‌ها پرداخت می‌کند و فقرا که خودرو ندارند، سهمی از این سوبسید ندارند. اگر عدالت باشد باید همه از این سوبسید استفاده کنند.»
پزشکیان در پاسخ به این سوال که چرا قیمت‌ها به بنزین و دلار گره خورده و با افزایش قیمت بنزین، قیمت کالا‌های دیگر هم افزایش می‌یابد؟ گفت: «موضوع گره‌خوردن نیست، بحث مصرف است. کسی که در حال مصرف یک کالا یا محصول است باید قیمت واقعی آن را بپردازد. در حال حاضر هزینه واقعی بنزین پرداخت نمی‌شود و از ابتدا این ذهنیت را برای جامعه به وجود آوردند که «می‌شود بنزین را مفت ارائه کرد.» اشکالی ندارد بنزین را به همه مفت ارائه کنند به شرط آنکه سهم افرادی که خودرو ندارد هم در نظر گرفته شود.»
اول مشارکت مردم در اقتصاد
احمد علیرضابیگی، نماینده تبریز، اسکو و آذرشهر در گفتگو با هم‌میهن در بررسی افزایش قیمت انرژی به‌ویژه بنزین، تاکید کرد: «مدیریت منابع در کشور ما ضروری است و باید اتفاق بیفتد. مدیریت منابع بدون نگرش جامع به موضوعات و متمرکز شدن روی قیمت بنزین خطاست و فاجعه به بار می‌آورد و همان اتفاقی که در دولت آقای روحانی رخ داد، تکرار خواهد شد.» او با اشاره به اینکه باید تمام موضوعات را با هم مدیریت کنیم، افزود: «کشور نیازمند جراحی گسترده اقتصادی است تا در مقابل حقیقی شدن قیمت‌ها، درآمد و هزینه‌های مردم هم واقعی شود. اجازه حضور و مشارکت مردم در اقتصاد داده شود تا رقابت اتفاق بیفتد و دولت از بازیگری اصلی صحنه اقتصاد خارج شده و در جایگاه داور بنشیند. دولت در حال حاضر بازیگر اصلی است و با مردم رقابت می‌کند و به واسطه سیاستگذاری‌های نامناسب در جایگاه رویارویی با مردم ایستاده است. یعنی مردم پول تویوتا کمری و مرسدس بنز می‌پردازند، ولی سمند و پژو ۲۰۷ سوار می‌شوند. چون دولت تعیین‌کننده است.»
این نماینده مجلس بیان کرد: «در افزایش قیمت بنزین تجربه شکست‌خورده دولت روحانی و تجربه موفق هدفمندی یارانه‌ها در دولت آقای احمدی‌نژاد را داریم. نگاه همه‌جانبه به حوزه انرژی مانند بنزین، آرد، نان، برق، گاز و... باید با هم انجام شود. جراحی دقیق و عمیق اقتصادی در شرایط فعلی و به واسطه ضعف پشتوانه مردمی دولت سیزدهم قابل انجام نیست. این عمل جراحی نیازمند ایمان و باور مردم در حاذق بودن و مهارت جراح است. وقتی دولت این پشتوانه را ندارد، عمل جراحی ناقصی که با نگرش محدود دولت سیزدهم انجام شد، با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در واقعی‌سازی محدود به چند قلم کالا توصیف شد غافل از اینکه این کالا‌ها به دیگر کالا‌ها گره خورده‌اند. اما نگرش آنقدر بسته و ناقص بود که همین چهارقلم را دیدند و آنچه نباید اتفاق افتاد و در حق مردم ظلم شد.»
او افزود: «در این شرایط وقتی کسی از افزایش قیمت بنزین صحبت می‌کند معلوم است که به نسبت حداقل‌های اداره جامعه‌ای مثل ایران هم اشراف ندارد و کشور را به سمت حادثه پیش می‌برد. مگر اینکه نگاه همه‌جانبه در همه حوزه‌ها و دارا بودن پشتوانه قوی دولت وجود داشته باشد.» علیرضابیگی در پاسخ به این سوال که دولت جراح حاذقی در اقتصاد نبود یا مردم به آن ایمان نداشتند؟ گفت: «این دو لازم و ملزوم همدیگر هستند. امکان ندارد که مردم در تشخیص اشتباه کنند. ممکن است مردم اسناد محکمه‌پسندی در اختیار نداشته باشند. نگاه مردم منفعت‌محور است و منفعت همیشه مادی نیست. نمی‌شود برای غرور، میهن‌پرستی و عدالت‌خواهی مردم قیمتی تعیین کرد. مردم حس می‌کنند که دولت از جهات مختلف نمی‌تواند تامین‌کننده منافع آن‌ها در حوزه‌های سیاست خارجی، اداره داخلی کشور و حتی اداره منابع سپرده‌شده باشد. مردم دریاها، معادن طلا، نقره، نفت، گاز، مس و آلومینیوم، عمر جوانان و... را به دولت سپرده‌اند تا این ثروت و دارایی‌ها را به نحوی مدیریت کند که جوانان فروغ امیدواری را نسبت به آینده خود داشته باشند. اما با وجود این حجم از ثروت، امکانات، حس قوی میهن‌پرستی، عدالت‌خواهی مردم و جوانان نخبه و تحصیلکرده نه‌تن‌ها امیدواری حاصل نمی‌شود، بلکه ثروت و دارایی مردم به چپاول می‌رود. اینکه مردم هرازگاهی شاهد یک فاجعه و چپاول از دارایی‌های خود هستند، متأثر شده‌اند. تاراج اموال مردم حکایت از آن می‌کند که این مال بی‌صاحب بوده و کسی بالای سر آن نبوده، یا افرادی که مردم به آن‌ها اعتماد کردند اهلیت لازمِ مراقبت از این مال را نداشته‌اند. این موضوع اساس و قوام جامعه ما را مورد تهدید قرار داده و در رویارویی با تهدیدات بیگانه امنیت ملی در خطر قرار گرفته است.»
اصلاح توزیع یارانه بنزین
احمد راستینه‌هفشجانی، نماینده شهرکرد، بن و سامان در مجلس درباره اصلاح سیاست‌های انرژی به ویژه بنزین در بودجه به هم‌میهن گفت: «سیاست‌های حوزه انرژی و بنزین در بودجه ۱۴۰۳ برنامه‌ای برای اصلاح قیمتی یا سهمیه‌ای ندارد. یارانه پیدا و پنهان که در حوزه انرژی پرداخت می‌شود، متاسفانه سیاست عادلانه‌ای برای حمایت از آحاد افراد جامعه ندارد. حدود ۵۰ درصد مردم ایران فاقد خودرو هستند و از یارانه بنزین بهره‌مند نمی‌شوند. به عبارتی ۵۰ درصد جامعه ایرانی از یارانه بنزین محروم هستند و این روند نیازمند اصلاح سیاست‌ها در حوزه بهره‌مندی جامعه به صورت عادلانه از یارانه انرژی است.»
این نماینده مجلس در واکنش به افزایش قیمت بنزین، تاکید کرد: «تصمیمی در حوزه افزایش قیمت بنزین وجود ندارد. آن‌چیزی که به صورت جدی مطرح است اصلاح نظام توزیعی بنزین است. در حقیقت به جای اینکه براساس عادت همیشگی به سوی اصلاح قیمت بنزین قدم برداریم، به سمت اصلاح نظام توزیعی برویم، چراکه بستر مشارکت مردمی در بهره‌مندی عادلانه از یارانه انرژی را ایجاد می‌کند. با توزیع عادلانه، انگیزه لازم جهت اجرای سیاست‌های صحیح انرژی فراهم می‌شود.»