اقتصاد۲۴- روز دوشنبه، نشست «سرمایه اجتماعی و محیط کسب‌وکار» با همکاری مرکز پژوهش‌های اتاق ایران و انجمن جامعه‌شناسی برگزار شد.
در ابتدای این نشست سعید معیدفر، رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران با اشاره به افزایش سرقت و خشونت در کشور، گفت ناپایداری اجتماعی باعث می‌شود که هنجار‌ها اهمیت و اعتبار خود را از دست دهند.
معیدفر گفت: «در چنین جامعه‌ای افراد به جای تعامل، از با هم بودن حس بدی دارند. از ارتباط با یکدیگر فراری شده و درگیر نوعی بیگانگی اجتماعی-سیاسی می‌شوند. خشونت و نزاع بیشتر شده و در مجموع پرونده‌های قضایی هم بیشتر می‌شود.»
شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی عجیب نیست
تقی آزاد ارمکی، جامعه‌شناس در ادامه این نشست گفت: «فرض نشست این است که با یک ناپایداری اجتماعی مواجه هستیم. سوال این است که چرا انقلاب صورت نمی‌گیرد؟ پاسخ این است که ناپایداری اجتماعی نداریم، بلکه ناپایداری سیاسی داریم.»
بیشتر بخوانید:مهاجرت ۱۱۵ نفر از یک روستا به استرالیا
او ادامه داد: «من جامعه ایرانی را جامعه قوی می‌دانم؛ بنابراین شکل‌گیری جنبش‌های اجتماعی را عجیب و غریب نمی‌دانم. این نشانه قوت جامعه است که اعتراض می‌کند.»
ناپایداری سیاسی در ایران تاریخی است
آزاد ارمکی گفت: «ما با یک ناپایداری سیاسی مواجه هستیم. این ناپایداری سیاسی، تاریخی است. شاید هزاران سال است که این ناپایداری سیاسی بر کشور حاکم است.»
این جامعه‌شناس توضیح داد: «چرا می‌گویم ناپایدار؟ چون نظام سیاسی ناکارآمد است. از آنجاکه ناکارآمد است، برای تحصیلکرده‌ها فرصت شغلی ندارد. آموزش عالی را همه جا تکثیر کرده است، اما در نظام اشتغال این افراد تحصیلکرده جایی ندارند.»
باز شدن مسیر مهاجرت برای متخصصان
او ادامه داد: «هر دولت و تیمی که شروع به کار می‌کند، به صورت قطاری نیرو‌های مورد نظر خود را به کار می‌گیرد. شهرداری، وزارت ارشاد و... چگونه نیرو می‌گیرند؟ از نیرو‌های متخصص نیرو می‌گیرند یا از کانال‌های مورد نظر خود؟»
این جامعه‌شناس گفت: «بنابراین نیرو‌های متخصص بیکار می‌مانند و مسیر مهاجرت برای برخی از آن‌ها باز می‌شود. اگر مهاجرت نمی‌کردند شاید افسرده می‌شدند و حتی به خودکشی هم فکر می‌کردند. همان بهتر که مهاجرت کنند، شاید زمانی برگشتند.»
صف مهاجران در سفارتخانهها
تقی آزاد ارمکی گفت: «می‌دانید چرا مردم مهاجرت می‌کنند؟ به این دلیل که قدرت جذب نداریم. مهاجران می‌گویند، می‌رویم جایی که دیده شویم. درست می‌گویند. از آن‌ها دفاع می‌کنند، چون اگر اینجا می‌ماندند می‌مردند.»
او ادامه داد: «اما آیا ما باید این میزان هزینه کنیم که فرد مهاجرت کند؟ نباید اینقدر هزینه می‌کردیم. مگر ما ملت بیماری هستیم که این میزان مهاجر داریم. هر سفارت‌خانه‌ای بروید صف است. سفارت آلمان سه ساله وقت می‌دهد. برای این کشور آبروریزی نیست؟»
دولت مداخله‌گر است
تقی آزاد ارمکی گفت: «این حوزه ناکارآمد سیاسی در سیاستگذاری خود را نشان می‌دهد. یعنی با برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری ناکارآمد و ناروا مواجه هستیم. یکی از این سیاستگذاری‌ها در حوزه اشتغال است. دولت ناکارآمد و ضعیف برابر با قیل و قال کردن و رادیکال است؛ یعنی رادیکالیسم در برنامه‌ریزی، سیاستگذاری و برخورد با جامعه.»
او ادامه داد: «در نهایت هم به دولت مداخله‌گر تبدیل می‌شود، برای اینکه می‌ترسد سقوط کند. مشکل این است که نظام سیاسی ما مداخله‌گر است و می‌تواند جامعه را با بحران مواجه کند. دولت بر مشاغل خرد نظارت می‌کند و مشاغل بزرگ رها شده‌اند. پس می‌بینیم که اختلاس‌های بزرگ رخ می‌دهد، اما با مرغ‌فروش محله برای اینکه هر کیلو مرغ را ۷۰۰ تومان گران‌تر فروخته، برخورد می‌شود. این مداخله‌گری، زخمی است بر زیست جامعه و نظام اشتغال.»
کار کردن در اسنپ اضطرار است
این جامعه‌شناس توضیح داد: «در دو دهه اخیر مداخلات دولت کم شده است؛ چون خود دولت عنصر اقتصادی و تاجر شده است. پای دولت در اقتصاد است. به این معنا که عرصه اقتصاد، مسئله متفاوتی در ایران می‌شود. راهی برای بازسازی تجارت در ایران باز می‌شود.»
او ادامه داد: «کار در اسنپ به اضطرار است. از اختلال در نظام شغلی است که کار در اسنپ شکل می‌گیرد و فکر می‌کنیم شغل ایجاد کردیم. بعد از اسنپ، تبسی را رو می‌کنند و بعد یک نوع دیگر. چاره‌ای نداریم جز اینکه دست در جیب همدیگر کنیم. اگر حمل و نقل عمومی درست بود که نیاز به این حجم از استفاده از تاکسی اینترنتی نبود.»