اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: بیماری نقرس را بیماری ثروتمندان هم می‌نامند. در حقیقت شکل دردناکی از بیماری آرتروز که توسط کریستال‌های اسیداوریک که در داخل و اطراف مفاصل ایجاد می‌شود، به وجود می‌آید. نقرس شایع‌ترین نوع آرتروز التهابی است که در آقایان شایع‌تر و با افزایش سن احتمال ابتلا به آن بالاتر می‌رود.
این بیماری در افرادی رخ می‌دهد که میزان اسیداوریک در خونشان فراوان است. اسداوریک یا همان اورات زمانی که پورین در بدن تجزیه می‌شود، ایجاد می‌شود. پورین ماده شیمیایی است که به طور طبیعی در بدن ما تولید می‌شود و در برخی از مواد غذایی هم وجود دارند.
انواع بیماری نقرس
این بیماری انواع مختلفی دارد و در مراحل و سنین متفاوت در افراد دیده می‌شود که عبارتند از:
• هایپر اوریسمی: هنگامی که اسیداوریک بدن یک فرد افزایش می‌یابد، ولی هیچگونه علامت و نشانه‌ای در او مشاهده نمی‌شود، در واقع این فرد به هایپر اوریسمی بدون علامت مبتلا شده است.
• نقرس کاذب: یکی دیگر از انواع نقرس است که دوره حملات آن کوتاه‌تر بوده و عامل ایجاد آن نیز تجمع کریستال‌های فسفات کلسیم در مفاصل است.
• نقرس حاد: یکی از انواع نقرس آزاردهنده است. حملات نقرسی که در این مرحله از بیماری اتفاق می‌افتد و به‌طور میانگین از ۳ تا ۱۰ روز ادامه دارد.
• نقرس پوستی: بدترین و زجرآورترین نوع این بیماری که گاهی سبب آسیب عمیق و دائمی به مفاصل یا کلیه‌های فرد می‌شود. در این نوع نقرس بلور‌های اسید اوریک در مفاصل بدن موجب ایجاد تودههای بزرگ و متورمی می‌شوند.
علایم نقرس چیست؟
علایم نقرس متنوع است. برخی از علایم آن به شرح ذیل است:
۱- مفاصل شما بسیار داغ می‌شوند و معمولا احساس درد مفصل دارید.
۲- معمولاً تحمل لمس کردن مفاصل خود را ندارید، به قدری در هنگام لمس کردن درد دارند.
۳- مفصلی که درگیر نقرس است، ورم زیادی دارد و درد می‌گیرد و با انواع درد مفاصل مواجه می‌شوید، مثل زانو درد شدید.
۴- پوست اطراف مفصلی که درگیری نقرس دارد، قرمز می‌شود.
۵- پوست اطراف ناحیه درگیرشده، برق می‌زند.
۶- محل درگیر شده معمولا می‌خارد.
عوامل ابتلا به نقرس چیست؟
بیماری نقرس عوامل متفاوتی دارد و اگر در یکی از موارد زیر قرار بگیرید، درصد ابتدای شما به این بیماری، افزایش خواهد یافت:
۱. سابقه خانوادگی: حتی اگر کلیه‌های کاملاً سالمی داشته باشید، ممکن است به دلیل سابقه خانوادگی، کلیه‌ها قادر به دفع اورات به مقدار کافی نباشند. این مورد شایع‌ترین علت نقرس اولیه است، به ویژه زمانی که چندین عضو خانواده، مانند والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ شما سابقه ابتلا به این بیماری را داشته باشند.
بیشتر بخوانید: عوامل سرطان ریه و راه‌های درمان آن
۲. اضافه وزن: نقرس در افرادی که اضافه وزن دارند شیوع بالایی دارد. هر چه اضافه وزن بیشتر باشد، بدن شما اورات بیشتری تولید می‌کند.
۳. جنسیت و سن: نقرس در مردان حدود چهار برابر بیشتر از زنان است. درحالی که این بیماری در تمام مردان در هر گروه سنی قابل مشاهده است، اما با افزایش سن خطر ابتلا به نقرس زیاد می‌شود. زنان قبل از یائسگی به ندرت دچار نقرس هستند. زیرا هورمون زنانه استروژن، مقدار اوراتی که توسط کلیه‌ها دفع می‌شود را افزایش می‌دهد که پس از یائسگی، سطح استروژن کاهش می‌یابد و سطح اورات بالا می‌رود.
۴. مصرف بعضی داروها: بعضی از داروها، توانایی کلیه‌ها را برای دفع اوارت خون، تحت تاثیر قرار می‌دهند. این داروها شامل ادرارآورها، که به عنوان قرص‌های آب نیز شناخته می‌شوند و قرص‌هایی که برای فشار خون بالا مصرف می‌شوند.
آشنایی با محرک‌های نقرس
بعضی موارد، موجب تحریک کریستال‌های ایجاد شده توسط اورات می‌شود؛ این موارد عبارت هستند از:
• ضربه یا آسیب به مفصل
• بیماری که باعث تب می‌شود
• انجام عمل
• مصرف غذا‌های پرچرب
• نوشیدن الکل
• کم آبی بدن
• تحرک‌های عصبی
روش‌های تشخیص نقرس چیست؟
روش‌ها و آزمایش‌هایی که برای کمک به تشخیص نقرس انجام می‌شود، شامل:
آزمایش مایع مفصلی: پزشک از یک سوزن برای کشیدن مایع از مفصل درگیر استفاده می‌کند. کریستال‌های اورات زمانی که مایع در زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود، قابل مشاهده خواهند بود.
تست خون: پزشک برای اندازه‌گیری میزان اوریک اسید و کراتین در خون آزمایش خون انجام می‌دهد اما نتایج آزمایش خون گاهی گمراه کننده است چرا که گروهی از افراد دچار افزایش اوریک اسید هستند، ولی هرگز به نقرس مبتلا نمی‌شوند. برخی دیگر از افراد علائم و نشانه‌های نقرس را دارند، ولی سطح اوریک اسید خون آن‌ها بالا نیست.
رادیولوژی اشعه ایکس: گرفتن تصویر رادیولوژی از مفصل به تشخیص علت التهاب مفصل منجر خواهد شد.
سونوگرافی: سونوگرافی عضلانی - اسکلتی می‌تواند به تشخیص کریستال‌های اورات در مفصل و توفی‌ها کمک کند. این روش بیشتر از آمریکا در اروپا مرسوم است.
سی‌تی اسکن با دو انرژی: این نوع از تصویربرداری به تشخیص کریستال‌های اورات در مفاصل منجر می‌شود، حتی اگر هنوز حضور این ذرات در مفصل منجر به ایجاد التهاب نشده باشد. این روش به دلیل پرهزینه بودن و در دسترس نبودن به صورت روتین انجام نمی‌شود.
درمان نقرس چگونه است؟
این بیماری درمان قطعی ندارد و فقط با مصرف برخی از داروها می‌توان آن را کنترل و درد ناشی از آن را کاهش داد. این داروها شامل دارو‌های ضدالتهاب مثل ایبوپروفن و ناپروکسن و کورتیکواستروئید‌ها هستند. این داروها به شکل خوراکی و تزریقی در دسترس هستند. این درمان‌ها موقتی بوده و برای رفع فوری علائم بیماری به کار می‌روند. در حالی که به کمک دارو‌های دیگری می‌توان به درمان بلند مدت بیماری کمک کرد. این داروها برای کاهش سطح اسید اوریک خون مصرف می‌شوند و می‌توانند از رسوب اسید اوریک در مفاصل، کلیه‌ها و بافت‌ها جلوگیری کنند. در نتیجه از حملات و عوارض بعدی آن جلوگیری می‌کنند.
درمان‌های سنتی نقرس
از طریق روش‌های سنتی و با مراجعه به پزشک خود می‌توان به توصیه‌های پیشگیری و یا درمان‌هایی که از طریق عدم مصرف بعضی از غذا‌ها که تجویز می‌شود، از روند رو به رشد این بیماری جلوگیری و درمان این بیماری را به خوبی انجام داد. رژیم غذایی را انتخاب کنید که مقدار چربی، قند و افزودنی‌های آن کم و در عوض سبزیجات و فیبر بالایی داشته باشد. با استفاده از تغذیه سالم هم تناسب اندام خواهید داشت و هم سطح اورات خون افزایش نمی‌یابد. فراموش نکنید که اضافه وزن، فشار بیشتری به مفصل‌های شما وارد می‌کند. اما فراموش نکنید که کاهش وزن سریع و غیر اصلولی، موجب افزایش سطح اورات خون می‌شود؛ پس به هیچ وجه از روش‌های غیراصولی استفاده نکنید. برخی از موارد پیشگیری و درمان‌های سنتی عبارتند از:
۱. محدود کردن مصرف گوشت قرمز و جگر و پروتئین‌های حیوانی که در بدن قابلیت تجمع و بالا بردن اوره را دارد.
۲. دادن برنامه‌های ورزشی توسط پزشک و جلوگیری از بی‌تحرکی که خود یکی از موارد افزایش اوره در بدن است.
۳. کاهش وزن اضافی بدن و دوری از چاقی‌های مفرط.
۴. دوری از مصرف الکل.
۵. سرد کردن محل تورم و یخ درمانی.
۶. مصرف بالای مایعات و داشتن تحرک زیاد برای دفع اوره اضافی بدن.
۷. محدود کردن غذا‌های حاوی پورین مثل مارچوبه و لوبیای خشک.
۸. مصرف محدود غذا‌های چرب و دیر هضم و استفاده از لبنیات کم چرب.