اقتصاد۲۴- رستوران رفتن در سرزمین بی تفریح و بدون امکانات شاید از معدود تفریحات خانواده‌های ایرانی بوده است.
کودکی بخش بزرگی از کودکان ایرانی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ همین رفتن به ساندویچی‌هایی بود که دور ساندویچ‌هایش با نون بولکی را ورق‌های کاهی می‌پوشاند و البته گاهی نیز جای این ساندویچی‌ها به رستوران‌هایی می‌رسید که میشد کبابی به نیش کشید و سرمست عطر خوش نارنجی بود که روی جوجه‌ها می‌زدیم. بعدتر که پیتزافروشی‌ها در ایران فراگیر شد، انواع پیتزا‌ها و ساندویچ‌ها و خوراک‌های فرنگی نیز راه به تفریحات ایرانیان یافت. در سال‌های اخیر، اما بحران چنان جدی شده است که به نظر می‌رسد این یکی از تفریحات معدود ایرانیان نیز آرام آرام در حال حذف شدن است.
اما در سال‌های اخیر دو اتفاق مهم جان رستوران‌ها را گرفت؛ اولین اتفاق همه‌گیری کرونا بود که بسیاری از آن‌ها را بی‌جان کرد. البته با پایان کرونا زندگی به بعضی رستوران‌ها بازگشت، اما این زندگی دوام چندانی نداشت زیرا تورم مواد غذایی و خدمات ادامه حیات را برای آن‌ها سخت کرد، به طوری که طبق آمار اتحادیه رستوران‌داران بیش از ۳۵ درصد رستوران‌داران جواز خود را باطل کردند و تغییر شغل دادند.
کما اینکه به گزارش اقتصاد ۲۴، علی‌اکبر رهبری، رئیس اتحادیه رستوران‌داران و سلف‌سرویس اظهار کرد: طی دو سال گذشته شرایط رستوران داران به وضعیت بحرانی رسیده و مهمترین دلیل آن، رشد نرخ تورم در اقتصاد کشور است که منجر به افزایش قیمت‌ها به ویژه نرخ مواد غذایی شده است.
جهش قیمت کالا‌های اساسی و کاهش قدرت خرید مردم موجب شده تا میزان فروش رستوران‌داران حداقل کاهش ۵۰ درصدی را تجربه کند.
البته رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس‌های تهران نیز اخیرا گفته بود که مشتریان رستوران‌ها فقط نسبت به نیمه دوم سال گذشته ۳۰ درصد ریزش داشته است. این فقط مربوط به رستوران‌ها و سلف‌سرویس‌ها نیست، بلکه وضعیت بیرون‌بر‌ها نیز همینطور است. مردم که پول نداشته باشند، نمی‌توانند از هیچ جا خرید کنند. البته او وضع کنونی را ناشی از گرانی شدید مواد اولیه دانسته و همچنین گفته بود که ما جنس را گران می‌خریم، ولی نمی‌توانیم به قیمت سابق غذا را بفروشیم. برای همین رستوران‌ها دائم به ما قیمت جدید می‌دهند و ما پس از آنالیز آن را تایید می‌کنیم.
این ارقام در کنار هم نشان می‌دهد که حداقل در مساله رستوران‌های کشور با سه رقم جدی مواجه هستیم، ریزش به طور میانگین ۳۰ درصد مشتریان، کاهش فروش تا ۵۰ درصدی رستوران‌ها و تعطیلی بیش از ۴۰ درصد رستوران‌ها در دو سال اخیر!
بیشتر بخوانید: کسادی رستوران‌ها با تورم خوراکی‌ها
ارقامی که نشان از وضعیت نا به سامان و افزایش نجومی قیمت‌ها در این بازار آشفته دارد.
یکی از این رستوران داران می‌گوید که تغییرات کلی نرخ منو از ابتدای سال بین ۲۰ تا ۴۰درصد بوده است. برای مثال نرخ پلو خورش‌های ایرانی ۳۰درصد، نرخ انواع کباب مرغ و گوشت ۴۰درصد و نرخ سالاد‌ها ۲۰درصد بالا رفته است.
صاحب رستوران معتقد است: اگر قرار بود سود قبل را ببریم باید حداقل ۶۰درصد قیمت‌ها را بالا می‌بردیم، اما با توجه به کشش منطقه تغییرات بیش از این، رستوران را از مشتری خالی می‌کرد. درواقع این صاحب رستوران می‌گوید که با همه این افزایش قیمت‌ها دستکم بین ۳۰ تا ۴۰ درصد از سود خود وی نیز کم شده است.
یا صاحب یکی از فست‌فودی‌های غرب تهران از تغییرات بالای صد درصدی هزینه‌ها از ابتدای سال تاکنون سخن می‌گوید در حالی تغییرات منو تنها با افزایش ۳۰ تا ۵۰ درصدی نرخ غذا‌های عرضه شده و می‌گوید اصلا نرخ‌های تعیین شده به هیچ عنوان پاسخگوی هزینه‌ها نیست و البته با این روند و ادامه فعالیت این رستوران پس باید گفت احتمالا از سود بالای رستوران ۵۰ تا ۶۰ درصد کم شده است.
این البته همه در حالی است که برآورد‌ها از سطح شهر نشان می‌دهد که رستوران‌های جنوب شهر، چلوکباب برگ را از منوی خود حذف کرده‌اند و حتی برخی جا‌ها خورشت را با گوشت مرغ سرو می‌کنند، در عوض غذا‌های جدید مانند زرشک‌پلو با اسکلت مرغ یا چلو با استخوان قلم و برنج و دمبه به منوی خود اضافه کردند.
مقایسه قیمت‌ها در ۴ سال نفس گیر است
اما به گزارش اقتصاد ۲۴، کافی است البته برای درک افزایش قیمت عجیب و غریب رستوران‌ها سری به سفارش‌های خود در یکی از اپلیکیشن‌های سفارش آنلاین غذا بزنید یا اگر اهل نگهداری فاکتور هستند به این فاکتور‌ها نگاهی بیاندازید تا ببینید چطور در کمتر از ۴ سال از جوجه کباب ممتاز ۲۴ هزار تومانی به جوجه کباب خوش قیمت (یعنی ارزان‌تر از سایر جوجه کباب‌های دیگر) ۱۶۰ هزار تومانی رسیده ایم و این یعنی یکی از خوراک‌های محبوب طبقه متوسط ایرانی در کمتر از ۴ سال افزایش قیمتی ۷ برابری را تجربه کرده است.
این تازه در حالی است که قیمت جوجه کباب ممتاز با یک مدل معمولی و زیر متوسط مقایسه شده است و گرنه در همین بازار آشفته، قیمت این غذا از ۲۰۰ هزار تومان تا ۴۰۰ هزار تومان و شاید حتی در رستوران‌های لاکچری بیش از این ارقام در نوسان است.
به گزارش اقتصاد ۲۴، نگاهی به سفارش پیتزا و ساندویچ بنا به عکس موجود از سال ۱۳۹۸ نیز به شما نشان می‌دهد که چطور از هزینه ۱۳۵ هزار تومانی برای سفارش دو پیتزا و دو سیب زمینی از یکی از بهترین رستوران‌های غرب تهران، یعنی هر پیتزا حدود ۴۸ هزار تومان در سال ۱۳۹۸، حالا برای هر پیتزای معمولی باید بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان و در رستوران‌های خاص و لاکچری‌تر برای هر پیتزا باید بین ۳۵۰ تا ۷۰۰ هزار تومان و حتی بیشتر هزینه کنید.
سال ۱۴۰۲ و شکست رکورد افزایش قیمت‌ها
قیمت غذا در رستوران‌ها به شکل عجیب و غریبی در حال افزایش است، موضوعی که به عوامل متعددی وابسته است؛ اما مهم آن است که با توجه به هزینه‌های سنگین زندگی در این روزها، بسیاری از خانواده‌ها باید دور یکی از در دسترس‌ترین تفریحات خود که صرف غذا در کنار خانواده است را خط قرمز بکشند.
در این میان موضوع جالب توجه قیمت کباب و جوجه کباب از آغاز سال ۱۴۰۲ است که نسبت به سال گذشته حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش داشت، موضوعی که رئیس اتحادیه صنف دارندگان رستوران و سلف‌سرویس‌های تهران هم به آن واکنش نشان داد و علت افزایش قیمت را گرانی مواد اولیه عنوان کرد.
شاهد مثال این موضوع، قیمت هر پرس کباب گوسفندی (مشتمل بر ۲ سیخ کباب لقمه که وزن هر سیخ ۲۵۰ گرم) به همراه یک پرس چلو کره است که آبان ماه سال گذشته ۴۰۰ هزار تومان بود، اما امسال هر پرس آن امسال ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. یا هر پرس جوجه کباب فیله (۵۰۰ گرمی) بدون برنج که سال گذشته ۲۳۰ هزار تومان بود و امروز ۳۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود.
چلوکباب، غذایی که مدام گران می‌شود
نکته، اما اینجاست که افزایش قیمت غذا و به طور ویژه چلوکباب هم مربوط به این چند سال اخیر نیست و سابقه‌ای ۵۰ ساله دارد، روزنامه اطلاعات در تاریخ ۱۷ دی ماه ۱۳۵۳ در مطلبی در این باره نوشته است: «گرانی چلوکباب مورد ایراد کمیته ملی حمایت از مصرف کننده قرار گرفت.»
البته به گزارش اقتصاد ۲۴، غذا‌های کبابی در سال‌های اخیر افزایش قیمت زیادی داشته است. علت اصلی این گرانی، افزایش قیمت مواد اولیه است. همزمان با افزایش قیمت گوشت قرمز و گوشت مرغ، قیمت انواع کباب‌ها افزایش پیدا کرد. این افزایش قیمت در کباب گوسفندی بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
در حال حاضر هر کیلو گوشت ران با دنده گوسفندی در مغازه‌های قصابی سطح شهر تهران به طور متوسط ۵۰۰ هزار تومان و هر کیلو راسته گوسفندی بدون استخوان ۷۵۰ هزار تومان است. بر این اساس، قیمت کباب گوسفندی هم گران تمام می‌شود.
کما اینکه باید در نظر گرفت که یک پرس چلوکباب به عنوان اصلی‌ترین غذایی که در لیست سفارش رستوران‌ها قرار دارد، اکنون به طور متوسط هر پرس بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان هزینه دارد و حتی همین امسال قیمت غذا‌های کبابی در منوی این رستوران‌ها چند بار افزایش یافته است.
بیشتر بخوانید: آبگوشت هم از دسترس خارج شد!
به گزارش اقتصاد ۲۴، قیمت هر سیخ کباب لقمه گوسفندی (به وزن ۲۵۰ گرم) در ابتدای سال حدود ۲۰۰ هزار تومان بود که در اواسط پاییز سال جاری به ۲۲۵ هزار تومان افزایش یافته است. توجه کنید این افزایش قیمت به نسبت شاید اندک باشد، اما وقتی قیمتِ انواع دیگر کباب‌ها مثل کباب بره و شیشلیک را با قیمت‌های قبل مقایسه کنید، افزایش قیمت‌ها عجیب می‌شود. هر پرس کباب بره (شامل یک راسته بره به وزن ۳۸۰ گرم) و شیشلیک (به وزن ۵۰۰ گرم) در پاییز سال گذشته ۳۶۵ هزار تومان بوده است که امسال در اردیبهشت‌ماه به ۵۷۰ هزار تومان افزایش یافت و در حال حاضر به رقمی بین ۷۰۰ تا یک میلیون تومان افزایش یافته است.
قیمت‌های میلیونی برای کباب‌های خاص
به گزارش اقتصاد ۲۴، این ارقام در میان رستوران داران کف قیمت‌ها محسوب می‌شود وگرنه برای یک کباب لاکچری و یا استیک خاص ممکن است ناچار شوید رقمی بین یک و نیم میلیون تا دو میلیون و هفتصد هزار تومان بپردازید. این در حالی است که حتی همین کباب‌های لاکچری نیز سال گذشته تا مرز دو میلیون تومان قیمت گذاری شده بود یعنی یک وعده غذایی لاکچری برای دو نفر در یکی از رستوران‌های شمال تهران، اگر سال گذشته ۴ میلیون تومان به طور میانگین هزینه دربرداشت، این رقم میانگین به ۶ میلیون تومان و بیشتر افزایش یافته و این حکایت از افزایش دستکم ۵۰ درصدی در این بخش دارد.
البته که قیمت کباب‌های لاکچری که این روزها اسامی متنوعی از جمله شاهی، مظفری، درباری، امیری، سالاری و ... نیز پیدا کرده‌اند، حتی فارغ از مساله رستوران‌های خاص و لاکچری، بیشتر از این‌ها تمام می‌شود. برای نمونه، قیمت هر پرس کباب مظفری مشتمل بر یک سیخ لقمه ۲۵۰ گرمی و یک سیخ شیشلیک ۵۰۰ گرمی با مخلفات ۸۹۵ هزار تومان تا یک میلیون تومان است و هر پرس کباب شاهی شامل یک سیخ شیشلیک ۵۰۰ گرمی و یک سیخ راسته بره ۴۰۰ گرمی به همراه مخلفات یک میلیون و ۳۹۰ تومان تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قیمت گذاری شده است.
بیشتر بخوانید: برای یک لقمه «نان»؛ گرانی خوراکی‌ها در دهه ۹۰ چه تاثیر‌ی بر زندگی خانوار‌ها گذاشت؟
البته از دلایل مهم تفاوت قیمت کباب در رستوران‌های مختلف به نوع گوشت کبابی و کیفیت گوسفندی و گوساله و بره آن و همچنین وزن سیخ کباب برمی‌گردد و در نتیجه قیمت کباب در رستوران‌های مناطق مرکزی و جنوبی تهران پایین‌تر است.
برای نمونه، هر پرس چلوکباب کوبیده در رستورانی حوال خیابان مطهری ۲۳۳ هزار تومان تا ۳۵۰ هزار تومان در نوسان است. همچنین، هر پرس چلوکباب برگ گوسفندی شامل ۳۵۰ گرم برنج و ۱۷۰ گرم گوشت راسته گوسفندی در همین منطقه بین ۳۵۰ هزار تومان تا ۴۵۰ هزار تومان و هر پرس چلوکباب سلطانی هم از ۳۹۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان قیمت گذاری می‌شود.
در مقابل در یکی از کبابی‌های بیرون‌بر حوالی بزرگراه نواب هم قیمت هر پرس خوراک کوبیده (دو سیخ) بدون برنج ۱۴۰ هزار تومان و قیمت چلوکباب کوبیده ۱۸۰ هزار تومان است. بالاترین قیمت در منوی این کبابی متوسط در این منطقه نیز برای چلوکباب سلطانی است که هر پرس آن ۳۲۰ هزار تومان است.
همچنین در رستورانی در بازار شوش به عنوان یکی از مناطق جنوبی تهران نیز هم قیمت هر پرس چلوکباب لقمه اقتصادی را ۱۵۰ هزار تومان و هر پرس چلوکباب لقمه مخصوص ۲۰۰ هزار تومان برای عرضه تعیین کرده است و جالب این که درباره قیمت‌های خود نیز می‌گوید که ۴ سال پیش این قیمت‌ها تا یک سوم ارقام فعلی بوده است.
حال با این شرایط افزایش هر روزه قیمت مرغ و گوشت و ماهی و برنج و حبوبات و هر چیزی که به رستوران‌ها مربوط است به جز دستمزد کارگران، باید منتظر بود و دید تا انتهای سال چقدر دیگر به قیمت‌ها اضافه می‌شود و چقدر دیگر از شهروندان بیش از قبل توان حضور در رستوران‌ها را از دست می‌دهند.