اقتصاد ۲۴- مالیات بر ارزش افزوده باید بدون لحاظ کردن روی فلز طلا و فقط نسبت به سود و اجرت محاسبه شود و اگر روی ارزش کل فاکتور محاسبه شود، تخلف است.
بازار طلا در ایران تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند نوسان‌های نرخ ارز، قیمت انس جهانی، میزان عرضه و تقاضا در داخل و سیاست‌های دولتی و شرایط اقتصادی قرار دارد. با همه این‌ها، طلا به ویژه مصنوعات طلا از دیرباز از کالا‌های محبوب ایرانیان بوده، ایرانی‌ها به ویژه صاحبان نقدینگی همواره طلادوست بوده‌اند و با گذر ایام، این علاقه پررنگ‌تر هم شده است.
مهدی آزادی، عضو هیات مدیره اتحادیه طلا و جواهر تهران در مورد نحوه ساخت مصنوعات طلا و همچنین، نحوه محاسبه اجرت ساخت و سود طلافروشان توضیح داده است.
به طور مختصر توضیح می‌دهید که محصولات ساخته‌شده از طلا و جواهر چگونه تولید و طراحی می‌شوند؟
تمام محصولات طلای موجود در بازار در کارخانه‌ها یا کارگاه‌های ساخت طلا تولید و بعد از آن در گالری‌ها و طلافروشیها توزیع و عرضه می‌شوند. در کارگاه‌های ساخت طلا در مرحله اول، بعد از تهیه ماده اولیه که طلا است، به عیار استاندارد توجه می‌شود. عیار، به نسبت طلای خالص استفاده‌شده در قطعه به وزن کل قطعه طلا گفته می‌شود. عیار خالص طلا ۹۹۹.۹ در نظر گرفته می‌شود. در مورد مصنوعات طلا عیار استاندارد ۱۸ یا همان ۷۵۰ است. بعد از آن، طلا ذوب می‌شود و به کارگاه تحویل داده شده و وارد فرایند تولید می‌شود.
بعد از انجام کار‌های زرگری، کالا به مرحله تراشکاری می‌رود و آبکاری و رنگ‌آمیزی روی آن انجام می‌شود. بعد از آن هم مصنوع ساخته‌شده به چرخه توزیع می‌رود و به مرحله خرده‌فروشی می‌رسد. در این فرایند، مقداری طلا برای ساخت و زرگری کسر می‌شود که بعد از یک یا دو سال، خاک‌های کارگاه‌ها یا جا‌هایی که ممکن است خرده‌های طلا در آنجا نفوذ کرده باشد جمع‌آوری و برای قالکاری (بازیافت) برده می‌شود و طلا از خاک و ضایعات بازیافت می‌شود.
انجام این مراحل چقدر روی قیمت محصول نهایی تاثیر می‌گذارد؟
همانطور که عنوان شد، ساخت طلا هزینه‌هایی از جمله کسر طلا و حقوق کارگران، متریال مصرفی و هزینه‌های اجاره کارگاه و استهلاک دستگاه‌ها دارد که به عنوان هزینه‌های تولید با سود جزئی برای تولیدکننده محاسبه می‌شود. درصد سود برای تولیدکننده طبق قانون مشخص است.
در مورد عیار استاندارد بیشتر توضیح می‌دهید؟
در ارتباط با مصنوعات طلا، سازمان استاندارد عیار‌هایی را به عنوان استاندارد مصنوعات ایران اعلام کرده است که شامل عیار‌های ۱۸ مساوی با ۷۵۰، عیار ۲۰ مساوی با ۸۳۳، عیار ۲۱ مساوی با ۸۷۵ و عیار ۲۴ مساوی با ۹۹۹.۹ است. عیار ۲۴ در ساخت مصنوع استفاده نمی‌شود و فقط به عنوان قالب‌های شمش در اوزان استاندارد تولید می‌شود. درکنار این‌ها، سازمان استاندارد کد‌های شناسایی کارگاهی را صادر کرده است که علاوه بر عیار، کد شناسایی استاندارد هم روی مصنوع درج می‌شود.
طلای ساخته شده در هر استانی کد مجزایی دارد؟
بله، کد شناسایی هر استانی حروف اول آن استان به لاتین است. برای مثال، چون تهران با حرف «ت» شروع می‌شود حرف لاتین T در ابتدای کد شناسایی مصنوعات ساخت تهران درج می‌شود و یک عدد که ممکن است تا ۴ رقم باشد کنار آن می‌آید یا برای آذربایجان حرف A، برای یزد حرف Y و برای بقیه استان‌ها هم به این صورت انجام می‌شود.
فرق طلای ۱۸ عیار و ۲۴ عیار چیست؟
طلای شمش خالص از خلوص ۲۴ عیار استخراج می‌شود. عیار ۲۴ یعنی در هر یک مثقال ما ۲۴ نخود شمش خالص بدون هیچ‌گونه آلیاژ اضافه داریم. عیار ۱۸ یعنی از یک مثقال ۶ نخود آن آلیاژ‌های غیرطلا مانند مس و نقره و ۱۸ نخود طلای خالص عیار ۲۴ است.
بیشتر بخوانید: حراج شمش در مرکز مبادله از رشد طلا جلوگیری می‌کند؟
اجرت یا کارمزد مصنوعات طلا چگونه محاسبه می‌شود؟
هر مصنوعی اجرت خاص خودش را دارد که وقتی هزینه‌های تولید محاسبه می‌شود لحاظ می‌شود. یعنی اجرت النگو با کار‌های ریخته‌کاری فرق می‌کند، چون کار ریخته‌کاری سخت‌تر و طولانی‌تر است. در ضمن، ما اجرت‌های بالا و پایین داریم و هر فردی با توجه به سلیقه خود می‌تواند خرید کند. هرچه کالای ساخته‌شده شیک‌تر باشد و کار بیشتری روی آن انجام شده باشد اجرت آن بالاتر است.
بنابراین، وقتی هزینه‌های ساخت مشخص شد طبق قانون ضریب سود و مالیاتی که برای تولیدکننده تعریف شده است روی قیمت محصول لحاظ می‌شود و سود کارگاه‌دار طبق همان داده می‌شود. بر همین منوال، وقتی کار به توزیع‌کننده فروخته شد، توزیع‌کننده هم می‌تواند تا ۲ درصد سود روی جنس خریداری‌شده خود بکشد و تحویل خرده‌فروش دهد. خرده‌فروش هم طبق قانون، مطابق درصدی که تعریف شده است تا ۷ درصد می‌تواند سود روی کار لحاظ کند.
مالیات بر ارزش افزوده چقدر است؟
مالیات بر ارزش افزوده باید بدون لحاظ کردن روی فلز طلا و فقط نسبت به سود و اجرت محاسبه شود و اگر روی ارزش کل فاکتور محاسبه شود، تخلف است.
گفتید سود خرده‌فروش حداکثر تا ۷ درصد است؟
بله، خرده‌فروش سود خود را با توجه به قیمت فلز طلا با عیار ۷۵۰ که روی تابلو‌های شناور مشخص است به‌علاوه اجرت لحاظ می‌کند. برای مثال اگر ۱۰ درصد اجرت ساخت مصنوع باشد قیمت طلا به‌علاوه ۱۰ درصد اجرت ضربدر ۷ درصد سود محاسبه می‌شود. پس از آن، اجرت ساخت و ۷ درصد سود با هم جمع و ضربدر مالیات بر ارزش افزوده می‌شود.
به کسانی که قصد دارند مصنوعات طلا بخرند، چه توصیه‌ای می‌کنید؟
طلا هم جنبه زینتی دارد و هم جنبه درمانی. برای همین خرید طلا حتی اگر یک قطعه کوچک هم باشد مفید است. اما تحت هیچ عنوانی طلای آب‌شده خریداری نکنید، چون طلای آب‌شده فقط مخصوص تولید است و مصرف‌کنندگان خانگی هیچ‌گونه اطلاعات و آگاهی‌ای از نوع فلز و سابقه و ذات آن ندارند. شاید برخی بگویند همین که یک شماره لاتین روی آن قطعه طلا درج شود کافی است، اما این اصلا قابل اطمینان نیست.
نوع فلز و عیار طلای آب‌شده فقط از طریق همکاران ما و اتحادیه قابل رصد است. بنابراین، توصیه می‌کنیم تحت هیچ عنوان طلای آب‌شده نخرید و بیشتر سمت خرید مصنوع بروید. مصنوعات طلا با اجرت‌های ساخت متفاوت موجود است و کسی که قصد سرمایه‌گذاری هم دارد می‌تواند مصنوعات با اجرت پایین را خریداری کند.