اقتصاد۲۴- مریم آیتی: مالیات نقل و انتقال خودرو هزینه‌ای است که همه دارندگان خودرو باید نسبت به پرداخت آن، اقدام کنند. البته عده‌ای فکر می‌کنند که مالیات نقل و انتقال خودرو فقط برای قشر خاصی است و بقیه از پرداخت آن معاف هستند. در صورتی که بر اساس قوانین تصویب شـده، علاوه بر حقوق کارمندان، به هر کالایی که خرید و فروش می‌شود، مالیات تعلق می‌گیرد که خودرو هم در این دسته قرار دارد. این مالیات زمانی پرداخت می‌شود که قصد فروش خودرو را دارید و به همین دلیل، به آن مالیات نقل و انتقال خودرو می‌گویند.
از آنجاییکه مالیات نقل و انتقال خودرو به‌عنوان یکی از منابع درآمدی دولت محسوب می‌شود، پرداخت آن برای کسری بودجه دولت و هزینه‌های اداره کشور استفاده می‌شود. همچنین، با توجه به امکان صدور و استفاده از برگ سبز خودرو به جای سند، مالیات نقل و انتقال به وجود آمد تا اطمینان حاصل شود افرادی که قصد خرید و فروش خودرو دارند، مالیات مربوطه را پرداخت می‌کنند.
مالیات نقل و انتقال خودرو
به طور کلی در کشور ما سه نوع مالیات از مالکان خودرو گرفته می‌شود.
۱- عوارض سالیانه شهرداری
عوارض سالیانه شهرداری ارزان‌ترین نوع مالیات خودرو محسوب می‌شود. این عوارض در حقیقت مالیات استفاده از معابر شهری (خیابان، اتوبان و آزادراه) و خدمات شهرداری در این زمینه است.
بر اساس اعلام سازمان شهرداری، مالکان خودروهای تولید داخلی باید معادل ۰.۱ درصد (یک‌هزارم) قیمت رسمی خودرو را به عنوان عوارض سالیانه به شهرداری پرداخت کنند. این عدد برای خودروهای وارداتی، معادل ۰.۱۵ درصد (یک و نیم هزارم) ارزش خودرو است.
مرجع ارزش خودروها برای محاسبه عوارض سالانه و مالیات نقل و انتقال خودرو، کتابچه مأخذ مالیات و عوارض خودرو است که هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی کشور به‌روزرسانی و منتشر می‌شود.
به عنوان مثال اگر ارزش خودروی داخلی شما بر اساس این کتابچه ۱۰۰ میلیون تومان باشد، باید تا پایان سال مبلغ ۱۰۰ هزار تومان را به عنوان عوارض آن به شهرداری پرداخت کنید.
برای پرداخت عوارض سالانه خودرو می‌توانید به سایت تهران من (my.tehran.ir) مراجعه کنید. این عوارض باید تا پایان روز ۲۹ اسفند هر سال پرداخت شود و درصورتیکه تا این تاریخ آن را نپردازید، مشمول پرداخت جریمه می‌شوید. جریمه دیرکرد عوارض سالیانه تا پایان فرودین ماه سال بعد معادل ۱۰ درصد مبلغ عوارض است و پس از آن به ازای هر ماه، دو درصد به جریمه دیرکرد افزوده می‌شود.
۲- مالیات سالانه خودرو (ارزش افزوده)
این نوع از مالیات خودرو، با نام مالیات خودروهای لوکس نیز شناخته می‌شود. چراکه بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ که به تصویب مجلس نیز رسید، این مالیات شامل حال مالکان خودروهای با ارزش ۱ میلیارد تومان و بیشتر می‌شود.
از آنجاییکه هنوز قیمت هیچ‌کدام از انواع خودروهای داخلی به بالای یک میلیارد تومان نرسیده، تنها مالکان خودروهای لوکس و مدل بالای خارجی باید این مالیات را سالانه بپردازند. مالیات سالانه یا ارزش افزوده، نوعی مالیات بر دارایی است و در سال ۱۴۰۲ بر اساس جدول زیر محاسبه می‌شود:
| قیمت خودرو | میزان مالیات |
| ۱ تا ۱.۵ میلیارد تومان | ۱ درصد (نسبت به مازاد یک میلیارد تومان) |
| ۱.۵ تا ۳ میلیارد تومان | ۲ درصد (نسبت به مازاد ۱.۵ میلیارد تومان) |
| ۳ تا ۴.۵ میلیارد تومان | ۳ درصد (نسبت به مازاد ۳ میلیارد تومان) |
| ۴.۵ میلیارد تومان و بیشتر | ۴ درصد (نسبت به مازاد ۴.۵ میلیارد تومان) |
منظور از عبارت «نسبت به مازاد» در جدول بالا این است که به عنوان مثال اگر ارزش خودرویی ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان باشد، میزان مالیات سالانه خودرو معادل یک درصد ۲۰۰ میلیون تومان (۲ میلیون تومان) است.
همانند عوارض سالانه شهرداری و مالیات نقل‌وانتقال خودرو، مرجع تعیین ارزش خودرو برای پرداخت مالیات سالانه نیز سازمان امور مالیاتی است. بر همین اساس مالک خودرویی مثل بنز E۲۰۰، باید سالانه ۲۸۰ میلیون تومان مالیات بپردازد. برای پرداخت این مالیات باید اظهارنامه مالیاتی را از فروشنده گرفته و هنگام پرداخت ارائه کنید.
۳- مالیات نقل و انتقال خودرو
مالیات نقل و انتقال ماشین، مالیاتی است که باید پیش از تعویض پلاک و صدور برگ سبز خودرو به نام مالک جدید، پرداخت شود. تا پیش از فروردین‌ماه سال ۱۴۰۱، امکان به تعویق انداختن فرایند پرداخت مالیات نقل‌وانتقال خودرو تا زمان صدور سند در دفترخانه وجود داشت؛ اما بر اساس قوانین جدید، باید این مالیات به‌صورت آنلاین و پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک پرداخت شود.
علاوه بر خودروهای داخلی و خارجی، مالیات نقل‌وانتقال شامل موتورسیکلت‌های داخلی و خارجی نیز می‌شود. مالیات نقل و انتقال خودرو داخلی، بر اساس قیمت درب کارخانه آن محاسبه می‌شود.
مواردی که از پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو معاف هستند:
• خودروها و ماشین‌آلات راه‌سازی
• ماشین‌آلات معدنی و کشاورزی
• ماشین‌آلات و خودروهای کارگاهی
• شناور‌ها
• خودروها و موتورسیکلت‌های دارای پلاک نظامی در مناطق آزاد و تجاری - صنعتی
مالیات نقل و انتقال خودرو به عهده کیست؟
بر اساس قانون، پرداخت هزینه نقل‌وانتقال خودرو بر عهده فروشنده است. مالک خودرو پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک، باید مالیات نقل و انتقال خودرو، عوارض سالیانه شهرداری و خلافی‌های آن را تمام و کمال پرداخت کند. پس از انتقال پلاک، هزینه تعویض پلاک با خریدار است.
عواملی که در محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو تأثیر دارند
جدای از ارزش هر خودرو که سالانه توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود، عواملی مثل نوع خودرو، مدل و سال تولید آن نیز بر نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو تأثیر می‌گذارند.
بیشتر بخوانید: ابهامات در قانون مالیات خودروهای لوکس
یکی از نقاط ضعف لیست مالیات نقل‌وانتقال خودرو که توسط سازمان امور مالیاتی منتشر می‌شود، نحوه ارزش‌گذاری خودرو است. در این کتابچه ارزش تمامی خودروهای داخلی (با برند و مدل یکسان) که سال ساخت آن‌ها پایین‌تر از ۱۳۹۵ است، فرقی با یکدیگر ندارد. این مشکل در مورد خودروهای خارجی قدیمی‌تر از سال ۲۰۱۶ نیز وجود دارد.
مالیات نقل و انتقال خودرو صفر
سال تولید خودرو در نحوه محاسبه مالیات آن تأثیرگذار است و به همین دلیل مالیات نقل‌وانتقال خودرو صفر از خودروی کارکرده بیشتر است. پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو صفر معمولا بر عهده سازنده، نمایندگی یا کارخانه مونتاژ کننده قطعات آن است؛ مگر اینکه در اشکال دیگر خرید، مثل لیزینگ، توافق دیگری بین طرفین انجام شود. با این حال اگر خودروی صفری خریدید و بدون استفاده قصد فروش آن را کردید، پرداخت مالیات فروش آن بر عهده شما است.
مالیات نقل و انتقال خودرو کارکرده
در صورتیکه از زمان تولید خودرو شش سال بگذرد، از مبلغ مالیات نقل و انتقال ماشین ۱۰ درصد کم می‌شود. مالیات نقل و انتقال خودرو کارکرده با عمر بیشتر از شش سال نیز ۴۰ درصد کمتر از خودروی صفر است. کسر این اعداد از مبلغ مالیات خودرو کارکرده، ربطی به خارجی یا داخلی بودن خودرو ندارد.
مالیات نقل و انتقال خودروهای خارجی
مالیات نقل و انتقال خودروهای خارجی، مسئله‌ای است که باعث شده، بسیاری از مالکان این خودروها یا آن‌هایی که در حوزه خرید و فروش این مدل اتومبیل‌ها فعالیت می‌کنند، نسبت به این مسئله شکایت داشته‌باشند. هرچند هیچ مرجعی برای رسیدگی به شکایت آن‌ها وجود ندارد. در ابتدا مالیات این نوع اتومبیل‌ها برابر با یک درصد بود که بعد به دو درصد رسید.
چند نکته مهم در خصوص مالیات نقل و انتقال خودرو
• از تاریخ ۷ فروردین ۱۴۰۱، لازم نیست که فروشنده و خریدار به دو درگاه جداگانه مراجعه کنند. از طریق همان سایت تعویض پلاک امکان پرداخت مالیات و گرفتن نوبت هم وجود دارد. البته اگر فروشنده و خریدار ارتباطی نداشته باشند، فروشنده می‌تواند به صورت جداگانه مبلغ مالیات را، از طریق سایت مالیات، پرداخت کرده و رسید آن را به خریدار تحویل دهد. ارائه رسید در هنگام تعویض پلاک الزامی است.
• مبلغ مالیات به حساب خزانه دولت واریز می‌شود.
• آن‌هایی که در گذشته مالیات نقل و انتقال خودروی خود را پرداخت نکرده‌اند، بدهکار مالیاتی محسوب می‌شوند و امکان خروج از کشور و انجام بعضی فعالیت‌ها را ندارند.
• امکان استفاده از سامانه آنلاین اولین بار در استان سمنان اجرا شد و بعد امکان استفاده از آن در کل کشور مهیا شد.
• امکان دریافت نوبت تعویض پلاک بدون پرداخت مالیات وجود ندارد. اگر افراد بدون دریافت نوبت و پرداخت مالیات، به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند، امکان استفاده از خدمات زیادی را ندارند.
• در حال حاضر، پرداخت مالیات خودرو به عهده فروشنده است.
• مبلغ مالیات نقل و انتقالات ماشین در زمستان هر سال اعلام می‌شود
• شما می‌توانید با مراجعه به یکی از مراکز یا سایت‌های زیر مالیات نقل و انتقال خودرو را پرداخت کنید:
• دفاتر پیشخوان دولت
• سایت شهرداری شهر محل سکونت
• سایت expcar.tax.gov.ir
بیمه شخص ثالث و بیمه بدنه دو بیمه نامه مهم خودرویی
بعد از صحبت در مورد اهمیت پرداخت مالیات خودرو، بهتر است بدانید، بیمه شخص ثالث خودرو هم یکی از مواردی است که نمی‌توان تهیه و خرید آن را پشت گوش انداخت.
بر اساس قانون، خرید بیمه شخص ثالث برای همه دارندگان وسایل نقلیه موتوری اجباری است. از دیگر بیمه‌هایی که بهتر است برای خودروهای گران قیمت تهیه شود، بیمه بدنه است. با خرید بیمه بدنه می‌توانید با خیالی آسـوده در خیابان‌های شهر تردد کنید.
محاسبه آنلاین مالیات نقل و انتقال خودرو؛ اقدام از طریق سامانه
با مراجعه به سایت‌های cartransfer.tax.gov.ir و nobatdehi.epolice.ir نیز می‌توانید مالیات نقل‌وانتقال ماشین را پرداخت کنید.
سایت دوم، همان سایت نوبت‌دهی مراکز تعویض پلاک است که با ورود به آن می‌توانید پس از پرداخت مالیات، نسبت به گرفتن نوبت انتقال پلاک نیز اقدام کنید و سرعت فرایند فروش خودرو را بالا ببرید.
۱. ابتدا به سامانه مالیات نقل و انتقال خودرو به نشانی cartransfer.tax.gov.ir وارد شوید.
۲. از میان گزینه‌های موجود، گزینه مودی مالیاتی (فروشنده) را انتخاب کنید.
۳. در این مرحله باید وارد حساب کاربری خود شوید و برای پرداخت مالیات مربوطه اقدام کنید.
۴. پس از وارد کردن کد احراز هویت، وارد سامانه پرداخت مالیات شوید و گزینه مالیات بر نقل و انتقال خودرو را انتخاب کنید.
۵. در صفحه بعدی، گزینه درخواست نقل و انتقال را از منوی سمت راست انتخاب کنید و شماره همراه خود را وارد کرده و دکمه ثبت را بزنید.
۶. سپس شماره ملی خود را وارد کنید و دکمه ادامه را فشار دهید.
۷. یک کد احراز هویت برای شما ارسال می‌شود که باید آن را وارد کنید.
۸. در صفحه بعدی، اطلاعات خود شامل نام و نام خانوادگی، جنسیت، کلمه عبور و کد امنیتی را وارد کنید و سپس شماره همراه و کد ملی خود را وارد کرده و دکمه ادامه را بزنید.
۹. بسته به اینکه خودرو پلاک ملی دارد یا خیر، گزینه مربوطه را انتخاب کرده و شماره پلاک خود را وارد کنید.
۱۰. بعد از وارد کردن شماره پلاک، مجدداً کد ملی و تاریخ تولدتان را وارد کنید و سپس روی گزینه ثبت کلیک کنید. اگر اطلاعات وارد شده با اطلاعات مالک خودرو مطابقت داشته باشد، امکان پرداخت مالیات فراهم می‌شود. در این مرحله باید مبلغ موردنیاز را بر اساس نوع و مدل خودرو به صورت آنلاین پرداخت کنید.
توجه داشته باشید که برای استعلام مالیات نقل و انتقال خودرو نیز باید به همین سامانه مراجعه کرده و با وارد کردن مشخصات خود، استعلام مالیات خودرو را دریافت کنید. در کل پیش از تعویض پلاک حتما باید همه هزینه‌های لازم را پرداخت کنید و در صورت انتقال بیمه بدنه و تخفیف‌های بیمه شخص ثالث نیز از طریق شرکت بیمه خود اقدام کنید.
مالیات تعویض پلاک فرقی با مالیات خودرو ندارد
در واقع این دو هیچ تفاوتی با هم ندارند، چون شما قبل از تعویض پلاک باید مالیات را تسویه کنید بنابراین منظور از مالیات تعویض پلاک همان مالیات خودرو است و دو چیز مجزا از هم نیست.
عواقب پرداخت نکردن مالیات خودرو
۱- بدهکاری مالیاتی برای صاحبان خودرو
براساس صحبت‌های رئیس سازمان مالیاتی اگر صاحب قبلی خودرو در زمان فروش، بدهی مالیاتی را پرداخت نکرده باشد، پیامکی (sms) را تحت عنوان پرداخت مبلغ بدهی مالیاتی دریافت خواهد کرد که اگر نسبت به متن اس ام اس بی‌توجهی کند، به‌عنوان بدهکار مالیاتی شناخته می‌شود. در نتیجه تا زمان تسویه کافی بدهی اجازه خروج از کشور وجود ندارد!
۲- عدم امکان تعویض پلاک برای دارندگان خودرو
برای تعویض پلاک خودرو حتی برای گرفتن نوبت برای تعویض دچار مشکل می‌شوید. تنها در صورتی می‌توانید نوبت خود را رزرو کنید که مبلغ مالیات را به صورت کامل پرداخت کرده باشید.