اقتصاد24 – دولت ابتدا طرحی را برای پیش فروش سکه اجرایی کرد و بعد از آنکه مشتریان خرید خود را انجام دادند، بحث مالیات را به میان کشید. همین هم شد که صدای بسیاری درآمد چرا که نه در قرارداد منعقد شده بحث مالیات مطرح شده بود و نه اساسا می‌توان قراردادها را عطف‌به‌ماسبق کرد و بحث مالیات را برای آن پیش کشید.
جدای از آسیبی که این کار به اعتماد مردم وارد می کرد و هویت بانک مرکزی و سیاستگذار را زیرسوال می برد، برای برخی از خریداران سکه این مساله منطقی به نظر نمی آمد. هرچند که بانک مرکزی جزئیاتی درباره معافیت از مالیات سکه‌های پیش‌فروش شده اعلام کرده بود. اما ابهامات طرح مالیات بر سکه همچنان باقی است.
اما سوال اینجاست که آیا اعمال این مالیات می تواند قیمت ها را تکان دهد؟ برخی کارشناسان می گویند که این طرح سبب کنترل بازار سکه می شود. در عین حال برخی دیگر این طرح را عاملی برای افزایش قیمت ها می دانند. (جزئیات مالیات بر سکه)
نباید مالیات بر سکه اعمال شود
میثم رادپور کارشناس بازار سکه و ارز این طرح را عاملی برای افزایش قیمت می داند و البته انتقادهایی هم به آن دارد. وی به اقتصاد24 می گوید: « مالیاتی که اخیرا صحبت از آن شده، سبب می شود بازاری که می توانست رسمی تر باشد، به سمت نگرانی و بازار غیررسمی حرکت کند. اخذ مالیات از سکه به لحاظ منطقی همان مالیات روی کامودیتی است که ارزش افزوده خاصی ندارد، قدری مساله دار است. سکه طلای ساخته شده نیست و تنها ضرب شده است.»
وی تاکید می کند: « اخذ مالیات از سکه که شبیه به کالای اساسی است و کار کمی روی آن شده، سبب می شود که به قیمت ها فشار وارد شده و به سمت افزایش حرکت کند. واضح است که وقتی کالا با کمترین پروسه ایجاد می شود و مالیات به آن افزوده می شود، به این معناست که در هر مرحله از این پروسه این هزینه مازاد را با خود به یدک می کشد. در هر حال معمول نیست روی کالاهای اساسی مالیات بر ارزش افزوده گرفته شود. این مساله سبب می شود بخشی از بازار که می توانست شفاف تر باشد به سمت بازارهای غیررسمی سوق پیدا کند.»
به گفته این کارشناس بازار طلا و ارز، گرفتن مالیات از سکه های پیش خرید شده سبب می شود تا فروشندگان سکه و صرافان اگر تا حالا کمی محافظه کار بودند، از این به بعد بیشتر محافظه کار شوند که همین مساله شفافیت بازار را هم تحت تاثیر قرار می دهد.
زیرساخت اخذ مالیات از سکه نداریم
رادپور در پاسخ به این سوال که گرفتن مالیات از سکه می تواند سبب فراری دادن مردم از این بازار شود، می گوید: « فراری دادن نیست. با این کار تنها بی اعتمادی ایجاد می شود. ما زیرساخت گرفتن مالیات نداریم. چطور می توان فهمید که با چه قیمتی خرید و فروش شده است. اینکه بخشی از مردم پول شان را دادند و سکه خریدند دلیل می شود که از آنها مالیات بگیرند؟ بانک مرکزی خودش گفته بود که این سکه ها معاف از مالیات هستند. دولت با این کار ضربه به اعتبار خود می زند. الان مگر در دنیا انس جهانی معامله نمی شود؟ همه جای دنیا هم با یک قیمت است. سکه شبیه به آن طلاست.»
وی در خصوص تمایل دولت به دو نرخی کردن در بازار، به مساله دلایل طرح پیش خرید سکه اشاره می کند: «پیش خرید سکه برای این بود که کنترلی اعمال و نقدینگی جمع شود. در دلار هم همین بود. بانک مرکزی در تلاش است نرخ های بازار را با نرخ هایی که مدنظر دارد نزدیک کند اما زورش نمی رسد و نمی تواند. مسئله ای که روشن است، مالیات گرفتن روی چنین جنسی متعارف نیست چون شبیه کالاهای اساسی است. در عین حال مالیات گرفتن در حالی که قبلا گفته نشده، عدم اعتماد ایجاد می کند. اگر دولت دنبال تامین کسری بودجه است، این راهش نیست چون به نهاد ناظر پولی آسیب وارد می کند، یعنی این کار پر هزینه تر از پولی است که دولت می توانست جمع کند.»
به گزارش اقتصاد24، برخی کارشناسان معتقدند که با گذشت 12 روز از ابلاغ طرح مالیات بر خرید و فروش سکه، ابهامات قانونی و اجرایی این طرح کلان هنوز برطرف نشده و اظهارنظرهای پراکنده مسئولان سازمان امور مالیاتی نیز باعث به وجود آمدن ابهامات بیشتر شده است.