ساجده رحیمی، اقتصاد24 - بارسلونا، پایتخت منطقه خود مختار کاتالونیا، بزرگترین شهر در نواحی ساحلی مدیترانه و دومین شهر بزرگ اسپانیا محسوب می‌شود. این شهر بیش از یک میلیون و 600 هزار نفر جمعیت دارد و ششمین منطقه شهری پرجمعیت اتحادیه اروپا بعد از پاریس، لندن، مادرید، منطقه روهر و میلان است.
بندر بارسلونا یکی از مناطق آزاد جهان است که در برخی منابع آمده که در حدود 150 سال از مفهوم قانونی آن می گذرد و از قدیمی ترین بنادر جهان محسوب می‌شود. این منطقه تا سال ۱۹۹۲ به دلیل صنعتی بودن برای عموم آزاد نبود اما برای برگزاری بازی های المپیک آزاد و بعد از آن استفاده برای عموم امکان‌پذیر شد.
اقتصاد پویا، مناظر گردشگری فراوان و چشم نواز، بازارهای پر جنب و جوش، آشپزی محلی منحصر به فرد، فرهنگ و تاریخ، آن را به یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری در دنیا و یکی از مهمترین مناطق آزاد جهان تبدیل کرده است.
این منطقه آزاد تجاری بزرگ فرهنگی و اقتصادی در جنوب غربی اروپا، در سال 2008 به عنوان چهارمین شهر اقتصادی از نظر تولید ناخالص داخلی انتخاب شد و در دو مرحله تکمیل و مورد بهره برداری قرار گرفت. فاز اول آن مساحتی در حدود 70 هکتار را شامل می شد و مرحله دوم آن 140 هکتار که در سال 1995 آغاز به کار کرد و توانست با عملکرد خود هم در اقتصاد و هم در گردشگری در شمار شهرهای مطرح جهان قرار گیرد.
یکی از نکات حائز اهمیت در منطقه آزاد تجاری بارسلونا اهمیت مدیران این شهر به پیشرفت هر روزه آن است. هرچند این شهر قدیمی و دارای بناهای تاریخی زیادی بود اما مسئولان شهری آن زمانی که تصمیم به جهانی شدن، استفاده از فناوری های خلاق و هوشمند کردن این شهر گرفتند، اقدام به بازسازی اساسی زیرساخت های آن کردند.
یکی دیگر از اهداف مهم و پیش روی مسئولان این بندر، روان سازی ترافیک این شهر بود. این هدف بزرگ، یکی از طرح های ملی و اصلی این کشور، تحت عنوان «طرح ترافیک روان شهری» است. در این الگو، تمرکز اصلی روی ایده ای به نام superblocks است. هدف از این طرح، انتقال ترافیک وسایل نقلیه موتوری به نواحی پیرامون شهر است در نتیجه فضای عمومی و بیشتری از مناطق مرکزی شهر به روی مردم به خصوص عابران پیاده باز می شود.
احداث مسیر دوچرخه سواری به طول 200 کیلومتر، افزایش تعداد ایستگاه های اتوبوس در دسترس و سیستم پارکینگ های هوشمند از جمله برنامه های شهر بارسلون برای کمک به ترافیک شهری بارسلون محسوب می شود که هنوز به طور کامل اجرایی نشده است.
امر هوشمندسازی بارسلون و روانسازی ترافیک و اهمیت دادن به عابر پیاده همه از اموری هستند که علاوه بر رشد اقتصادی، برای گردشگری این شهر نیز مفید و موثر خواهند بود.
اقتصاد منطقه آزاد بارسلونا
اسپانیا دارای ساختار اقتصادی بسیار متنوعی است و بر انجام امور خدماتی متکی است اما پس از آن، صنعت توریسم حرف اول را در اکثر شهرهای این کشور می‌زند. صنعت، انرژی، مسکن و بخش کشاورزی نیز به عنوان نبض حیاتی اقتصاد اسپانیا در حال رشد هستند.
در عین حال اقتصاد جامعه بارسلونا نیز بر پایه تفکر فرهنگی مبتنی بر تولید است. بزرگترین صنایع سنگین اسپانیا مانند آهن، فولاد، مس و صنایع سبک آن مانند پارچه در این شهر قرار گرفته است.
عوامل متعددی موجب پیشرفت اقتصاد شهر بارسلون شده است که می توان به جایگاه بندری و ساحلی، اهمیت گردشگری، وجود صنایع و معادن و همچنین شناخته شدن آن به عنوان پایگاه ورزش فوتبال جهان، اشاره کرد.
بنادر بارسلونا
موثرترین عامل در رشد اقتصاد بارسلون بنادر وسیع و پر رونق آن است که آن را در شمار مهمترین مناطق آزاد جهان قرار داده است. یکی از ویژگی های بنادر آن حجم حمل و نقل محموله به خاورمیانه و خاور دور است. در این شهر روزانه صدها کشتی لنگر انداخته و به داد و ستد می پردازند.
مردمان کشورهایی نظیر انگلستان و مصر از مهمترین کشورهایی هستند که به این شهر سفر کرده و تجارت می کنند. بندر این شهر بزرگترین بندر و لنگرگاه کشتی‌ها در جهان است. در طول سال حدودا نزدیک به ۴ میلیون کشتی از این بندر گذر می‌کنند.
این منطقه به عنوان منطقه آزاد اقتصادی – تجاری شناخته و شامل قوانین مناطق آزاد و ویژه اقتصادی می شود. از جمله دلایل موفقیت این منطقه اعتماد، امنیت، انعطاف پذیری، مراحل اداری ساده، خدمات انبارداری و مخابراتی پیشرفته، سیستم کامپیوتری، امنیتی و سیستم حمل و نقل چندگانه آن است.
صنعت در منطقه آزاد بارسلونا
اولین شهر اروپایی که آغاز به صنعتی شدن کرد، بارسلونا بود. صنعت این شهر از سال 1833 و همزمان با صنعت نساجی کاتالونیا شروع به فعالیت کرد و آن زمان اولین و مهمترین شهر صنعتی در حوزه مدیترانه بود.
از جمله صنایع مهم بارسلونا تولید الیاف بافتنی دستگاه‌های صنعت نساجی در عهد رنسانس بوده و اکنون نیز علاوه بر نساجی، صنایع شیمیایی، چاپ، داروسازی، صنایع الکترونیکی، صنایع مخابراتی، صنعت کشتی سازی، حمل و نقل از جمله مهمترین صنایع آن محسوب می شوند که هر کدام نقش بسزایی در اقتصاد بارسلونا دارند.
وجود تنوع گسترده در صنایع، بارسلونا را تبدیل به یک شهر بزرگ صنعتی نه تنها در اروپا بلکه در سراسر دنیا کرده است. صنایع بارسلونا از مهمترین عواملی است که اقتصاد بارسلونا را تامین می کند.
منطقه آزاد صنعتی بارسلونا یکی از مهمترین مناطق در اقتصاد کشور اسپانیا است که در حال حاضر 250 واحد تجاری در آن مشغول به فعالیت هستند و 45 هزار و 667 شغل مستقیم و 274 هزار شغل غیر مستقیم در آن ایجاد شده است.
منطقه تجارت آزاد بارسلونا یک پلتفرم برای ورودی ترافیک دریایی و ترافیک هوایی بین قاره ای است که یکی از بزرگترین پروژه های بارسلونا در حال حاضر محسوب می شود و شامل سرمایه گذاری بالغ بر 150،3 یورویی است.
علاوه بر منطقه آزاد صنعتی، چندین منطقه لجستیکی و گمرکی وجود دارد؛ از جمله پارک لجستیک منطقه آزاد با مساحت 41 هکتار که بیش از 300 شرکت در آن ثبت شده است.
این شهر یکی از چهار شهر موفق دنیا در کسب و کار با رشد اقتصادی 17 درصدی است و همچنین جزو 13 شهر خلاق جهان محسوب می شود. منطقه بزرگ بارسلونا دارای تولید ناخالص داخلی به مبلغ 177 میلیارد دلار است که همین مقدار حدود 44 درصد از میانگین اروپا بالاتر است.
گردشگری در بارسلونا
صنعت گردشگری بارسلونا، منبع اقتصادی مهمی برای شهر محسوب می شود. این شهر دارای معماری، ساحل و مناظر بکر زیبایی است که توجه هر بیننده ای را جلب می کند. از سال 1950 بارسلونا مرکزی برای گردشگری و تفریح شناخته شد و امروز یکی از مهمترین مقاصد گردشگری به حساب می آید.
کشاورزی در بارسلونا
از دیگر مواردی که اقتصاد ساکنان بارسلونا را تامین می کند، کشاورزی است. موقعیت جغرافیایی این شهر و زمین های حاصلخیز آن راه را برای کشاورزی پیشرفته باز کرد و با دسترسی راحت به دریای مدیترانه و باران های فراوان بارسلونا توانست در این زمینه موفقیت های چشمگیری داشته باشد و حتی محصولات خاص را به عمل بیاورد و صادر کند. از مهمترین محصولاتی که در این شهر به عمل می آید می توان به محصولات خشکبار و محصولات دیگری همچون انگور، پنبه، چغندر قند، سیب زمینی، حبوبات، زیتون، انبه، توت فرنگی، علوفه دام و زعفران اشاره کرد.
باشگاه فوتبال بارسلونا
به عقیده برخی باشگاه فوتبال بارسلونا یک مهره کلیدی در اقتصاد کشور اسپانیا محسوب می‌شود به طوری که طبق گزارش مؤسسه دلویته حدود 1.5 درصد تولید ناخالص داخلی شهر بارسلونا یعنی رقمی برابر با 906 میلیون یورو را درآمدهای این باشگاه تشکیل می‌دهد.
این باشگاه با نام باشگاه فوتبال بارسلونا در سال ۱۸۹۹ توسط عده‌ای سوئیسی، انگلیسی و اسپانیایی تاسیس شد و امروز تنها به فوتبال محدود نبوده و برخلاف باشگاه‌های ورزشی شمال آمریکا به ورزش‌های دیگر و حتی به ایفای نقشی فرهنگی نیز می‌پردازد و شعار آن «فراتر از یک باشگاه» است.
اقتصاد۲۴ پیشتر نقش مناطق آزاد در اقتصاد آلمان، چین، ترکیه و امارات، هند و سنگاپور را نیز بررسی کرده بود که گزارش آن را می‌توانید مطالعه کنید.