اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: همه ما نمی‌توانیم زندگی بدون برق را متصور باشیم و اگر در حد چند ساعت برق قطع شود، بیش از پیش به این نعمت پی خواهیم برد. با این حال خالی از لطف نیست که با اختراع این ظرفیت بزرگ که زندگی اجتماعی و مخصوصاً صنعتی را با تحولات چشمگیری روبرو کرده است، آشنا شوید.
تاریخچه برق از زمان‌های باستانی آغاز شده است، اما ابتدای علم برق و پیدایش مفاهیم مدرن آن به دوران اوایل قرن نوزدهم بازمی‌گردد. در حقیقت باشکوه‌ترین مراحل تاریخ برق با آغاز اوایل قرن نوزدهم شروع شد. این دوران مشهور به «انقلاب صنعتی» است که با تحولات اقتصادی، اجتماعی و فناوری همراه بود. برق در این دوره به‌عنوان یکی از مهمترین مولفه‌های این تحولات ظهور کرد و به‌عنوان یکی از نیرو‌های اصلی انرژی در صنعت و زندگی روزمره قرار گرفت. در این دوره، بسیاری از دانشمندان و مخترعان به بررسی و آزمایش ایده‌ها و اختراعات مرتبط با برق پرداختند.
در اینجا چند نمونه از مخترعان برجسته در زمینه برق را به شما معرفی خواهیم کرد:
۱. ویلیام گیلبرت
ویلیام گیلبرت (William Gilbert) یکی از برجسته‌ترین دانشمندان انگلیسی در دوره پیش از انقلاب علمی بود. او در سال ۱۵۴۴ زاده شد و در سال ۱۶۰۳ درگذشت. گیلبرت در زمینه فیزیک و علم برق فعالیت داشته است و به ویژه به دلیل کارهایش در زمینه مغناطیس‌شناسی شناخته می‌شود.
مشهورترین کتاب او به نام «De Magnete» (درباره مغناطیس) است که در سال ۱۶۰۰ منتشر شد. در این کتاب، گیلبرت به بررسی خصوصیات مغناطیس و پدیده‌های مرتبط با آن پرداخته است. او مفهومی که مغناطیسی بودن زمین را ارائه داده بود، تأیید کرده و به این نتیجه رسید که زمین یک سیاره با مغناطیسیته قوی است. ویلیام گیلبرت تأثیر بسزایی بر توسعه علم برق و فیزیک داشته است و مطالعات و اکتشافات او اساس‌های مهمی برای پیشرفت‌های بعدی در این حوزه‌ها فراهم کرده است.
۲. توماس براون
توماس براون (Thomas Brown) نام یک فیلسوف و دانشمند اسکاتلندی است که در زمینه‌های فلسفه، طبیعت‌شناسی و علم‌شناسی فعالیت داشته است. او در سال ۱۷۷۸ متولد شد و در سال ۱۸۲۰ درگذشت. براون بیشتر به دلیل ارائه نظریه‌ای به نام «فیلسوفی‌آندر» (philosophy of the inductive sciences) شناخته می‌شود.
نظریه فیلسوفی آندر بر ایده‌هایی مبتنی بر تجربه و روش استدلال استنتاجی (استقرا) تأکید دارد. براون با تاکید بر این نکته که ما می‌توانیم از روی پدیده‌های مشاهده شده به قوانین عاملیتی و قوانین علت و معلولی دست یابیم، نظریه‌ای را برای توضیح فرآیند‌های علمی ارائه داد. توماس براون نیز، با انجام تحقیقات و مطالعات فراوان در زمینه الکتریسیته توانست کتاب‌ها و مقاله‌های بسیاری در این زمینه را بنویسد. ایده‌های او هنوز هم به عنوان بخشی از تاریخ فلسفه و علم مورد مطالعه و بحث قرار می‌گیرند.
۳. بنجامین فرانکلین
بنجامین فرانکلین (Benjamin Franklin) شخصیت مهم و تاثیرگذاری در تاریخ آمریکا و جهان از خود به جای گذاشته است. او به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران ایالات متحده آمریکا، دانشمند، فیلسوف، سیاستمدار و نویسنده شناخته می‌شود. فرانکلین در سال ۱۷۰۶ متولد شد و در سال ۱۷۹۰ درگذشت. وی برای مجموعه‌ای از اختراعات و کشف‌های علمی، معروف و مشهور شد. برخی از اختراعات و کشف‌های مهم فرانکلین شامل پارادکس‌های سرگرمی، کمینه‌سازی آتش‌سوزی با استفاده از گرما و اختراع سبک‌ترین، موثرترین سیستم برق و صاعقه‌گیر در زمان خود بود.
فرانکلین همچنین به عنوان یکی از امضاکنندگان اعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا و قانون اساسی آمریکا شناخته می‌شود. او نقش مهمی هم در توسعه سیاست خارجی و داخلی آمریکا و در ترویج ایده‌های دموکراتیک و آزادی طلبی داشته است.
۴. الکساندر ولتا
الکساندر ولتا (Alexander Volta) یک فیزیکدان و مخترع ایتالیایی بود که در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی کار و فعالیت داشت. او به عنوان پدر تخصصی فیزیک الکتریسیته شناخته می‌شود و به خاطر اختراع باتری الکتریسیته اندازه‌گیری، معروف به «سلول ولتا» یا «باتری ولتا»، شهرت دارد. باتری ولتا در سال ۱۸۰۰ میلادی اختراع شد و به ولتا اجازه داد تا الکتریسیته را به صورت مستقل و مستمر تولید کند. این اختراع باعث شد تا امکان تحقیقات بسیاری در زمینه الکتریسیته و مغناطیس به وجود آید و به توسعه فناوری‌های برقی کمک کند.
بیشتر بخوانید: تسلا و ادیسون، نابغه و شیاد!
وی در طول دوران خود به دستیابی به فهم عمیق‌تری از مفاهیم مغناطیس و الکتریسیته مشغول بود و به تجربیات و اختراعات زیادی در این زمینه پرداخت. علاوه بر اختراع باتری، ولتا به مطالعات مهمی در زمینه جریان الکتریکی و تأثیرات مغناطیسی پرداخت. میراث ولتا بر روی علم الکتریسیته و فیزیک بسیار بزرگ است و او را به عنوان یکی از مهمترین دانشمندان در زمینه توسعه تکنولوژی برقی و الکتریکی تجدیدنظر می‌کنند.
۵. مایکل فارادی
مایکل فارادی یکی از مهمترین دانشمندان در زمینه فیزیک و شیمی در تاریخ محسوب می‌شود. او در سال ۱۷۹۱ متولد شد و در سال ۱۸۶۷ درگذشت. فارادی بیشتر به خاطر کارهایش در زمینه الکتریسیته و مغناطیس‌شناسی شناخته می‌شود. او بسیاری از اصول مهم در زمینه الکتریسیته را کشف کرد و به توسعه تئوری‌های الکتریسیته و مغناطیسی کمک کرد. برخی از مهمترین کشف‌ها و اختراعات او شامل اثر الکترومغناطیسی (کشف که جریان الکتریکی در اطراف یک مغناطیس قوی ایجاد می‌کند) و اصل الکترولیز (که بنیان الکترولیز را قرار داد) است.
همچنین، فارادی مفهوم خطوط نیروی مغناطیسی و تأثیرات آن بر جریان الکتریکی را مورد بررسی قرار داد. این تحقیقات برای توسعه ژنراتورها، موتور‌های الکتریکی، و سایر دستگاه‌های مهم الکتریکی بسیار اهمیت دارد. به طور کلی، مایکل فارادی به عنوان یکی از بنیان‌گذاران الکتریسیته و مغناطیسیته شناخته می‌شود و تأثیرات و کشف‌های او هنوز هم در زمینه علم و فناوری الکتریکی و مغناطیسی تاثیرگذار است.
۶. توماس ادیسون
توماس آلوا ادیسون (Thomas Alva Edison) یکی از بزرگترین مخترعان و کارآفرینان تاریخ بشر است. او به عنوان یکی از نخستین بنیان‌گذاران صنعت برق و اختراعات فناورانه شناخته می‌شود. زادروز ادیسون در ۱۱ فوریه ۱۸۴۷ بوده و در ۱۸ اکتبر ۱۹۳۱ درگذشته است.
توماس ادیسون بیش از هزار اختراع داشته و به شکل بسیار گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف مانند الکتریسیته، صوت، ویدئو و ارتباطات فعالیت کرده است. برخی از اختراعات مهم ادیسون عبارتند از:
• لامپ فیلامنتی الکتریکی: ادیسون نسخه‌ای پایدار از لامپ الکتریکی را توسعه داد که به طور گسترده در سراسر جهان استفاده می‌شود و انقلابی در روش روشنایی خانه‌ها و شهر‌ها ایجاد کرد.
• فیلم ۱۶ میلی‌متری و کینتوسکوپ: ادیسون به طور گسترده در زمینه توسعه فیلم و دستگاه‌های پخش تصویر فعالیت کرد که به توسعه صنعت سینما و تلویزیون کمک کرد.
• باتری قابل شارژ: او بسیاری از پیشرفت‌های اولیه در توسعه باتری‌های قابل شارژ را ایجاد کرد که به رونق برق و انرژی ذخیره‌سازی کمک کرد.
• تلگراف و تلفن: ادیسون نیز در زمینه ارتباطات فعالیت کرده و به توسعه سیستم‌های تلگراف و تلفن کمک کرده است.
همچنین، ادیسون به‌عنوان یکی از نخستین کارآفرینان صنعتی شناخته می‌شود و نقش بسزایی در توسعه شرکت‌های صنعتی و تجاری، و همچنین در ترویج فرهنگ نوآوری و تکنولوژی داشته است. به‌عنوان یکی از شخصیت‌های برجسته تاریخ صنعت و علم، ادیسون همواره به عنوان نمادی از ابتکار و اختراع در تاریخ بشر شناخته می‌شود.
۷. نیکولا تسلا
نیکولا تسلا (Nikola Tesla) یکی از بزرگترین مخترعان و مهندسان در تاریخ بوده و به عنوان یکی از پیشگامان علم برق و فیزیک شناخته می‌شود. او در ۱۰ ژوئیه ۱۸۵۶ در امپراتوری اتریش متولد شد و در ۷ ژانویه ۱۹۴۳ در ایالات متحده آمریکا درگذشت. تسلا به دلیل کشفیات و اختراعات فراوان در زمینه برق، الکترومغناطیسیته و ارتباطات بی‌سیم شناخته می‌شود. تسلا بسیاری از اختراعات و دستاورد‌های مهم داشته است که برخی از آنها عبارتند از:
• سیستم توزیع برق متناوب: (AC) تسلا نقش بسزایی در توسعه سیستم توزیع برق متناوب و بهره‌وری از آن داشته است. این سیستم امروزه به طور گسترده در سراسر جهان برای انتقال برق استفاده می‌شود.
• موتور القایی: AC او یکی از اولین موتور‌های القایی AC را اختراع کرد که بسیاری از کاربرد‌های صنعتی و خانگی دارد.
• توسعه فناوری بی‌سیم: تسلا به توسعه فناوری بی‌سیم و ارتباطات بی‌سیم اختصاص داد و به اختراع سیستم‌های ارتباطات بی‌سیم کمک کرد.
• توسعه لامپ فلورسنت: او به توسعه فناوری لامپ‌های فلورسنت کمک کرد که در بسیاری از بخش‌های صنعتی و خانگی استفاده می‌شود.
تسلا با تلاش‌های خود در زمینه فناوری و علم، به عنوان یکی از بزرگترین مخترعان در تاریخ شناخته می‌شود و اثرات بی‌نظیری بر روی پیشرفت‌های علمی و صنعتی داشته است. او بیشتر به عنوان «مهندس مجری ایده‌های بزرگ» شناخته می‌شود و میراث علمی و فناوری او هنوز هم در دنیای مدرن قابل مشاهده است.
سخن پایانی
برق اختراعی پیچیده نبوده و به‌مرور زمان توسط چندین مخترع توسعه پیدا کرد، اما اختراع برق به شکلی امروزی، به دلیل تلاش‌ها و دیگر اختراعات انجام شده توسط توماس آلفونس ادیسون و نیکولا تسلا به مرحله عملی رسید. توماس آلفونس ادیسون، مخترع آمریکایی، در اواخر قرن نوزدهم به توسعه و اجرای سیستم توزیع برق مستقیم (DC) پرداخت. او لامپ چراغ الکتریکی با فیلامنت کربنی را اختراع کرد و شبکه‌های توزیع برق مستقیم را برای انتقال برق به خانه‌ها و کارخانه‌ها ایجاد کرد و نیکولا تسلا، عالم و مخترع صربی – آمریکایی، برق متناوب (AC) را توسعه داد و به‌عنوان پدر برق متناوب شناخته می‌شود.
به این ترتیب، اختراع برق به دست ادیسون و تسلا به‌صورت متفاوتی انجام شد و هر دو مخترع در توسعه و توسعه شبکه‌های برق، نقش مهمی ایفا کردند. ادیسون با DC و تسلا با AC، تاریخ برق را به شکلی پرافتخار به جلو بردند و این دو سیستم هنوز هم در توزیع برق به کار می‌روند.