اقتصاد۲۴: اف ۴ فانتوم (F-۴ Phantom) یک بمب افکن جنگنده است که توسط مک دانل داگلاس ساخته شده است. این هواپیمای مافوق صوت می‌تواند با سرعت دو برابر صوت (۲.۲ ماخ) حرکت کند. فانتوم که در اصل برای نیروی دریایی ایالات متحده ساخته شد، اولین پرواز خود را در ۲۷ می ۱۹۵۸ انجام داد و در سال ۱۹۶۱ وارد خدمت شد.
F۴، شانزده رکورد برای سرعت، ارتفاع و زمان برای صعود به ثبت رسانده است. این بمب افکن رکورد جهانی ارتفاع را در سال ۱۹۵۹ در ارتفاع ۹۸۵۵۶ فوتی و در سال ۱۹۶۱ رکورد سرعت ۱۶۰۴ مایل در ساعت را در یک مسیر ۱۵ مایلی ثبت کرد.
تاریخچه توسعه بمب افکن جنگنده مافوق صوت
طراحی اولیه فانتوم II به عنوان یک هواپیمای تک سرنشین در سال ۱۹۵۳ توسعه یافت. با این حال، طراحی آن به دو مدل تک صندلی و دو صندلی تغییر یافت. نیروی دریایی آمریکا مدل دو صندلی را انتخاب کرد.
مک دانل در اکتبر ۱۹۵۴ نامه‌ای از قصد از نیروی دریایی ایالات متحده برای دو نمونه اولیه و یک هواپیمای آزمایشی ساکن دریافت کرد. مشخصات دقیق که در سال ۱۹۵۵ امضا شد، مأموریت اصلی فانتوم را ملزم به دفاع هوایی ناوگان در همه شرایط آب و هوایی می‌کرد. قابلیت حمله این بمب افکن نیز حفظ شد.
اولین نمونه اولیه، F۴H-۱، در اولین پرواز خود از فرودگاه بین المللی لامبرت سنت لوئیس در می ۱۹۵۸ به پرواز درآمد. این هواپیما به عنوان ادای احترام به فانتوم FH۱، اولین جنگنده جت مک دانل، فانتوم F۴ II نامگذاری شد. متعاقباً به F۴ فانتوم تبدیل شد، زیرا تنها فانتوم در خدمت بود.
نیروی دریایی ایالات متحده در دسامبر ۱۹۵۸ یک قرارداد تولید محدود با مک دانل منعقد کرد. اولین فانتوم در سال ۱۹۶۱ وارد خدمت شد. اولین قرارداد بین المللی (با انگلستان) در سپتامبر ۱۹۶۴ امضا شد.
بیشتر بخوانید: مشخصات فنی ویژگی های جنگنده F۱۵ آمریکا
مشخصات بمب افکن فانتوم F۴
فانتوم دو سرنشینه ۵۸.۳ فوت طول و ۱۶.۶ فوت ارتفاع دارد. طول بال آن ۳۸.۵ فوت است. وزن این هواپیما ۲۵۲۰۰ کیلوگرم و حداکثر وزن برخاست آن ۲۷۰۰۰ کیلوگرم است.
حداکثر سرعت این جنگنده ۲۳۰۹ کیلومتر در ساعت و برد آن ۲۸۱۶ کیلومتر است. سرعت صعود اولیه آن بیش از ۴۱۰۰۰ فوت در دقیقه است. سقف سرویس ۵۶۱۰۰ فوت است.
موتور‌ها و محموله فانتوم F۴
F-۴ فانتوم با دو موتور جت J۷۹-GE-۱۷ با رانش ۱۷۹۰۰ پوندی ساخته شده توسط جنرال الکتریک کار می‌کند. فانتوم دارای ۹ نقطه سخت خارجی با ظرفیت حمل ۱۵۹۸۳ پوند ۷۲۵۰ کیلوگرم محموله (سلاح) است.
این هواپیما برای حمل موشک‌های هوا به هوا و هوا به زمین و همچنین بمب‌های غیر هدایت شونده، هدایت شونده و هسته‌ای مجهز است. همچنین یک مسلسل ۲۰ میلی متری داخلی ام۶۱ والکان روی دماغه نصب شده است.
قابلیت‌های ماموریت جنگنده F-۴
نیروی دریایی ایالات متحده در ابتدا از فانتوم به عنوان یک رهگیر استفاده کرد، در حالی که تفنگداران دریایی از این هواپیما به عنوان یک بمب افکن پشتیبانی زمینی استفاده می‌کردند. این هواپیما همچنین می‌تواند ماموریت‌های برتری هوایی، پشتیبانی نزدیک هوایی، رهگیری، سرکوب پدافند هوایی، حمله دوربرد، دفاع ناوگان و ماموریت‌های حمله و شناسایی را انجام دهد.
این هواپیما همچنین در همه شرایط آب و هوایی می‌تواند برای ماموریت‌های آموزشی کوتاه مدت یا تمرینات در جستجوی سیستم‌های دفاع ضد هوایی به خدمت گرفته شود.
صادرات F۴
اگرچه F-۴ برای نیروی دریایی ایالات متحده توسعه یافته بود، اما هم توسط نیروی هوایی ایالات متحده و هم توسط تفنگداران دریایی استفاده می‌شد. این هواپیما در ۱۱ کشور دیگر از جمله استرالیا، مصر، آلمان، یونان، ایران، اسرائیل، ژاپن، کره جنوبی، اسپانیا، ترکیه و بریتانیا در خدمت بوده است.
بمب افکن‌های F۴ در جنگ ویتنام و عملیات طوفان صحرا شرکت کردند. تولید این بمب افکن در سال ۱۹۸۵ پس از تولید ۵۱۹۵ فانتوم II متوقف شد. حدود ۴۱۳۸ هواپیما با نیرو‌های دفاعی ایالات متحده عملیاتی شدند، در حالی که ۹۱۹ فروند به کشور‌های مختلف فروخته شد. ژاپن ۱۳۸ فروند از این نوع هواپیما تولید کرد. فانتوم درایالات متحده در سال ۱۹۹۶ بازنشسته شد.
انواع F-۴ فانتوم
نیروی دریایی ایالات متحده و تفنگداران دریایی ایالات متحده از انواع فانتوم‌های F-۴A، B، J، N و S استفاده کردند.
اگرچه F-۴ برای نیروی دریایی ایالات متحده توسعه یافته بود، اما توسط نیروی هوایی ایالات متحده هم استفاده شد.
F-۱۱۰ Spectre، F-۴C، D و E انواعی برای نیروی هوایی ایالات متحده هستند. مسلسل داخلی ام۶۱ والکان در F-۴E معرفی شد. F-۴G Wild Weasel V ارتقاء یافته F-۴E بود و توانایی حمل موشک‌های ضد تشعشع را دارد.
انواع F-۴K و M که برای ارتش بریتانیا توسعه یافته اند، دارای موتور‌های توربوفن رولزرویس اسپی هستند. F-۴EJ نمونه دارای مجوز ساخته شده توسط میتسوبیشی برای ژاپن است. ۱۳۸ فروند هواپیما توسط این شرکت ساخته شد.
F-۴F نوع ساده شده F-۴E است که به آلمان صادر می‌شود. QF-۴B، E، G، N و S برای استفاده در تحقیقات به پهپاد‌های هدف کنترل از راه دور تبدیل شدند. RF-۴B، C و E انواع شناسایی تاکتیکی هستند. F-۴ها در طول سال‌ها دستخوش به روزرسانی‌های مختلفی شده اند تا با نیاز‌های کشور‌های کاربر مطابقت داشته باشند.
جنجال ترکیه و سوریه بر سر سرنگونی F-۴
در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۲، سوریه یک فروند RF-۴E ترکیه (F-۴) را پس از ادعای نفوذ این هواپیما به حریم هوایی این کشور سرنگون کرد. این هواپیما در دریای مدیترانه سرنگون شد و هر دو خلبان آن ناپدید شدند. ترکیه مدعی است که این جنگنده در حریم هوایی بین المللی و در یک ماموریت آموزشی غیرمسلح بوده است. ترکیه با اشاره به تهدیدی برای امنیت ملی خود به دنبال مداخله ناتو بود.
مشخصات کلی فانتوم F-۴
نوع: جنگنده بمب افکن مافوق صوت
سازنده: مک دانل داگلاس
اپراتورها: ایالات متحده، بریتانیا، استرالیا، مصر، آلمان، یونان، ایران، اسرائیل، ژاپن، کره جنوبی، اسپانیا، ترکیه
اولین پرواز: ۲۷ مه ۱۹۵۸
ورود به خدمت: سال ۱۹۶۱ (نیروی دریایی ایالات متحده)
تعداد تولید شده: ۵,۱۹۵
توقف تولید: سال ۱۹۸۵
سرعت: ۲.۲ ماخ (۲۳۰۹ کیلومتر در ساعت)