اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: به‌طور کلی، تمامی لاستیک‌ها با گذشت زمان فرسوده می‌شوند و نیاز به جایگزین با ساختار مشابه خود دارند. با این حال، تحت یک سری از شرایط خاص و نادیده گرفتن یک سری اصول، امکان دارد فرسوده شدن لاستیک‌ها سریع‌تر به وقوع بپیوندد و در نتیجه نیاز به تعویض نهایی را تسریع کنند.
بخش مهمی از ایمنی خودرو وابسته به سلامت چرخ‌های آن است. لاستیک‌ها بار وزن وسیله را به دوش می‌کشند و اگر خراب شوند یا به‌درستی عمل نکنند، خودرو خراب می‌شود و در ترددهایش حوادث ناخوشایند می‌آفریند. اما لاستیک سایی به این معنا است که آج لاستیک خودرو از بین می‌رود و سطح تایرها صاف می‌شوند، حالت لاستیک سایی شکل می‌گیرد. اگر آج‌های خودرو از بین بروند، رانندگی در سطوح معمولی و آسفالت‌های خیابان هم دشوار می‌شود، چه برسد به اینکه بخواهید روی سطحی صاف و لغزنده رانندگی کنید.
علل لاستیک سایی در خودرو
برای آنکه دلیل لاستیک سایی خودرو را پیدا کنید، موارد زیر را بررسی کنید:
تراز نبودن چرخ‌ها (Alignment)
شرح: یکی از دلایل اصلی سایش نامتقارن لاستیک‌ها، تراز نبودن چرخ‌ها است. این مشکل باعث می‌شود که لاستیک‌ها به طور ناهمگون با سطح جاده تماس پیدا کنند.
راه‌حل: باید به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید تا تراز چرخ‌ها را بررسی و تنظیم کند.
بالانس نبودن چرخ‌ها (Balancing)
شرح: بالانس نبودن چرخ‌ها می‌تواند لرزش‌هایی ایجاد کند که منجر به سایش ناهمگون لاستیک‌ها می‌شود.
راه‌حل: تنظیم بالانس چرخ‌ها با استفاده از تجهیزات مخصوص در یک تعمیرگاه حرفه‌ای.
فشار ناصحیح لاستیک‌ها
شرح: فشار خیلی زیاد یا خیلی کم در لاستیک‌ها می‌تواند منجر به سایش نامتقارن شود. فشار بیش از حد باعث سایش مرکزی و فشار کم باعث سایش لبه‌های بیرونی لاستیک می‌شود.
راه‌حل: بررسی و تنظیم منظم فشار لاستیک‌ها بر اساس توصیه‌های سازنده خودرو.
مشکلات سیستم تعلیق
شرح: خرابی یا ساییدگی قطعات سیستم تعلیق مانند بوش‌ها، کمک‌فنر‌ها یا فنر‌ها می‌تواند به سایش نامتقارن لاستیک‌ها منجر شود.
راه‌حل: بازدید دوره‌ای سیستم تعلیق و تعویض قطعات فرسوده.
بارگذاری نامناسب و رانندگی ناصحیح
شرح: حمل بار بیش از حد یا رانندگی با سرعت بالا در جاده‌های ناهموار می‌تواند فشار اضافی بر لاستیک‌ها وارد کند.
راه‌حل: جلوگیری از بارگذاری بیش از حد و رعایت اصول رانندگی ایمن.
سایش ناشی از ترمزگیری شدید
شرح: ترمزگیری‌های ناگهانی و شدید می‌تواند باعث سایش نامتقارن لاستیک‌ها شود.
راه‌حل: رانندگی با دقت و پیش‌بینی شرایط جاده، جلوگیری از ترمزگیری‌های ناگهانی.
راه‌های پیشگیری و رفع لاستیک سابی
بازدید و نگهداری منظم
به طور منظم خودرو را به یک مکانیک حرفه‌ای برده و تراز، بالانس و سیستم تعلیق آن را بررسی کنید.
تنظیم فشار لاستیک‌ها
هر ماه فشار لاستیک‌ها را با استفاده از فشارسنج بررسی و در صورت نیاز تنظیم کنید.
تعویض به موقع لاستیک‌ها
در صورت مشاهده سایش غیرطبیعی یا فرسودگی زیاد، لاستیک‌ها را تعویض کنید تا ایمنی رانندگی حفظ شود.
رانندگی صحیح
با رعایت اصول رانندگی ایمن و جلوگیری از ترمزگیری‌های شدید و ناگهانی، عمر لاستیک‌ها را افزایش دهید.
چرخش دوره‌ای لاستیک‌ها (Tire Rotation)
لاستیک‌ها را هر ۱۰,۰۰۰ تا ۱۲,۰۰۰ کیلومتر به صورت ضربدری چرخش دهید تا سایش یکنواخت‌تر شود.
انواع لاستیک سایی
لاستیک‌سایی در شرایط مختلف و به صورت‌های متفاوتی اتفاق می‌افتد:
• لاستیک سایی چرخ جلو از بیرون
چرخ جلو از بیرون دچار ساییدگی می‌شود. این وضعیت به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. برای مثال:
• فرسودگی فنربندی
• تنظیم‌نبودن باد لاستیک‌ها
• تنظیم‌نبودن فرمان
• بالانس‌نبودن تایرها
• وجود اشکال و خرابی در جلوبندی
• ساییدگی لاستیک عقب از بیرون
در برخی موارد، لاستیک عقب از بیرون ساییده می‌شود. دلیل عمده و اساسی ساییده‌شدن لاستیک عقب از بیرون، این است که زاویه کمبر مثبت است. منظور از زاویه کمبر هم زاویه‌ای است که میان ایستادن چرخ و لاستیک خودرو وجود دارد. هنگامی که بخش پایینی چرخ‌ها به هم نزدیک باشند، کمبر مثبت خواهد بود. تنظیم‌بودن این زاویه عاملی برای افزایش پایداری و ثبات حرکت خودرو است.
ساییدگی لاستیک عقب از داخل
منفی‌شدن زاویه کمبر و وجود مشکلاتی در جلوبندی خودرو می‌تواند باعث قرارگرفتن لاستیک‌ها در معرض ساییدگی شود. اگر فنر خودرو هم نواقصی داشته باشد، چنین چیزی بعید و دور از ذهن نخواهد بود.
لاستیک سایی یک طرفه
در برخی موارد، لاستیک‌سایی فقط در یک قسمت رخ می‌دهد:
لاستیک سایی از لبه
امکان ساییده‌شدن لبه‌های بیرونی و درونی لاستیک هم وجود دارد. اگر زاویه کمبر چرخ‌ها مثبت باشد و علاوه بر آن، زوایای مربوط به محور چرخ‌ها یعنی کستر هم به همین حالت درآمده باشد، ساییدگی تایر از لبه بیرونی محتمل خواهد بود.
منفی‌بودن این زوایا هم باعث ساییدگی لبه‌های بیرونی می‌شود. اگر چرخ‌ها دارای زوایای محوری درستی نباشند، امکان تیزشدن لبه‌ها و ساییدگی تایر هم قوت می‌گیرد.
ساییدگی وسط لاستیک‌ها
در صورتی که لاستیک‌ها پرباد باشند، بخش‌های مرکزی آن‌ها فشار بیشتری به سطح زمین می‌آورد. نتیجه چنین چیزی هم قرارگرفتن بخش وسطی در معرض ساییدگی بیشتر است.
تنظیم باد تایرها در این زمینه اهمیت زیادی دارد و علاوه بر اینکه روی کیفیت رانندگی اثر می‌گذارد، در ساییده‌شدن لاستیک هم نقش مهمی دارد.
پله‌شدن لاستیک
اگر چرخ‌های بالانس و تنظیم نباشند یا سیستم فنربندی نقص و اشکالاتی داشته باشد، تایر‌های عقب خودرو حالت پله‌پله پیدا می‌کنند و ساییدگی را هم در پی خواهند داشت. برای رفع این مشکل باید نگاهی به کمک‌های عقب هم داشته باشید.
روش‌های جلوگیری از لاستیک سایی
با رعایت چند نکته ساده می‌توانید عمر تایر‌های ماشین را افزایش داده و از لاستیک سایی زودهنگام در خودرو جلوگیری کنید:
• هر ۱۵ هزار کیلومتر به صورت ضربدری جای لاستیک‌های جلو و عقب را با هم تعویض کنید.
• باد تایرها را به طور منظم تنظیم کنید.
• از عادات رانندگی بد مانند شتاب گیری ناگهانی یا ترمزگیری شدید پرهیز کنید.
• تنظیم فرمان را به صورت دوره‌ای انجام داده و جلوبندی خودرو را چک کنید تا مشکلی نداشته باشد.
جمع‌بندی
لاستیک سابی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که با مراقبت و نگهداری منظم خودرو قابل پیشگیری است. تنظیم تراز و بالانس چرخ‌ها، بررسی فشار لاستیک‌ها و مراقبت از سیستم تعلیق می‌تواند به کاهش سایش نامتقارن و افزایش عمر مفید لاستیک‌ها کمک کند. در صورت مشاهده هرگونه علائم سایش نامتقارن، به سرعت اقدام به بررسی و رفع مشکل کنید تا از ایجاد مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.