اقتصاد24 - «نشریه آمریکایی نیویورک تایمز طی روزهای گذشته نوشت: «رئیس‌جمهور آمریکا از اقدامی متقابل که منجر به افزایش تنش‌ها می‌شد، عقب‌نشینی کرد. ترامپ پس از یک روز پرتنش، حملات نظامی علیه ایران در تقابل با ساقط‌کردن پهپاد تجسس آمریکا را تائید، اما از اجراشدن آنها عقب‌نشینی کرد. این خبر پس از جلسه فوری ترامپ با مقامات ارشد کنگره منتشر شده است.»
بر اساس گفته چند مقام آمریکایی، مقامات دیپلماتیک و نظامی پس از بحث و مذاکرات جدی در کاخ سفید، در جلسه مشاوره‌ای که میان مقامات ارشد امنیت ملی ریاست‌جمهوری و رهبران کنگره آمریکا برگزار شد، در آن شامگاه در انتظار یک حمله بودند. رئیس‌جمهور آمریکا ابتدا با حمله به چند هدف ایرانی مانند رادار و آتش‌بارهای موشکی موافقت کرده بود. همچنین یک مقام ارشد آمریکایی مدعی شد که عملیات در مراحل اولیه خود بود که کنسل شد. هواپیماها به راه افتاده و کشتی‌ها مستقر شده بودند اما زمانی که دستور توقف آمد هیچ موشکی شلیک نشده بود. اما مشخص نیست که آیا دونالد ترامپ نظرش را در مورد حملات ادعایی تغییر داد یا اینکه کاخ سفید مسیر را به دلایل لجستیک و استراتژیک عوض کرد.
به همین منظور «آرمان» گفت‌وگویی را با صادق زیباکلام، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران ترتیب داده که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید.
- آنچه در صحنه در حال وقوع بوده کاملاً حقیقی است و دقیقاً آنچه افکار عمومی نیز دنبال می‌کنند واقعی بوده و در پشت پرده گفت‌وگوهای پنهانی میان تهران - واشنگتن نیست.
- به نظر می‌رسد ترامپ یک هدفی از مطرح‌کردن مسائل به این گونه را دنبال می‌کند. همچنین به نظر می‌رسد ایالات متحده به‌دنبال آن است تا یک اجماع جهانی علیه ایران به‌وجود آورد.
- باید بدانیم که این گونه نیست که پنتاگون، وزارت دفاع ایالات متحده یا مشاوران رئیس‌جمهور برنامه‌ریزی کنند که روزی مشخص قرار است اهدافی در ایران مورد هدف قرار گیرد. پس از آن در دقیقه ۹۰ اندکی قبل از آنکه عملیات آغاز شود ترامپ دستور لغو حمله را صادر می‌کند.
- اینکه چنین حمله احتمالی به ایران ساختگی بوده یا نه خیلی نمی‌توان به آن پرداخت اما نکته‌ای که حائز اهمیت بوده این است که ترامپ به‌دنبال اجماع جهانی در همراهی خود باید ایجاد کند.
- اساساً ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری رادیکال و جنگ‌طلب چه خود یا کابینه‌اش شناخته می‌شوند. اگر دقت کنیم در خود آمریکا نیز به‌طور اخص در میان دموکرات‌ها مخالفان ترامپ ابراز نگرانی می‌کنند از اینکه باید مراقب بود تا ترامپ آمریکا را وارد یک جنگ گسترده جدید در خاورمیانه نکند.
- از سوی دیگر شاهدیم که متحدان همیشگی ایالات متحده در اتحادیه اروپا به جز بریتانیا که همواره همراه آمریکا بوده است اما فرانسه، آلمان و ایتالیا و در مرحله بعدی روسیه و چین به هیچ عنوان با آمریکایی‌ها به‌خصوص شخص دونالد ترامپ همراهی نکرده و مخالفت خودشان را با خروج یکجانبه واشنگتن از توافق هسته‌ای اعلام داشته‌اند.
- همچنین در آمریکا نیز کم نیستند دموکرات‌ها و منتقدانی که مقصر اصلی افزایش تنش‌ها را ترامپ می‌دانند که ایشان از برجام به‌صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای (برجام) خارج شد.
- اگر در حال حاضر و تحت این شرایط ترامپ وارد یک درگیری نظامی با ایران شود هم در خود آمریکا خیلی از او حمایت نمی‌شود چون با انتقادات خیلی زیادی همراه است و همچنین در اروپا نیز همین‌گونه است؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از متحدان آمریکا نیز با واشنگتن همراهی نمی‌کنند. از سوی دیگر روسیه و چین نیز با واشنگتن همراهی نمی‌کنند.
- کابینه ترامپ به دنبال آن هستند تا افکار عمومی را خیلی بیشتر علیه ایران همراه کنند. به همین دلیل به‌نظر می‌رسد ترامپ دارد تلاش می‌کند تا ایران را جنگ‌افروز و فراری از مذاکره نشان دهد و این‌گونه مطرح دارد که این ایران است که تن به مذاکره نمی‌دهد. بنابراین در نتیجه هیچ راهی به‌جز درگیری نظامی باقی نمانده بود.
- این مساله بسیار مهم است که جمهوری اسلامی ایران در تله‌ای که آمریکایی‌ها طراحی کرده‌اند گرفتار نشود. در حال حاضر اجماع جهانی علیه ایران نیست. این در حالی است که در سال‌های گذشته این‌گونه بود همچنین با توجه به قطعنامه‌هایی که در شورای امنیت علیه ایران صادر شد در زمان دولت احمدی‌نژاد به اتفاق آرا بود. به‌گونه‌ای که به‌جز بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده حتی چین و روسیه نیز علیه ایران رای دادند.
- تمام قطعنامه‌هایی که علیه ایران در شورای امنیت در آن زمان صادر شد به اتفاق آرا بود یعنی حتی یک کشور نبود که با محکومیت ایران مخالفت کند. این در حالی است که در حال حاضر آن اجماع وجود ندارد. نه‌تنها آن اجماع در حال حاضر علیه ایران وجود ندارد بلکه کم نیستند کسانی که انگشت اتهام را به سوی ترامپ نشانه گرفته‌اند و صراحتاً اعلام می‌دارند که در این افزایش تنش‌ها و درگیری که ممکن است به‌وقوع بپیوندد واشنگتن نیز مقصر بوده است.
- دونالد ترامپ، جان بولتون و مایک پمپئو تلاش زیادی می‌کنند تا ایران را به‌گونه‌ای در میان افکار عمومی جهانی به‌خصوص در آمریکا محکوم کرده و این‌گونه وانمود نمایند با توجه به آنکه ایران تمامی درها را به روی صلح و مذاکره بست، این کشور دیگر چاره‌ای برای آمریکا به جز حمله نظامی باقی نگذاشت.
- به نظر می‌رسد این مسائل بخشی از آن تلاش‌هایی است که واشنگتن سعی می‌کند اعلام دارد که ما همه‌گونه همراهی و تلاش را به کار بردیم تا کار به درگیری نظامی نکشد اما این ایران بود که خود به‌دنبال درگیری نظامی بود.
- واقع ماجرا این است که ترامپ در حال تدارک دیدن مقدمات لازم به منظور جنگ روانی و پس از آن یک جنگ را با ایران آماده می‌کند. هدف اولیه ترامپ آن است که افکار عمومی را علیه ایران بسیج کند.
- با توجه به آنکه این پهپاد پیشرفته آمریکایی که در ارتفاع خیلی بالایی پرواز می‌کرده است منهدم‌کردن آن کار ساده‌ای نبوده است اما ایران با دارابودن موشک‌های دقیق موفق شد این پهپاد را منهدم کند. بنابراین به نظر می‌رسد که آمریکایی‌ها هم قدرت بازدارندگی کشورمان را دست کم فرض نکرده‌اند. یعنی این‌گونه نیست که آمریکایی‌ها بر این تصور باشند که ایران هدفی آسان از لحاظ نظامی است. بعید به‌نظر می‌رسد چنین تصویر و تصوری از ایران داشته باشند.
- کاملاً ساده‌انگارانه است که فقط مشکل، ناتوانی‌های دولت دکتر روحانی است. ابعاد مساله بسیار بیشتر از این مسائل است. زمانی‌که هیچ کشوری به‌دلیل تهدیدات آمریکایی‌ها حاضر نیست از کشورمان نفت خریداری کند همچنین اگر تازه نفتی هم از راه نامتعارف به فروش برسد معلوم نیست پول آن چگونه و در چه زمانی وارد کشور خواهد شد دیگر فرق نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد.
- همه شواهد و قرائن نشان می‌دهد که متاسفانه شانس دونالد ترامپ خیلی زیاد است. آمار بیکاری در حال حاضر در دوره ترامپ کمترین و رشد اقتصادی نیز در بالاترین میزان و همچنین تورم در پایین‌ترین نقطه قرار دارد. از سوی دیگر طبقه متوسط در آمریکا وضعیت نسبتاً مطلوبی دارند. بنابراین به‌نظر می‌رسد به ایشان رای خواهند داد اما از سوی دیگر روشنفکران در آمریکا به‌دلیل عقاید خاص نژادپرستانه ترامپ خیلی موافق با او نخواهند بود. لذا ممکن است این برخورد نظامی احتمالی در صورتی که ترامپ در انتخابات موفق شود به‌وقوع بپیوندد اما چنین برخورد احتمالی در آینده نزدیک نخواهد بود.
منبع: روزنامه آرمان