اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: «موزه زیستی پردیسان» یکی از مراکز علمی و تحقیقاتی برجسته در تهران است که به نمایش و آموزش درباره تنوع زیستی، حفاظت از محیط زیست و اکوسیستم‌های طبیعی اختصاص دارد. این موزه بخشی از مجموعه بزرگتر پارک طبیعت پردیسان است که به عنوان یکی از پارک‌های ملی و مراکز مهم زیست‌محیطی کشور شناخته می‌شود. موزه با تأکید براهمیت و ارزش تنوع زیستی و در راستای وظایف قانونی سازمان حفاظت محیط زیست ایجاد شده است و هدف مدیریت موزه همواره این است که با استفاده از کادر کارشناسان خود نقش مؤثری در تحقیقات، اطلاع رسانی و آموزش برای گروه‌های مختلف سنی و علاقه‌مندان به محیط زیست ایفا کند.
تاریخچه موزه زیستی پردیسان
پارک طبیعت پردیسان در دهه ۱۳۵۰ شمسی تاسیس شد و هدف آن ایجاد یک فضای آموزشی و تفریحی برای عموم مردم و محققان زیست‌محیطی بود. «ایان مک هارگ» یکی از معماران برجسته جهان و بنیان‌گذار دپارتمان معماری منظر در دانشگاه پنسیلوانیا بود که موفق شده بود به‌همراه همکارانش طراحی پارک پردیسان را در مسابقه‌ای به‌عهده گیرند. مک هارگ همچنین با در نظر گرفتن فرهنگ و معماری ایرانی، چهارباغ بوستان را طراحی کرد. پس از تایید ایده اولیه احداث این پارک توسط اسکندر فیروز، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست، شرکت WMRT آمریکا به‌عنوان مجری این طرح انتخاب شد. پارک پردیسان قرار بود در طی ۱۰ سال ساخته شود و با وجود انجام مطالعات اولیه و فراهم نمودن مقدمات تهیه زمین، اقدامی جدی برای اجرای این طرح صورت نگرفت و با وقوع انقلاب اسلامی نیز این پروژه متوقف ماند. بعد‌ها نیز با شروع جنگ تحمیلی تا ۱۳۶۵ تنها کار‌هایی در جهت تثبیت محدوده طرح انجام شد. طراحی پارک پردیسان بر اساس اصول زیست‌محیطی، فرهنگ ایرانی و طبیعت‌گرایی بود که هم به طبیعت و نیز به موقعیت و نقش انسان در طبیعت توجه داشت. یکی از مزایای این طرح پیوند تفریح با آموزش، پژوهش و حفاظت از محیط زیست بوده است. طرح پارک پردیسان شامل مسیر پیاده‌روی و یک شبکه مونوریل بود و اجزای پارک با توجه به ناهمواری‌های پردیسان، تعیین شده است. فضا‌های مختلف پارک شامل زیست‌بوم‌های مختلف، نمایشگاه‌ها، آکواریوم، کتابخانه، مراکز پژوهشی و آموزش‌های بصری و فضا‌های اداری و خدماتی می‌شود.
معماری و ویژگی‌های موزه زیستی پردیسان
موزه زیستی پردیسان دارای طراحی مدرن و علمی است که با هدف جذب و آموزش بازدیدکنندگان در هر سنی طراحی شده است. برخی از ویژگی‌های برجسته این موزه عبارتند از:
سالن‌های نمایش: موزه دارای چندین سالن نمایش است که در آن‌ها اطلاعات جامعی درباره تنوع زیستی ایران و جهان، اکوسیستم‌های مختلف و گونه‌های جانوری و گیاهی به نمایش گذاشته شده است.
ماکت‌ها و نمونه‌های واقعی: ماکت‌ها و نمونه‌های واقعی از جانوران، گیاهان و اکوسیستم‌ها در سالن‌های نمایش قرار دارند تا بازدیدکنندگان بتوانند به طور ملموس با این موارد آشنا شوند.
فضای آموزشی: موزه دارای بخش‌های آموزشی و تعاملی است که به بازدیدکنندگان کمک می‌کند تا به شیوه‌ای فعال و جذاب درباره محیط زیست و تنوع زیستی بیاموزند.
مجموعه‌های موزه زیستی پردیسان
موزه تنوع زیستی پارک پردیسان یا موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی پردیسان، در سال ۱۳۸۳ به‌منظور نمایش گونه‌های گیاهی و جانوری جهان و همچنین گونه‌های جانوری کمیاب و اندمیک ایران مانند هوبره، سیاه خروس، گور ایرانی، یوزپلنگ و میش مرغ افتتاح شده است. موزه زیستی پردیسان دارای مجموعه‌های متنوعی از نمونه‌های جانوری، گیاهی و اکوسیستم‌های مختلف است. موزه تنوع زیستی پارک پردیسان ۱،۸۰۰ متر وسعت دارد. اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ به‌صورت ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه ﺗﺨﺼﺼﯽ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﮔﯿﺎﻫﯽ، ﺟﺎﻧﻮری و ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺳﻨﮓ و ﮐﺎﻧﯽ و ﻓﺴﯿﻞ است. انواع حیوانات و حشرات به‌صورت تاکسیدرمی در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند. این موزه همچنین دارای چهار بخش نمایشگاهی، تحقیقاتی، آموزشی و خدماتی است و کارگاه تاکسیدرمی نیز دارد. برخی از بخش‌های مهم این مجموعه‌ها عبارتند از:
بیشتر بخوانید: هر آنچه باید از موزه هنر‌های معاصر بدانید
جانوران: نمونه‌هایی از پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان که در اکوسیستم‌های مختلف ایران و جهان زندگی می‌کنند.
گیاهان: نمایش گونه‌های گیاهی مختلف از اکوسیستم‌های گوناگون، از جمله جنگل‌ها، بیابان‌ها و مناطق کوهستانی.
اکوسیستم‌ها: نمایش ماکت‌ها و نمونه‌هایی از اکوسیستم‌های مختلف، از جمله جنگل‌ها، دریاچه‌ها، بیابان‌ها و مراتع.
اهمیت فرهنگی و علمی موزه زیستی پردیسان
به گزارش اقتصاد۲۴ موزه زیستی پردیسان به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی و فرهنگی کشور، نقش مهمی در آگاهی‌بخشی و آموزش درباره تنوع زیستی و حفاظت از محیط زیست ایفا می‌کند. این موزه با ارائه اطلاعات جامع و نمایش نمونه‌های واقعی، به بازدیدکنندگان کمک می‌کند تا اهمیت حفظ محیط زیست و تنوع زیستی را به طور عمیق‌تری درک کنند.
فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی موزه زیستی پردیسان
موزه زیستی پردیسان علاوه بر نمایش مجموعه‌های ارزشمند خود، به عنوان یک مرکز آموزشی و پژوهشی نیز فعالیت می‌کند. این موزه با برگزاری کارگاه‌ها، سمینار‌ها و نمایشگاه‌های مختلف، به ترویج و گسترش دانش و آگاهی درباره محیط زیست و تنوع زیستی کمک می‌کند. همچنین، همکاری‌های علمی و پژوهشی با دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی از دیگر فعالیت‌های مهم این موزه است.
دسترسی و بازدید موزه زیستی پردیسان
موزه زیستی پردیسان در پارک طبیعت پردیسان، واقع در غرب تهران و نزدیکی به بزرگراه همت قرار دارد. دسترسی به این موزه از طریق وسایل نقلیه عمومی و شخصی به راحتی امکان‌پذیر است. این موزه همه‌روزه به جز ایام تعطیل رسمی برای بازدید عموم باز است و بازدیدکنندگان می‌توانند از مجموعه‌های متنوع و فعالیت‌های آموزشی آن بهره‌مند شوند.