اقتصاد ۲۴- نازنین خودی- بازار سرمایه روز دوشنبه را با وجود آغاز به کار دولت چهاردهم بی‌رمق‌تر از همیشه به پایان برد. پیش از این تصور می‌شد حداقل احساسات بازار تحت تاثیر این واقعه مثبت باشد و در جهت رشد قدم بردارد، اما ظاهرا در روز‌های آغازین پس از انتخابات این خوش بینی پیش‌خور شده یا به تعبیر فعالان بورس، بازار به تنظیمات کارخانه بازگشته است.
البته بخشی از این ماجرا ناشی از مهم‌ترین معضل صنایع و شرکت‌های بورسی در این فصل یعنی ناترازی انرژی و قطعی برق است. این بحران تا آن جا بود که روز یکشنبه بازار سرمایه تعطیل شد، اتفاقی که در سالیان گذشته بی سابقه بوده و این دومین باری است که امسال بورس با آن مواجه می‌شود. اولین بار چنین تصمیمی در زمان درگذشت رئیس جمهور اتخاذ شد تا سهامداران با ریزش هیجانی بازار متضرر نشوند.
بر این اساس وضعیت معاملات بازار سرمایه در اولین روز بعد از تعطیلی به گونه‌ای بود که شاخص کل بورس با افت ۲۹ هزار و ۱۵۲ واحدی در سطح ۲ میلیون و ۱۳۱ هزار واحدی ایستاد؛ سطحی که در مرداد سال ۹۹ به آن رسیده بود، اما حالا با گذشت ۴ سال نتوانسته از آن بالاتر بیاید مضاف بر این که ارزش سهام کمتر از آن سال است. «مهدی بیات منش» کارشناس بازار سهام این روند رکود را ناشی از ابهام بازار در انتخاب وزرای دولت می‌داند.
منفی بازار سرمایه، جدید نبود
مهدی بیات منش، کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد ۲۴ عنوان می‌کند: شاید این عامل که آقای طیب نیا معاون اول نشد کمی بر رفتار امروز بازار اثرگذار بوده باشد. چه بخواهیم چه نخواهیم معمولا رفتار جمعی بازار سرمایه این طور بوده که گاهی از یک شخصی حمایت کرده تا بازار را بالا نگه دارند. اما امروز دیدیم که در ادامه روند منفی هفته قبل ارزش معاملات تنها ۳ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان است و نمی‌شود گفت بازار منفی جدیدی خورده است. برای این که بازار رشد کند باید ببینیم آقای پزشکیان چه افرادی را به عنوان تیم اقتصادی خود معرفی می‌کند.
به گفته او موارد دیگری که بازار منتظر آن است رویکرد بانک مرکزی در خصوص ارز نیما و روند تک نرخی شدن ارز است. این که تورم انتظاری چطور مهار خواهد شد. از همین رو رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی دولت از مهم‌ترین اتفاقات پیش روست که بازار را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تعطیلی بازار خوب است یا بد؟
تعطیل شدن بازار هم مانند محدودیت دامنه نوسان که تا مدت زیادی پس از درگذشت رئیس جمهور سابق ایران اعمال شد موافقان و مخالفانی دارد. مخالفان بر این باورند که تعطیلی در شـرایطی که حتی اتفاق غیرمترقبه‌ای هم افتاده باشد، یک تصمیم نابجا است چرا که نگرانی بیشتری را به ریسک‌های بورس اضافه خواهد کرد و به این ترتیب در فردای روز تعطیلی فشار عرضه بیشتر خواهد شد.
بیشتر بخوانید: چرا بازار سرمایه به ابطال مصوبه نرخ خوراک پتروشیمی روی خوش نشان نداد؟/ نگاه دستوری به بورس در دولت جدید متحول خواهد شد
در مقابل عده‌ای از فعالان نظر دیگری دارند. مهدی بیات منش در این باره توضیح می‌دهد: در مورد اثرگذاری تعطیل شدن بورس باید گفت، چون بازار میل زیادی به ریزش دارد، تعطیلی اتفاق بدی نیست. ما معاملات روتین خیلی بالایی نداشتیم که به ضرر بازار تمام شود و حتی می‌تواند مثبت باشد. آن هم در شرایطی که بسیاری از شرکت‌های بورسی درگیر ناترازی انرژی و برق هستند.
خطر ناترازی انرژی صنایع بورسی با ورود بخش خصوصی قابل حل است
این کارشناس بازار سهام در توضیح وضعیت ناترازی برق در شرکت‌ها و صنایع بورسی می‌گوید: برای پوشش ناترازی بر اساس برنامه هفتم توسعه باید سالانه ۷ هزار مگاوات برق تولید شود، یعنی طی یک دوره ۵ ساله ۳۵ هزار مگاوات. به این مقدار ۱۳ هزار مگاوات را باید اضافه کنیم تا این رشد را داشته باشیم. برای این میزان چیزی در حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری لازم است، یعنی سالی ۴ میلیارد دلار تا این ترازی جبران شود. این نیازمند ورود بخش خصوصی است.
به گفته او بخش خصوصی نیز زمانی وارد می‌شود که ما ثباتی را در اقتصاد کشور داشته باشیم. نیازمند این هستیم که نرخ فروش برق طوری به‌روزرسانی شود که برای این بخش صرفه اقتصادی داشته باشد. در حال حاضر روند به گونه‌ای است که در صورت ورود این بخش به تولید برق، سرمایه گذار نمی‌تواند سود خود را با لحاظ نرخ تورم دریافت کند. صنعت برق یک صنعت زیرساختی است که سایر صنایع بتوانند به حیات خود ادامه دهند.
او می‌افزاید: در نتیجه در حال حاضر بازار سرمایه نیز به شدت تحت تاثیر این ناترازی است. بیش از ۶۰، ۷۰ درصد بازار کارخانه‌های بازار سرمایه، تولیدی هستند که بالای ۷۰ درصد به برق وابسته هستند. از خدمات فنی و مهندسی و صنعت اطلاعات و ارتباطات گرفته تا خودرویی‌ها.
انتخابات آمریکا تهدیدی برای بورس خواهد بود؟
بیات منش در پیش بینی خود از وضعیت بازار با توجه به انتخابات آمریکا می‌گوید: پیش بینی‌ها با وجود انتخابات آمریکا خیلی خوشبینانه نیست، چون احتمال اینکه ترامپ برگردد خیلی بالاست. اما به نظر من اینکه چه کسی پیروز شود خیلی برای بازار تفاوتی ایجاد نمی‌کند. معمولا پیش بینی‌هایی که می‌کنند بر مبنای داده‌های گذشته‌نگر است. بر این اساس چه دموکرات‌ها بیایند چه جمهوری خواهان خیلی تاثیر خاصی در اقتصادمان نخواهیم داشت. بورس ما هم بازاری است که بیشترین رشدهایش ناشی از تصمیمات داخلی بوده است.