اقتصاد۲۴- مهسا احمدی: معمولا یکی از سوالات اصلی کسانی که می‌خواهند خرید و فروش خودرو انجام دهند این است که مالیات نقل و انتقال خودرو با کیست؟ فروشنده یا خریدار؟ در این مطلب به این سوال اساسی شما پاسخ داده‌ایم.
مالیات نقل و انتقال خودرو چیست؟
به طور کلی در کشور ما سه نوع مالیات از مالکان خودرو گرفته می‌شود. پیش از هر چیز، این نکته را بدانید که اگر مالک خودروی ساخت داخل هستید و قصد خرید و فروش آن را ندارید، لازم نیست نگران باشید. چرا که تنها یکی از انواع مالیات خودرو شامل حال شما می‌شود و آن هم عوارض سالیانه شهرداری است.
۱. عوارض سالیانه شهرداری
عوارض سالیانه شهرداری ارزان‌ترین نوع مالیات خودرو محسوب می‌شود. این عوارض در حقیقت مالیات استفاده از معابر شهری (خیابان، اتوبان و آزادراه) و خدمات شهرداری در این زمینه است.
بر اساس اعلام سازمان شهرداری، مالکان خودرو‌های تولید داخلی باید معادل ۰.۱ درصد (یک‌هزارم) قیمت رسمی خودرو را به عنوان عوارض سالیانه به شهرداری پرداخت کنند. این عدد برای خودرو‌های وارداتی، معادل ۰.۱۵ درصد (یک و نیم هزارم) ارزش خودرو است.
مرجع ارزش خودرو‌ها برای محاسبه عوارض سالانه و مالیات نقل و انتقال خودرو، کتابچه مأخذ مالیات و عوارض خودرو است که هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی کشور به‌روزرسانی و منتشر می‌شود. در این کتابچه، محاسبه ارزش روز خودرو‌ها بر اساس داخلی یا وارداتی بودن و سال ساخت آن‌ها انجام شده است. به عنوان مثال اگر ارزش خودروی داخلی شما بر اساس این کتابچه ۱۰۰ میلیون تومان باشد، باید تا پایان سال مبلغ ۱۰۰ هزار تومان را به عنوان عوارض آن به شهرداری پرداخت کنید.
برای پرداخت عوارض سالیانه خودرو می‌توانید به سایت تهران من (my.tehran.ir) مراجعه کنید. این عوارض باید تا پایان روز ۲۸ اسفند هر سال پرداخت شود و درصورتی‌که تا این تاریخ آن را نپردازید، مشمول پرداخت جریمه می‌شوید. جریمه دیرکرد عوارض سالیانه تا پایان فروردین ماه سال بعد معادل ۱۰ درصد مبلغ عوارض است و پس از آن به ازای هر ماه، ۲ درصد به جریمه دیرکرد افزوده می‌شود.
۲. مالیات سالانه خودرو (ارزش افزوده)
این نوع از مالیات خودرو، با نام مالیات خودرو‌های لوکس نیز شناخته می‌شود. چرا که بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ که به تصویب مجلس نیز رسید، این مالیات شامل حال مالکان خودرو‌های با ارزش ۱ میلیارد تومان و بیشتر می‌شد. با توجه به افزایش قیمت خودرو در سال‌های اخیر، در حال حاضر (سال ۱۴۰۳) صاحبان خودرو‌هایی که قیمت روز آن‌ها بیشتر از ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان باشد، باید نسبت به مازاد این مبلغ، یک درصد از آن را به عنوان مالیات سالانه بپردازند. همچنین اگر مجموع ارزش خودرو‌های یک فرد از این مبلغ بیشتر شود، باید یک درصد مبلغ اضافه را به عنوان مالیات بر ارزش‌افزوده سالانه بپردازد.
منظور از عبارت «نسبت به مازاد» این است که به عنوان مثال اگر ارزش یک خودرو یا مجموع ارزش خودرو‌ها ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان باشد، میزان مالیات سالانه خودرو معادل یک درصد ۲۰۰ میلیون تومان (مبلغ مازاد بر ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان) است.
از آنجایی‌که هنوز قیمت هیچ‌کدام از انواع خودرو‌های داخلی به بالای این عدد نرسیده، تنها مالکان خودرو‌های لوکس و مدل‌بالای خارجی باید این مالیات را سالانه بپردازند. ملاک قیمت روز خودرو برای محاسبه این نوع مالیات نیز همان «کتابچه مأخذ مالیات و عوارض خودرو» سازمان امور مالیاتی است.
برای پرداخت این مالیات باید اظهارنامه مالیاتی را از فروشنده گرفته و هنگام پرداخت ارائه کنید. به این نکته دقت کنید که مهلت پرداخت مالیات بر دارایی خودرو در سال جاری، تا پایان بهمن‌ماه است و تا زمانی که این مالیات را پرداخت نکرده باشید نمی‌توانید آن را بفروشید.
۳. مالیات نقل و انتقال خودرو
مالیات نقل و انتقال ماشین، مالیاتی است که باید پیش از تعویض پلاک و صدور برگ سبز خودرو به نام مالک جدید، پرداخت شود. تا پیش از فروردین‌ماه سال ۱۴۰۱ امکان به تعویق انداختن فرایند پرداخت مالیات نقل‌وانتقال خودرو تا زمان صدور سند در دفترخانه وجود داشت؛ اما بر اساس قوانین جدید، اجبار ثبت سند در دفترخانه حذف شده و باید این مالیات به‌صورت آنلاین و پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک پرداخت شود.
علاوه بر خودرو‌های داخلی و خارجی، مالیات نقل‌وانتقال شامل موتورسیکلت‌های داخلی و خارجی نیز می‌شود. در سال ۱۴۰۳ مالیات نقل‌وانتقال خودرو، بر اساس ارزش و نوع خودرو، سال تولید و داخلی و خارجی بودن آن محاسبه می‌شود.
لیست زیر، شامل مواردی است که از پرداخت مالیات نقل‌وانتقال خودرو معاف شده‌اند:
*خودرو‌ها و ماشین‌آلات راه‌سازی
*ماشین‌آلات معدنی و کشاورزی
*ماشین‌آلات و خودرو‌های کارگاهی
*شناورها
مالیات نقل و انتقال خودرو به عهده کیست؟
در حال حاضر این موضوع که مالیات نقل و انتقال خودرو با خریدار است یا فروشنده، به یک چالش اساسی در خرید و فروش خودرو تبدیل شده است تا جایی که برخی از افراد به خاطر همین مبلغ، قید فروش خودروی خود را می‌زنند یا هزینه نقل و انتقال خودرو را روی مبلغ آن می‌آورند.
بر اساس قانون، پرداخت هزینه نقل‌وانتقال خودرو بر عهده فروشنده است. مالک خودرو پیش از مراجعه به مراکز تعویض پلاک، باید مالیات نقل و انتقال خودرو، عوارض سالیانه شهرداری و خلافی‌های آن را تمام و کمال پرداخت کند. پس از انتقال پلاک، هزینه تعویض پلاک با خریدار است که در حال حاضر این هزینه برای تمامی خودرو‌های صفر، کارکرده، داخلی و خارجی مبلغ ثابت ۳۷۳ هزار تومان است.
چه عواملی در محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو تأثیر دارند؟
جدای از ارزش هر خودرو که سالانه توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود، عواملی مثل داخلی یا خارجی بودن، نوع خودرو، مدل و سال تولید آن نیز بر نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو تأثیر می‌گذارند. یکی از نقاط ضعف لیست مالیات نقل‌وانتقال خودرو که توسط سازمان امور مالیاتی منتشر می‌شود، نحوه ارزش‌گذاری خودرو است.
در این کتابچه ارزش تمامی خودرو‌های داخلی (با برند و مدل یکسان) که سال ساخت آن‌ها پایین‌تر از ۱۳۹۵ است، فرقی با یکدیگر ندارد. این مشکل در مورد خودرو‌های خارجی قدیمی‌تر از سال ۲۰۱۶ نیز وجود دارد.
مالیات نقل و انتقال خودرو چگونه محاسبه می‌شود؟
نحوه محاسبه مبلغ مالیات نقل‌وانتقال خودرو در سال ۱۴۰۳ تغییرات عمده‌ای نسبت به سال‌های قبل داشته است. در ادامه به نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو‌های داخلی و خارجی به‌صورت جداگانه می‌پردازیم. لازم به ذکر است که ملاک ارزش خودرو در جداول زیر نیز همان کتابچه‌ای است که سازمان امور مالیاتی سالانه منتشر می‌کند.
نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو صفر چگونه است؟
همان‌طور که گفتیم سال تولید خودرو در نحوه محاسبه مالیات آن تأثیرگذار است و به همین دلیل مالیات نقل‌وانتقال خودرو صفر از خودروی کارکرده بیشتر است. پرداخت مالیات نقل‌وانتقال خودروی صفر بر عهده سازنده، نمایندگی یا کارخانه مونتاژ کننده قطعات آن است. با این حال اگر خودروی صفری خریدید و بدون استفاده قصد فروش آن را کردید، پرداخت مالیات فروش آن بر عهده شما است.
نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو کارکرده
درصورتی‌که از زمان تولید خودرو ۶ سال بگذرد، از مبلغ مالیات نقل و انتقال ماشین ۱۰ درصد کم می‌شود. مالیات نقل و انتقال خودرو کارکرده با عمر بیشتر از ۶ سال نیز ۴۰ درصد کمتر از خودروی صفر است. کسر این اعداد از مبلغ مالیات خودرو کارکرده، ربطی به خارجی یا داخلی بودن خودرو ندارد.
مالیات بر عایدی خودرو چیست؟
مالیات بر عایدی خودرو قانون جدید است که در سال ۱۴۰۲ و به منظور مقابله با واسطه گری در خرید و فروش خودرو‌هایی که در سامانه یکپارچه و با قیمت پایین‌تر از بازار به فروش می‌رسیدند، وضع شد. این مالیات مشمول خودرو‌هایی می‌شود که کمتر از سه سال در اختیار مالک بوده‌اند و به شیوه زیر محاسبه می‌شود:
*مالیات بر عایدی خودرو‌هایی که کمتر از یک سال نگه‌داری شده‌اند: ۳۰ درصد از مابه‌التفاوت مبلغ معامله در بازار آزاد
*مالیات بر عایدی خودرو‌هایی که بین یک تا ۲ سال نگه‌داری شده‌اند: ۲۰ درصد از مابه‌التفاوت مبلغ معامله
*مالیات بر عایدی خودرو‌هایی که بین ۲ تا ۳ نگه‌داری شده‌اند: ۱۰ درصد از مابه‌التفاوت مبلغ معامله
از کجا بفهمید مالیات نقل و انتقال خودرو چقدر است؟
اگر حوصله و زمان کافی برای گشتن در کتابچه ارزش‌گذاری خودروی سازمان مالیات را ندارید، می‌توانید به برخی از سایت‌های ارائه‌دهنده خدمات استعلام مالیات نقل‌وانتقال خودرو مراجعه کنید. پس از وارد کردن شماره پلاک و کد ملی، مبلغ مالیات نقل‌وانتقال خودرویتان نمایش داده می‌شود.
با مراجعه به سایت cartransfer.tax.gov.ir یا همان سامانه مالیات بر نقل و انتقال خودرو نیز می‌توانید این مالیات را پرداخت کنید. پس از ورود به این سایت، مراحل زیر را برای پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو طی کنید:
*روی گزینه مودی مالیاتی (فروشنده) کلیک کنید.
*کد ملی و رمز عبور دلخواه خود را وارد کنید و حساب کاربری بسازید.
*پس از ساخت حساب کاربری و احراز هویت، وارد سامانه شوید.
*پس از ورود به سامانه، روی گزینه مالیات نقل و انتقال خودرو کلیک کنید.
*شماره همراهی که با کد ملی شما مطابقت دارد را وارد کنید.
*شماره ملی و کد امنیتی ارسال شده به گوشی خود را وارد کنید.
*مشخصات فردی خود را وارد کنید.
*یکی از گزینه‌های دارای پلاک ملی یا فاقد پلاک ملی را انتخاب و در مرحله بعد شماره پلاک خودرو را وارد کنید.
*در مرحله بعد باید مجدداً کد ملی و تاریخ تولدتان را وارد کنید.
*بعد از زدن گزینه ثبت، در صورت صحیح بودن اطلاعات وارد شده مبلغ مالیات نقل و انتقال خودرو نمایش داده می‌شود و می‌توانید آن را پرداخت کنید.
مهمترین نکاتی که باید در مورد مالیات نقل و انتقال خودرو بدانید
*همان‌طور که گفتیم، چند سالی می‌شود که پرداخت مالیات نقل‌وانتقال خودرو پیش از صدور برگه سبز (سند) خودرو اجباری شده است؛ با این حال افرادی که این مالیات را در گذشته پرداخت نکرده‌اند توسط سازمان امور مالیاتی شناسایی می‌شوند و به عنوان بدهکار مالیاتی، حق خروج از کشور را ندارند.
*تحت هیچ شرایطی امکان گرفتن نوبت تعویض پلاک بدون پرداخت مالیات نقل و انتقال خودرو وجود ندارد.