امیرحسین احمدی، اقتصاد24- یکی از معضلات اساسی کشاورزی، ساختار خرید و فروش محصولات کشاورزی است؛ معضلی که مانع رسیدن سود به کشاورزان می‌شود و از طرفی بازار محصولات کشاورزی را هم با نوسانات بسیاری مواجه می‌کند. در این میان، کسانی که حاصل دسترنج کشاورز را با نازلترین قیمت می‌برند و سود کلانی هم از خرید و فروش خود می‌برند دلالان هستند اما پرسش اینجاست که برای حذف دلال‌ها از بازار محصولات کشاورزی چه راهکاری وجود دارد؟
اسدالله کارگر، رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی در اینباره گفت: حذف واسطه‌ها و ثبات بازار نیاز به برنامه‌ریزی بلند مدت برای کدبندی محصولات دارد تا مشخص شود که هر محصول، برای کدام کشاورز با کدام کد است که این مسئله به عنوان راهحل بلند مدت برای حذف واسطه‌هاست.
وی افزود: دلال قبل از هر کس دیگری کالایی را که به میادین می‌رسد تهیه کرده است چون شبانه روز دارد آنجا می گردد و اینکه اعضای اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی بخواهند بار خود را جور کنند، مجبور هستند اقلامی را که کم دارند از واسطه خریداری کنند و این اتفاق هم در میدان مرکزی زیاد رخ می‌دهد.
کارگر همچنین گفت: چند نوع عرضه کالا داریم؛ یک کالایی هست که کشاورز آن را به صورت امانت به بار فروش می‌دهد و و یک نوع سلف‌خری است یعنی قبل از برداشت محصول، بار سر زمین فروش می‌رود و آن را از کشاورز می‌خرد و آن را به میادین می‌آورد و به قیمت دلخواه خود عرضه می‌کند و سومی کالاهایی دیگری که کمیاب می‌شوند.
رییس اتحادیه فروشندگان سبزی و میوه همچنین گفت: بعضی از محصولاتی که کمیاب می‌شوند، به دست دلال می‌رسند و دلال نیز با هر قیمتی که بخواهد محصول را به فروشندگان خرده می‌فروشد.
کارگر در پاسخ به این پرسش اقتصاد 24 مبنی بر اینکه آیا استارت‌آپ‌های حوزه کشاورزی می‌توانند دست واسطه‌ها از محصولات کشاورزی را کوتاه کنند گفت: از طرف اتحادیه، استارت‌آپ‌ها و بحث فضای مجازی را غیرقانونی اعلام کردیم چون مجوز عرضه کالا ندارند.
وی افزود: بهداشت کالاهایی که به فروش می‌رسند مورد تایید اتحادیه نیست مگر اینکه استارت‌آپ‌ها قراردادی با اتحادیه ببندند و ارگانی از آنها پشتیبانی کند که اگر مصرف کننده‌ای دچار مشکل شد بتواند از طریق آن ارگان شکایت خود را پیگیری کند.
رییس اتحادیه فروشندگان میوه ادامه داد: در حال حاضر، با یک استارت‌آپ مکاتباتی داشتیم و این استارت‌آپ در سطح شهر در حال عرضه مستقیم محصولات کشاورزی به فروشندگان میوه است.
وجود واسطه‌ها در بازار محصولات کشاورزی معضلی بزرگ است
از سوی دیگر صدرالدین نیاورانی، نایب رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران در اینباره به خبرنگار اقتصاد24 گفت: وجود واسطه‌ها در بازار محصولات کشاورزی معضلی بزرگ است که در مراکز فروش ما و سازمان میادین و تره بار مرکزی وجود دارد.
نیاورانی ادامه داد: دو راهکار کوتاه و بلند مدت برای رفع این معضل وجود دارد. وی درباره راهکار کوتاه مدت ثبات بازار محصولات کشاورزی چنین گفت: باید فاکتورهای یک شکل درست شود که کالا در بازار دست به دست نشود یعنی فاکتوری که شماره سریال و کد رهگیری دارد و فروشنده اصلی بار یعنی بار فروش میدان، یک نسخه از این فاکتور را به کشاورز و نسخه‌ای هم خرده فروش دهد.
نیاورانی افزود: با چنین ساختاری خرده فروش نمی‌تواند 20 تا 25 درصد بالاتر از قیمت روی فاکتور بفروشد و اگر قیمتی افزون تر باشد و محصول به دست واسطه افتاده باشد از روی فاکتور مشخص است.
نایب رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران درباره راهکار بلند مدت ثبات بازار محصولات کشاورزی اظهار کرد: کشاورز می‌گوید قیمت تمام شده برای محصولات کشاورزی کفاف هزینه‌های تولید را نمی‌دهد و در این میان عوامل بسیاری دخیل هستند.
وی افزوذ: هزینه های تمام شده مثل بسته بندی و حمل و نقل برای کشاورزان گران تمام می‌شود؛ برای کشاورزی که در زاهدان محصول خود را پرورش می‌دهد و باید آن را به بازار 20 میلیون نفری تهران و استان البرز منتقل کند هزینه‌های حمل و نقل گران تمام می‌شود.
نیاورانی ادامه داد: یکی از راه های پایین آوردن هزینه حمل و نقل، استفاده از وسایل مناسب است یعنی میوه را باید با کانتینر یخچال دار با ظرفیت 20 تن از شهری به شهر دیگر انتقال داد نه اینکه با خاور محصولات کشاورزی را جابه‌جا کنند و این درحالیست که خاور همان سوخت را می‌برد و همان راننده را می‌خواهد و همان خطرات جاده‌ای را دارد و همه این امکانات برای چهار تن بار است در صورتی که همان هزینه‌ها می تواند 24 تن بار بیاورد در نتیجه ما نیاز به وسایل حمل و نقل مناسب داریم.
وی در ادامه گفت: تعاونی ها و اتحادیه ها ظرفیت خرید این وسایل یا قرارداد بستن با صاحبان این وسایل را دارند؛ این در حالی است که کشاورز به تنهایی ظرفیت بستن قرارداد با شرکت های حمل و نقل را ندارد و شرایط را نمی‌داند اما اتحادیه‌ها می‌توانند دانش این مسائل را پیدا کنند.
نایب رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران همچنین بیان کرد که «تمام مجموعه امکاناتی که برای خرید و فروش محصولات کشاورزی پیش‌بینی می‌شود توسط وزارت جهاد کشاورزی هماهنگی یابد تا مجموعه هماهنگی‌ها به آرامش بازار منتهی شود».
نیاورانی همچنین اظهار کرد: وزارت جهاد کشاورزی با سرمایه‌ای که از طریق بانک کشاورزی به کشاورزان می‌دهد می‌تواند کاری کند که نیاز به سلف‌خری نباشد چون کشاورز اگر پیش از برداشت محصولش به پول نیاز نداشته باشد سلف‌فروشی نمی‌کند.
نایب رییس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی ایران در پایان تصریح کرد: بازار ما بازار عرضه و تقاضا و بازار بزرگی است آنچنان که تنها بازار تره‌بار تهران به اندازه بازار تمام کشور‌های حاشیه خلیج فارس است و اینطور نیست که بارفروش محصولی را بخرد و هر طور که بخواهد قیمت‌گذاری کند چرا که مبادی تولید بسیار زیاد است و همچنین ما در کشور سرمایه گذار عمده نداریم که به صورت مافیایی قیمت یک محصول را کنترل کند.