اقتصاد۲۴-این روز‌ها کمردرد بعد از سرماخوردگی شایع‌ترین بیماری است که افراد را با آن مواجه می‌شوند. اگر تا همین چندی پیش عنوان می‌شد که ۶۰ تا ۷۰درصد مردم دنیا با درجاتی از کمردرد مواجهند، اما اکنون این عدد به ۱۰۰درصد رسیده هر فردی حداقل یکبار در طول زندگی شکل خفیف یا شدید این عارضه را تجربه می‌کند. این در حالی است که کمردرد در افراد ۳۵ تا ۵۵ ساله شایع‌تر است، اما بی‌تحرکی، چاقی، عادات نشستن نامناسب و طولانی و استفاده مداوم از تجهیزات الکترونیکی، سن ابتلا به کمردرد را کاهش داده و به تاکید متخصصان به عامل اصلی ناتوانی در سراسر جهان بدل شده، چون می‌تواند همه گروه‌های سنی را تحت تاثیر قرار دهد.
دکتر ایرج عبداللهی، رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران در این باره می‌گوید: همین حالا حدود ۲۰ تا ۲۵درصد کودکان و نوجوانان با درجاتی از کمردرد مواجهند. به همین دلیل امسال روز جهانی فیزیوتراپی (۸ سپتامبر -۱۸ شهریور) با تمرکز بر کمردرد و نقش فیزیوتراپی در پیشگیری و درمان آن برگزار می‌شود.
البته به تاکید عبداللهی شیوع کمردرد در ایران مشابه دیگر کشور‌های جهان است، اما به ویژه درباره گروه‌های سنی پایین‌تر باید جدی گرفته شود.
هزینه کمردرد برای نظام سلامت
عبداللهی درباره افزایش آمار ابتلا به کمردرد می‌گوید: در حال حاضر این عارضه بعد از سرماخوردگی شایع‌ترین بیماری است و افراد حداقل یکبار در زندگی دچار آن می‌شوند. البته در برخی افراد شدید و نیازمند درمان‌های جدی است و در برخی دیگر به شکل کمردرد‌های خفیف بروز می‌کند.
او با بیان این که کمردرد به دلیل همین شیوع بالا، هزینه‌های زیادی برای نظام سلامت و اقتصاد دارد، عنوان می‌کند: این مساله به دلایلی از جمله درمان، مراقبت‌ها و مواردی که فرد را از چرخه کار و فعالیت اجتماعی خارج می‌کند، رقم می‌خورد. شیوع این عارضه و اهمیت بالینی در سراسر جهان باعث شده که امسال تمرکز روز جهانی فیزیوتراپی بر کمردرد و نقش فیزیوتراپی در پیشگیری و درمان آن است.
۲ عامل بروز کمردرد
رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران درباره عوامل بروز کمردرد در افراد بیان می‌کند: این مساله ناشی از دو عامل مهم است. اول ژنتیک، یعنی برخی افراد به صورت ژنتیکی ساختار اسکلتی، استخوانی و مفصلی ستون فقرات در آن ضعیف‌تر دارند. بروز دیسک کمر، آرتروز و بیماری‌های روماتسیمی در این افراد شیوع بیشتری دارد، اما تعدادشان بسیار کم است. دومین عامل هم سبک زندگی است، یعنی برخی افراد به دلیل فشار کاری زیادی، ایستادن‌های طولانی‌مدت یا بار‌های سنگینی که بلند می‌کنند، به کمردرد مبتلا می‌شوند. البته جمعیت این افراد هم در اقلیت است.
بیشتر بخوانید:۸ فایده باورنکردنی خوردن یک وعده غذای تند
به گفته عبداللهی اکثریت کمردرد‌ها در افرادی رخ می‌دهد که سبک زندگی ساکن دارند، از جمله کارمندان که فعالیت ورزشی خاصی ندارند و حتی به دلیل نداشتن تغذیه مناسب دچار اضافه وزن می‌شوند. این افراد به دلیل این که ساختار اسکلتی و عضلانی ستون فقراتشان به مروز زمان ضعیف می‌شود، با یک فشار نامتعارف با کمردرد مواجه می‌شوند. در عین حال بحث اضافه وزن و چاقی هم به عنوان دیگر فاکتور‌های مؤثر بر شیوع کمردرد مطرح هستند.
چرا کمردرد در کودکان مهم است؟
عبداللهی یکی از نکات مهم درباره کمردرد‌ها را کاهش سن ابتلا عنوان می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر حدود ۲۰ تا ۲۵درصد کودکان و نوجوانان درجاتی از کمردرد را دارند. کودکان و نوجوانان به دلیل استفاده بیش از حد از وسایل الکترونیک، بی‌تحرکی، وضعیت نامناسب نشستن و حالت خمیدگی در ستون فقرات به کمردرد مبتلا می‌شوند.
او در توضیح بیشتر بیان می‌کند: سیستم اسکلتی کودکان در حال رشد است، به همین دلیل نیاز به تحرک قابل توجه دارند تا این رشد بیشتر انجام شود. زمانی که کودکان تحرک کمتری دارند، این مساله روی رشد استحوان و مفاصل آن‌ها تاثیر می‌گذارد و به نحو مناسبی انجام نمی‌شود. اگر تغذیه نامناسب هم داشته باشند، این فشار در کودکان خودش را بیشتر نشان می‌دهد. نکته قابل توجه این که طی ۵، ۶ دهه اخیر قد کودکان ایرانی کوتاه‌تر هم شده که از جمله دلایل آن بی‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب است.
رئیس انجمن فیزیوتراپی درباره سن شروع کمردرد در کودکان هم عنوان می‌کند: از زمانی که کودکان وارد فضا‌های آموزشی از جمله پیش‌دبستانی یا مدرسه می‌شوند، این اتفاق رخ می‌دهد. چون در سنین پایین‌تر آن‌ها تحرک کافی دارند و از سن ۴ یا ۵ سالگی به بعد با بروز چنین عارضه‌ای مواجه هستیم
توصیه‌های جهانی
عبداللهی درباره توصیه‌های جهانی که باعث پیشگیری از کمردرد شود، بیان می‌کند: اولین مساله تغذیه مناسب است. یعنی پرهیز از مصرف خوراکی‌هایی با کالری بالا و غذا‌های فرآوری شده و مصرف کلسیم، منیزیم و ویتامین‌ها در تغذیه روزانه که برای رشد استخوان‌ها مفید است. یعنی کودکان و افراد بزرگسال باید در برنامه غذایی روزانه لبنیات و سبزیجات که سرشار از املاح مفید و ویتامین‌ها هستند دریافت کنند. اگر به هر دلیل نمی‌توانند این مواد غذایی مهم را تامین کنند باید مکمل‌هایی که پزشک متخصص تجویز می‌کند، جایگزین لازم را داشته باشند. از جمله کسانی که پوکی استخوان دارد یا میزان منیزیم، ویتامین دی و... در بدن آن‌ها پایین است.
او تاکید می‌کند: بهتر است که افراد از همان سنین کودکی به این مواد غذایی عادت کنند، اما در سنین بالا هم مصرف این خوراکی‌ها در عملکرد سیستم اسکلتی، عضلانی مهم است و اثربخشی بیشتری دارد.
علائم هشداردهنده
عبداللهی درباره مهم‌ترین علامت هشداردهنده بروز کمردرد بیان می‌کند: مهم‌ترین علائم کمردرد، احساس درد در ناحیه کمر، لگن، باسن، پاهاست. اما پیش‌علائمی هم وجود دارد، این که فرد در زمان نشستن احساس خستگی و کوفتگی می‌کند یا صبح‌ها پس از خواب احساس خشکی بدن دارد. این شرایط در واقع پیش‌مقدمه کمردرد است. البته همه این موارد نیاز به مراجعه به پزشک ندارد و در بیشترین موارد نشان‌دهنده عدم تحرک در فرد است. در این باره توصیه می‌شود که فرد یک برنامه ورزشی را در روتین روزانه خود بگنجاند.
بیشتر بخوانید:چرا دست‌ها و پاهای ما خواب می‌روند؟
به گفته او درصد کوچکی از کمردرد‌ها هم که با وجود دریافت درمان بهبود پیدا نمی‌کنند، منشا داخلی از جمله مشکلات روده، پروستات، رحم و تخمدان یا کلیه‌ها هستند.
۵درصد کمردرد‌ها جراحی می‌خواهد
عبداللهی درباره درمان‌های مورد نیاز کمردرد در ایران هم توضیح می‌دهد: در این حوزه هیچ کمبودی از نظر تکنولوژیک نداریم. البته حدود ۳ تا ۵ درصد کمردرد‌ها علائم شدیدی ایجاد می‌کنند و نیاز به جراحی دارند. یعنی شرایطی که فرد با مشکلات حرکتی، ضعف در پاها، تنگی کانال شدید و بی‌اختیاری ادراری مواجه است و ما جراحان ورزیده برای این درمان‌ها در کشور داریم.
او با تاکید بر این که بخش عمده کمردرد‌ها نیاز به درمان‌های غیرجراحی دارند، عنوان می‌کند: این درمان‌ها در مراکز فیزیوتراپی انجام می‌شود. ارزیابی دقیق از وضعیت سیستم اسکلتی – عضلانی فرد صورت می‌گیرد و اگر ضعف یا کوتاهی عضلانی و آسیب در مفصل داشته باشد با درمان‌های فیزیوتراپی برطرف می‌شود. به طور کلی ۸۰درصد کمردرد‌ها با فیزیوتراپی به موقع قابل درمان هستند.
هزینه فیزیوتراپی در ایران گران نیست
عبداللهی در پاسخ به این سؤال که مردم به دلیل هزینه‌های بالای فیزیوتراپی، چنین درمان‌هایی را در اولویت قرار نمی‌دهند و آیا این مساله آسیب‌زاست، بیان می‌کند: هزینه فیزیوتراپی در ایران بالا نیست و این رقم را می‌توان با هزینه ۱۰۰ دلاری هر جلسه فیزیوتراپی در آمریکا مقایسه کرد. مشکل اصلی در کشور ما عدم حمایت بیمه‌هاست. باید ۷۰ تا ۸۰درصد این هزینه‌ها از سوی سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت شود، اما اکنون چنین چیزی را نداریم و بیشترین هزینه‌های درمانی فیزیوتراپی برعهده خانواده‌هاست.
او تاکید می‌کند: با توجه به شیوع بالای کمردرد در کشور ضرورت دارد که دولت و سازمان‌های بیمه‌گر این چالش را برطرف کنند. چون در بسیاری از موارد کمردردی که بر اثر قفل‌شدگی در مهره‌های کمر، لگن یا ضعف عضلانی رخ داده با یک اقدام درمانی ساده برطرف می‌شود، اما درمان نمی‌شود، می‌تواند فرد را با دیسک و سیاتیک مواجه می‌کند که مراحل درمانی سخت‌تری دارند.
رئیس انجمن فیزیوتراپی درباره مصرف مسکن‌ها برای برطرف کردن کمردرد هم بیان می‌کند: اگر فرد سابقه قبلی نداشته باشد، در مراحل اولیه می‌تواند با استراحت و مسکن‌های معمولی این مشکل را برطرف کنند. اما کسانی که کمردرد طولانی‌مدت دارند، نباید با استفاده از مسکن دردشان را آرام کنند. باید عامل اصلی کمردرد شناسایی و از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری شود.