اقتصاد۲۴- شیوا سپهری: تورم، سرعت افزایش هزینه کالاها و خدمات را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند از عوامل مختلفی ناشی شود. عواملی همچون افزایش هزینه‌های تولید مرتبط با مواد خام یا نیروی کار، یا اختلالات بازار مانند آنچه در پی پاندمی کرونا رخ داد، به وجود آید. تقاضای بالاتر نیز می‌تواند منجر به تورم شود. همچنین برخی سیاست‌های مالی و پولی مانند کاهش مالیات‌ها یا کاهش نرخ بهره می‌توانند محرک‌های بالقوه‌ای برای تورم باشند.
اگر تورم به سرعت زیاد شود، دسترسی به نیازهای اساسی را برای شهروندان سخت می‌کند. تورم همچنین قدرت خرید مصرف‌کننده را کاهش می‌دهد، ارز آن کشور را بی‌ارزش می‌کند و حتی می‌تواند بر توانایی افراد جامعه در پس‌انداز تأثیر بگذارد. در این مقاله، ما به بررسی تورم، انواع مختلف تورم، و عوامل موثر در آن خواهیم پرداخت.
تورم چیست؟
تورم سرعت افزایش قیمت کالاها و خدمات است که در طول زمان اندازه‌گیری می‌شود. همچنین تورم می‌تواند بر قیمت کالاها و خدمات تاثیر بگذارد، از جمله هزینه‌های نیازمحور مانند مسکن، غذا، مراقبت‌های پزشکی و خدمات عمومی و همچنین هزینه‌هایی مانند لوازم آرایشی، خودروها و جواهرات. زمانی که تورم در یک اقتصاد رایج شود، انتظارات تورمی بیشتر به نگرانی اصلی مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها تبدیل می‌شود.
تورم همچنین باعث کاهش ارزش پول ملی یک کشور می‌شود. این امر باعث می‌شود، پولی که در حال حاضر پس‌انداز شده، در آینده کمتر ارزش داشته باشد. ضمناً تورم قدرت خرید و ارزش سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال، اگر یک سرمایه‌گذار ۵ درصد از سرمایه‌گذاری‌های خود در سهام و اوراق بهادار به دست آورد، اما نرخ تورم ۳ درصد باشد، در عمل تنها ۲ درصد سود واقعی کسب کرده است.
عوامل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد تورم شود که شامل موارد زیر است:
تورم ناشی از فشار هزینه
تورم ناشی از تقاضا
تورم نهادینه‌شده
بازار مسکن
سیاست پولی و مالی انبساطی
کاهش ارزش پولی
تورم ناشی از فشار هزینه
تورم ناشی از فشار هزینه زمانی رخ می‌دهد که قیمت‌ها به دلیل افزایش هزینه‌های تولید، مانند مواد اولیه و دستمزدها افزایش می‌یابد. در این حالت، تقاضا برای کالاها تغییری نمی‌کند اما عرضه کالاها به دلیل افزایش هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد. در نتیجه، هزینه‌های اضافی تولید به صورت افزایش قیمت کالاهای نهایی به مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود.
بیشتر بخوانید: منظور از دوره رونق اقتصادی چیست؟/ مشهورترین دوره‌ها در جهان کدامند؟
یکی از نشانه‌های تورم ناشی از فشار هزینه می‌تواند در افزایش قیمت کالاهای اساسی مانند نفت و فلزات مشاهده شود، زیرا این کالاها ورودی‌های اصلی تولید هستند. به عنوان مثال، اگر قیمت مس افزایش یابد، شرکت‌هایی که از مس برای تولید محصولات خود استفاده می‌کنند ممکن است قیمت کالاهای خود را افزایش دهند. اگر تقاضا برای این محصول مستقل از تقاضا برای مس باشد، شرکت هزینه‌های بالاتر مواد اولیه را به مصرف‌کنندگان منتقل خواهد کرد و نتیجه آن افزایش قیمت برای مصرف‌کنندگان بدون تغییر در تقاضا خواهد بود.
دستمزدها نیز بر هزینه‌های تولید تأثیر می‌گذارند و معمولاً بزرگ‌ترین هزینه برای شرکت‌ها هستند. وقتی اقتصاد در وضعیت خوبی قرار دارد و نرخ بیکاری پایین است، کمبود نیروی کار باعث افزایش دستمزدها می شود که این امر باعث افزایش هزینه‌های تولید نیز خواهد بود. اگر شرکت‌ها به دلیل افزایش دستمزد کارکنان قیمت‌ها را بالا ببرند، تورم ناشی از هزینه رخ می‌دهد.
ضمناً بلایای طبیعی نیز می‌توانند قیمت‌ها را افزایش دهد. به عنوان مثال، اگر طوفانی محصولاتی مانند ذرت را نابود کند، قیمت‌ها می‌تواند افزایش یابد، زیرا ذرت در بسیاری از محصولات استفاده می‌شود.
تورم ناشی از تقاضا
به گزارش اقتصاد۲۴ تورم ناشی از تقاضا می‌تواند به دلیل تقاضای قوی مصرف‌کننده برای یک محصول یا خدمات ایجاد شود. هنگامی که تقاضا برای طیف گسترده‌ای از کالاها در یک اقتصاد افزایش می‌یابد، قیمت‌های آنها تمایل به افزایش دارند. اگرچه این موضوع در کوتاه‌مدت نگرانی زیادی ندارد، اما تقاضای پایدار می‌تواند در اقتصاد تاثیرگذار باشد و هزینه‌های سایر کالاها را نیز افزایش دهد؛ نتیجه این فرآیند، تورم ناشی از تقاضا است.
اعتماد مصرف‌کنندگان معمولاً زمانی بالا است که نرخ بیکاری پایین باشد و دستمزدها در حال افزایش باشند، که این امر منجر به افزایش هزینه‌ها می‌شود. گسترش اقتصادی مستقیماً بر سطح هزینه‌های مصرف‌کننده تأثیر دارد و می‌تواند به تقاضای بالایی برای کالاها و خدمات منجر شود.
با افزایش تقاضا برای یک کالای خاص، عرضه موجود کاهش می‌یابد. وقتی اقلام کمتری موجود باشد، مصرف‌کنندگان حاضرند برای دستیابی به آن کالای خاص پول بیشتری پرداخت کنند. نتیجه آن افزایش قیمت‌ها به دلیل تورم ناشی از تقاضا است.
شرکت‌ها نیز در تورم نقش دارند، به‌ویژه اگر محصولاتی محبوب تولید کنند. یک شرکت می‌تواند قیمت‌ها را به‌سادگی افزایش دهد، زیرا مصرف‌کنندگان حاضرند مبلغ بیشتری پرداخت کنند. همچنین، شرکت‌ها وقتی که محصولی ضروری برای زندگی روزمره مانند نفت و گاز ارائه می‌دهند، قیمت‌ها را آزادانه افزایش می‌دهند. با این حال، تقاضای مصرف‌کنندگان است که به شرکت‌ها امکان افزایش قیمت‌ها را می‌دهد.
تورم نهادینه‌شده و افزایش دستمزدها
تورم نهادینه‌شده زمانی رخ می‌دهد که مردم انتظار داشته باشند تورم در آینده ادامه یابد. با افزایش قیمت کالاها و خدمات، مردم ممکن است به این باور برسند که افزایش قیمت‌ها در آینده با نرخ مشابهی ادامه خواهد یافت. به دلیل این انتظارات مشترک، کارگران ممکن است شروع به درخواست دستمزدهای بالاتر کنند تا خود را با افزایش قیمت‌ها وفق دهند و استاندارد زندگی خود را حفظ کنند. افزایش دستمزدها منجر به هزینه‌های بالاتر برای کسب‌وکارها می‌شود، که این هزینه‌ها را به مصرف‌کنندگان منتقل مب‌کند. دستمزدهای بالاتر همچنین درآمد قابل تصرف مصرف‌کنندگان را افزایش می‌دهد که می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای کالاها شود و قیمت‌ها را بیشتر افزایش دهد. در این صورت، یک چرخه تورم دستمزد و قیمت ایجاد می‌شود.
بازار مسکن
بازار مسکن یکی از عواملی است که بر نرخ تورم تاثیر دارد. اگر تقاضای مسکن زیاد باشد، قیمت مسکن افزایش می‌یابد. این تقاضا همچنین بر محصولات و خدمات جانبی که از صنعت مسکن پشتیبانی می‌کنند تأثیر می‌گذارد. محصولاتی مانند چوب و فولاد که در ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرد.