اقتصاد۲۴- «کار در معدن سخت‌ترین کار جهان»، «کارگری در معدن سخت‌ترین رسته برای کارگران» و البته آن جمله مشهور «بازیگری بعد از کار در معدن، سخت‌ترین کار جهان» همگی از مجموعه جملاتی هستند که اشاره به کار سخت و طاقت فرسا در معدن دارند. رسته‌های شغلی که بسیاری آن را برای هر نوع اشتغالی مضر می‌دانند و البته که جمله «بازیگری سخت‌ترین کار جهان بعد از کار در معدن» بار‌ها دستمایه طنز قرار گرفته که چطور کسانی در سینما به خود اجازه داده‌اند شرایط کاری خود را با کارگرانی که در عمق ۷۰۰ متری زیر زمین باید نفس بکشند و به کار مشغول باشند مقایسه کنند.
این طنز تلخ حتی راه به سینما باز کرد و در چند اثر منتقدانه پیمان قاسم خانی درباره سینما خود را به رخ کشید. زمانی که در «خوب، بد، جلف» بازیگر بار‌ها این جمله را تکرار کرد که همه میدونن بازیگری سخت‌ترین کار جهان بعد از کار در معدن است، تقریبا کمتر تماشاگری بود که از شنیدن این جمله احساس پوچ بودن و تهی بودن آن را درنیابد و البته که هیچ شغلی و به خصوص بازیگری، آن هم در شرایط ایمن و دستمزد‌های گاه نجومی بازیگران با کار کارگران در معدن قابل قیاس نیست.
فاجعه معدنجوی طبس و بحران حقوق‌های کارگران معدن
اما در روز‌های اخیر و پس از فاجعه رخ داده در معدنجوی طبس، بار دیگر این مبحث به صدر اخبار بازگشت، اینکه کار در معدن چه شرایط و سختی‌هایی دارد و اساسا آیا افسانه حقوق‌های نجومی آنان واقعیت دارد یا خیر بار دیگر در میان افکار عمومی مطرح شد.
به گزارش اقتصاد ۲۴، حادثه تلخ و اسفبار از دست رفتن جان ده‌ها کارگر در معدن ذغال سنگ طبس، اما بار دیگر مساله ایمنی، حقوق، سخت و زیان‌آور بودن شغل معدنکاری و مشکلات آن را در افکار عمومی پررنگ کرد؛ کما اینکه اکنون گفته می‌شود حادثه مرگبار معدن طبس، دوازدهمین حادثه در معادن ایران طی ۴ ماه اخیر است و طی این حوادث ده‌ها نفر جان خود را از دست داده‌اند. همچنین آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد که هنوز ۱۳ کارگر دیگر در عمق این معدن محبوس هستند و براساس گفته محمدحسن نامی، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، از روز گذشته تا به حال ۴ نفر را تخلیه کردند یعنی ۱۳ نفر دیگر مانده که در همین ۵۰ متر باقیمانده محبوس شده‌اند. البته تا زمان تنظیم این گزارش و بنا به اعلام او، هنوز مشخص نیست در ۵۰ متر باقیمانده ریزش معدن هم رخ داده یا نه، مشخص نیست چقدر این عملیات امداد طول خواهد کشید.
حقوق‌های اندک برای مشاغلی سخت
اما در این شرایط شاید برایتان جالب باشد بدانید که هر چقدر آن مثال سخت‌ترین کار جهان کار در معدن است درست باشد، در مقابل آن افسانه که ارقام نجومی برای کار به معدنکاران پرداخت می‌شود و یا اینکه حقوق این کارگران چندین برابر حقوق کارگران دیگر است، هیچ کدام حقیقت ندارد و شاید بتوان گفت به نسبت ساعات و سختی کار شاید حتی حقوق معدنکاران در ایران بسیار نیز اندک باشد.
چنانچه به گزارش اقتصاد ۲۴ و بنا به گفته غفاری از مدیران مالی شرکت معدنجوی طبس که اکنون فاجعه مرگ حدود ده‌ها کارگر در آن رقم خورده است، حقوق کارگران معدن دقیقا بر اساس همان بخشنامه وزارت کار است. او به خبرآنلاین گفته بود که «طبق بخشنامه ابلاغی حقوق وزارت تعاون، کار ور فاه اجتماعی حقوق کارگران معدن محاسبه می‌شود. حقوق کارگران ساده معدن از حدود ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و حقوق کارگران متبحر و حرفه‌ای به حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان هم می‌رسد.»
کما اینکه بر اساس ارقام منتشر شده، میانگین حقوق یک مهندس معدن با مدرک کارشناسی در استان تهران و در سال ۱۴۰۳، رقمی حدود ۲۰ میلیون تومان بوده است. حقوق مهندسین معدن از ۱۱ میلیونو ۳۰۰هزار تومان تا ۳۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان متغیر است. این رقم در استان‌های بد آب و هواتر و با شرایط دشوارتر همچون گرما و سرمای بیشتر می‌تواند تا ۵۰ میلیون تومان برای مهندسین افزایش یابد.
این شرایط برای کارگران معدن حتی بسیار سخت‌تر است. در اسفند سال ۱۴۰۲، فیش حقوقی سه کارگر معدن در حالی از برنامه «ثریا» تلویزیون پخش شد که تقریبا منجر به شگفتی شده بود. سختی کار این کارگران رقمی حدود ۶۰۰ هزار تومان برای یک ماه بود و در مقایسه با یک روز حق ماموریت خارج از کشور مدیران کشور به محل بحثی جدی تبدیل شد.
بیشتر بخوانید: تراژدی غمبار معدن طبس پس از ۳ سال فراموشی/ ماجرای ریزش سه سال پیش این معدن چیست و چه کسی مقصر حادثه امروز است؟
دیدن این ویدیو شاید در شرایط فعلی بار دیگر یادآوری بجایی برای مسئولان کشور باشد، فیش‌های حقوقی تکان دهنده‌ای که نشان می‌داد وضعیت سختی کار یک روز مدیران در برابر یک ماه سختی کار کارگران معدن چه ارقام عجیبی است.
به گزارش اقتصاد ۲۴، به این ترتیب در این گزارش مشخص شد که فیش حقوقی کارگرانی که بیش از ٧٠٠ متر در زیر زمین کار می‌کنند تنها هشت میلیون و ۵٠٠ هزار تومان است و آن هم دقیقا در زمانی که وزیر کار اعلام کرده بود که ۵٠ میلیون دریافتی از بابت حقوق دارد، و در همان زمان حداقل حقوق کارگران یک ششم این رقم بود.
حقوق کارگران معدن بیشتر از ۲۵ میلیون تومان نیست
این ارقام نشان می‌دهد که آن افسانه حقوق‌های نجومی برای کارگران معدن نه تنها واقعیت ندارد بلکه بیشتر از هر چیز مساله‌ای تلقینی است. کارگران معدن در حالی باید در عمق ۷۰۰ متری زمین نفس بکشند و کار کنند که خطر همیشه در کمین آنان است و در نهایت حتی کارگر معدن کار حرفه‌ای نیز حقوقی بیش از رقم ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان دریافت نخواهد کرد و اگر فیش‌های حقوقی معدن کاران معدن طزره در سال ۱۴۰۲ با میانگین هشت میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را معیار بدانیم T حتی با افزایش ۵۰ درصدی حقوق (که اتفاق بسیار ناممکنی است) به رقمی بیش از ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان نخواهیم رسید؛ آن هم در شرایطی که حقوق کارگران به طور معمول بیش از ۳۰ درصد در سال افزایش نمی‌یابد.
به نظر می‌رسد وضعیت کارگران معدن برخلاف آن افسانه‌ها و گمانه‌زنی‌ها درباره حقوق‌های متفاوت اکنون بیش از همیشه رنگ باخته است. حقیقت این است که کارگران معادن در ایران، جان خود را برای رقم‌های ناچیز در کف دست گرفته‌اند و از سیاهی ۷۰۰ متری زیر زمین پی لقمه نانی هستند؛ لقمه نانی که گاه با خونشان رنگین می‌شود.