اقتصاد۲۴-آقای زیباکلام در گفتگو با انصاف نیوز درباره‌ی نسل زد در ایران گفت: آدم‌ها پنجاه سال پیش آزادی بیان، انتخابات و مطبوعات آزاد می‌خواستند. چرا نسل زی در هند، نروژ، فرانسه، آلمان و بقیه‌ی کشور‌ها دردسر درست نکرده است؟ برای اینکه پاسخ بسیاری از نیاز‌های این نسل در کشور‌های دیگر وجود دارد. اما در ایران دهه هشتادی‌ها به دلیل جنسیتش نمی‌تواند مسابقه فوتبال برود، می‌خواهد دوست‌پسر، دوست‌دختر داشته باشد، بدون روسری بیرون برود، می‌گویند نمی‌شود. یا مثلا اگر بخواهد در انتخابات شرکت کند، گزینه‌ای ندارد.
او در ادامه گفت: جامعه را برای این نسل تبدیل به زندان کرده اند و وقتی آنها اعتراض می‌کنند، می‌گویند این نسل پدیده‌ی جهانی است! نسل زی (زد) در انگلیس یا کشور‌های دیگر نرمال رفتار می‌کند، چون او را زندانی نکرده‌اند.
مقایسه‌ی سواد نسل زد با نسل‌های گذشته
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا نسل زد نسبت به دهه‌ی پنجاهی‌ها تفاوتی کرده است، گفت: ما نسل زی دهه‌ی پنجاه بودیم و فکر می‌کردیم اگر شاه نباشد، افراد وطن‌پرست، متدین و ملی‌گرا زمام امور را به دست می‌گیرند و ایران بهشت می‌شود. ما گمان می‌کردیم در ۲۸ مرداد خیانت شد، نسل زی هم حالا این‌طور فکر می‌کند که ۴۰ سال پیش خیانت شده است. ما به عنوان نسل زی آن زمان بی‌سواد بودیم و نسل زی امروز هم بی‌سواد است.
زیباکلام در ادامه گفت: وقتی انسان‌ها را محبوس کنید، رفتارشان عادی نخواهد بود. اگر در همین فضایی که هستیم، حبس باشیم، برخوردمان بعد از چند ساعت موقع خروج با همدیگر فرق خواهد کرد.
عقب‌ماندگی فقط تولید پراید و پیکان نیست
او در ادامه درباره‌ی رفتار اپوزیسیونی که در ایران به‌اصطلاح او محبوس نیستند، اما رفتار‌هایی شبیه ایرانیان داخل ایران دارند، گفت: ایران در ۱۴۰۳ یک کشور عقب‌مانده است. عقب‌ماندگی فقط تولید پراید و پیکان نیست. یک وجه عقب‌ماندگی چنین تولیداتی است، اما وجه دیگرش این است که اهل مطالعه نیستیم. شما در متروی لندن، به‌خصوص صبح‌ها به ندرت کسی را می‌بینید که روزنامه دستش نباشد. در ایران زیاد از مترو استفاده می‌کنم، اما تا حالا کسی را ندیدم که روزنامه یا کتاب بخواند.
بیشتر بخوانید:فیلم/صادق زیباکلام: بیش ترین ظلم به دموکراسی را زندانیان سیاسی کردند
این استاد دانشگاه در ادامه اضافه کرد: ما از نظر فرهنگی، صنعتی و علوم انسانی هم عقب‌مانده هستیم. قدرت فهم تحولات سیاسی و اجتماعی جوامع را نداریم. از دانشجویانم خواسته بودم درباره‌ی ۱۱ سپتامبر (۱۳۸۰) مطالعه کنند، و فهمیدیم آن موقع دولت ایران می‌گفت که ۱۱ سپتامبر کار خود آمریکایی‌ها است! می‌گویند القاعده، داعش، بن لادن و… را هم خودشان درست کردند!
می‌گفتند بیا کف خیابان!
او ادامه داد: مهر و آبان ۱۴۰۱ دانشکده می‌رفتم و دانشجو‌ها را می‌دیدم که به من می‌گفتند بیا به کف خیابان بپیوند! آمریکایی‌ها تصمیم گرفته‌اند دیگر دولت ایران نباشد! این حرف را نخبه‌ی جامعه‌ی ایران می‌گفت که توانسته بود در کنکور قبول شود و به دانشگاه تهران بیاید. یعنی جزو پنج درصد افراد تاپ کشور است. در چنین حالتی، تکلیف غیردانشگاهی‌ها معلوم است. تمام این‌ها به معنی عقب‌ماندگی هستند!
زیباکلام گفت: ما کوچکترین مسائل سیاسی و اجتماعی‌مان را نمی‌توانیم تبیین کنیم. مثلا بعضی‌ها معتقد هستند، افغان‌ها را خود ایران وارد کشور کرده است! ما به این دلیل تئوری توطئه می‌بافیم به این دلیل که فهم مسائل سیاسی و اجتماعی آسان نیست. به‌عنوان کسی که اول مهندسی و بعد علوم انسانی خواندم، می‌گویم که علوم انسانی سخت‌تر و پیچیده‌تر از مهندسی است. در علوم انسانی با انسان‌ها طرف هستیم که برخلاف مولکول‌ها رفتار‌های یکسانی ندارند.