امیرحسین احمدی، اقتصاد24- چند روزی است از موج جدید گرانی محصولات لبنی می گذرد اما هنوز مشخص نیست چرا این محصولات گران شده‌اند، یکی افزایش قیمت شیر را بهانه می کند و دیگری کمبود علوفه و آن یکی هم دستمزد کارگر؛ اما در این میان سهم بی تدبیری مسئولان مشخص نیست.
«سرانه مصرف محصولات لبنی از سال 92 تا به امروز از 110 کیلو به کمتر از 70 کیلو رسیده است». این صحبت یکی از مقامات صنفی صنایع لبنی است که معتقد است افزایش قیمت شیرخام از دامداری‌ها عامل اصلی گرانی محصولات لبنی و کاهش مصرف آن‌ها بوده است، مسئله‌ای که برخی از دامداران با آن مخالف هستند و می‌گویند: «افزایش بیش از ۳۵ درصدی قیمت محصولات لبنی ارتباطی به افزایش ۱۷ درصدی قیمت شیر خام ندارد».
هر چند نرخ مصوب خرید شیر خام از طرف دولت دو هزار و 390 تومان اعلام شده است اما قیمت مشخص برای این ماده اولیه تولید مبهم است. برخی اظهارات مقامات صنایع لبنی مبتنی بر افزایش 60 درصدی قیمت شیرخام از سال گذشته تا امروز است و در مقابل آن دامداران می‌گویند که افزایش شیر خام فاصله بسیاری با افزایش قیمت محصولات کارخانه‌های لبنی دارد.
به گفته مقامات صنفی صنایع لبنی عوامل بسیاری از جمله افزایش قیمت نهاده‌های دامی، هزینه‌های بالای حمل و نقل و نبود نظارت دولت و هزینه‌های دیگر تولید، هزینه‌های محصولات لبنی را بالا برده است اما دامداران تاکید دارند که افزایش ماده اصلی تولید محصولات لبنی یعنی شیر خام، با افزایش افسار گسیخته قیمت محصولات لبنی تناسبی ندارد.
مهدی هدایت نیا، مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانه‌های فراورده های لبنی پاستوریزه خراسان در اینباره به خبرنگار اقتصاد 24 گفت: حدود 70 درصد قیمت تمام شده محصولات لبنی وابسته به قیمت شیر خام است و شیرخام تعیین کننده اصلی قیمت محصولات لبنی است اما دولت نمی‌تواند یا نمی‌خواهد بر قیمت شیر خام نظارتی داشته باشد.
از سال گذشته تا امروز، شیر خام 60 درصد افزایش قیمت داشته است
وی افزود: از سال گذشته تا امروز شیر خام سه بار تغییر قیمت داشته و دولت 60 درصد قیمت شیرخام را گران کرده است و این افزایش قیمت با حضور خود گاودارها انجام شده چرا که تشکل‌های گاوداری در زمان تصویب قیمت حضور دارند، با این حال گاودارها از قانون تبعیت نمی‌کنند و کسی هم با آن‌ها برخورد نمی‌کند و علت عدم برخورد با گاودارها این است که دولت واردات شیرخشک را ممنوع کرده چون واردات ممنوع شده است. مقدار شیر موجود نیز پاسخگوی نیاز کارخانه ها نیست و نبود عرضه و تقاضا باعث شده است قیمت شیر بالا برود و گاودارها نیز از رانتی که دارند استفاده کردند و باعث جلوگیری از واردات شیر خشک به کشور شدند.
هدایت‌نیا همچنین بیان کرد: یکی دیگر از مسائلی که باعث شده قیمت شیر بالا برود و کمبود آن حس شود افزایش قیمت گوشت است چرا که هر هشت کیلوگرم شیر تبدیل به یک کیلوگرم گوشت می‌شود و هشت کیلو شیر با قیمت فعلی 20 هزار تومان ارزش دارد در حالی که دامدارها می‌توانند یک کیلو گوشت را به قیمت 70 هزار تومان بفروشند.
وی یکی دیگر از علل کمبود شیر را کشتار بی رویه دام دانست و گفت که به محض اینکه میزان شیر دامی کم می‌شود، دامداری‌ها آن را به کشتارگاه می‌فرستند.
علوفه با قیمت مصوب به دست دامداران نمی‌رسد
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانه‌های فراورده های لبنی پاستوریزه خراسان در ادامه اظهار کرد: عدم نظارت دولت بخش دیگری از مشکل است، وقتی علوفه با ارز چهار هزار و 200 تومانی وارد می‌شود باید با قیمت مناسب و با نظارت دولت در دست دامدار قرار گیرد اما در حال حاضر این واسطه‌ها هستند که علوفه را به دست دامدار می‌رسانند یعنی علوفه‌هایی که دولت وارد می‌کند به دلیل عدم نظارت خود دولت توسط واسطه‌ها به دامدار می‌رسد و نوساناتی در بازار علوفه ایجاد می‌کند و یکی از علل بالا بودن قیمت شیر نیز همین است.
هدایت‌نیا در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به افزایش هزینه‌های دیگر تولید محصولات لبنی اشاره کرد و اظهارات خود را اینطور ادامه داد: شرایط واردات برخی از مواد اولیه تغییر کرده و کشورهای خارجی در حال حاضر نهاده‌های تولید محصولات لبنی را به ایران وارد نمی‌کنند و قیمت بعضی از این نهاده‌ها مانند مایه پنیر و غیره از نوروز تا به حال افزایش هفت یا هشت برابری داشته است.
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانه‌های فراورده های لبنی پاستوریزه خراسان درباره نرخ فعلی شیرخام گفت: قیمتی که دولت برای شیر خام درجه یک در تاریخ 23 اردیبهشت تصویب کرده دو هزار و 390 تومان برای هر کیلوگرم از درب دامداری‌ها بوده است و بابت هر دهم‌درصد چربی نیز 35 تومان قیمت شیر گران‌تر می‌شود اما گاودارها تسلیم این قیمت نشدند و قیمت فعلی شیرخام در بازار بین دو هزار و 500 تا دو هزار و 600 تومان است.
صنایع لبنی: واردات شیر خشک را باید از سر گرفت
هدایت‌نیا، درباره اظهارت رییس اتحادیه دامداران کشور مبنی بر اینکه شیرخام به اندازه کافی برای صنایع لبنی وجود دارد گفت: این حرف دامدارها درست نیست. ما به دنبال واردات شیرخشک هستیم چرا که کارخانه‌هایی مثل کارخانه‌های تولید شکلات یا بستنی و غیره که شیرخشک مصرف می‌کردند در حال حاضر شیر دامداری‌ها را جذب می‌کنند و علت افزایش قیمت شیر هم این کمبود و نوسان در عرضه و تقاضاست.
وی همچینین تصریح کرد: عدم واردات شیرخشک به نفع گاودارهاست چرا که کاخانه‌های صنایع لبنی روی دست هم بلند می‌شوند و قیمت بیشتری برای خرید شیرخام پیشنهاد می‌دهند.
مدیرعامل شرکت تعاونی کارخانه‌های فراورده های لبنی پاستوریزه خراسان در پایان گفت: ما به دنبال افزایش قیمت نیستیم و به دولت گفتیم بر قیمت علوفه نظارت کند تا قیمت شیر افزایش نیابد چراغ که افزایش قیمت محصولات لبنی منجر به کاهش مصرف می‌شود که تبعات بعدی را به دنبال دارد.
چرا صنایع لبنی قیمت محصولات خود را تا 60 درصد هم افزایش داده‌اند؟
همچنین حسین نعمتی رییس هیات مدیره اتحادیه دامداران ایران و مدیرعامل اتحادیه دامداران قزوین در گفتگو با خبرنگار اقتصاد 24 درباره افزیش قیمت محصولات لبنی و نسبت آن با افزایش قیمت شیر خام گفت: ابتدا باید پرسید شیرخام چقدر گران شده است و قیمت محصولات لبنی چقدر افزایش داشته است؟ قیمت شیرخام دو هزار و 300 تومان درب دامداری ها بوده و اکنون نیز دو هزار و 500 تومان است یعنی کمتر از 10 درصد افزایش قیمت داشته است اما چرا صنایع لبنی قیمت محصولات خود را تا 60 درصد هم افزایش داده‌اند؟
وی درباره برخی اظهارات مبنی بر کمبود شیرخام تصریح کرد: در حال حاضر هر واحد صنایع لبنی هر مقدار شیرخام با قیمت دو هزار و 500 تومان نیاز داشته باشد دامداری‌ها می‌توانند آن را تامین کنند و هیچ کمبودی وجود ندارد.
دامداران: صنایع لبنی کمبود شیر را بهانه می‌کنند تا مجوز واردات کره و شیرخشک را دریافت کنند
مدیرعامل اتحادیه دامداران قزوین افزود: این حرف کارخانه‌های لبنی که می‌گویند کمبود شیرخام وجود دارد به هیچ وجه درست نیست؛ به علت بحث‌های تعزیراتی میزان دقیقی از شیرخام را نمی‌توانم بگویم اما شیرخام به وفور وجود دارد و هیچ کمبودی از این محصول نیست میزان شیر در 10 سال اخیر را به طور دقیق ثبت کردیم و امسال میزان شیر نه تنها کمتر نشده است بلکه افزایش نیز داشته است.
وی تصریح کرد: صنایع لبنی بهانه کمبود شیر خام را می‌آورند تا مجوز واردات برای شیر خشک و کره را با ارز مناسب بگیرند و عملکرد آن‌ها اجحاف به تولید کننده و مصرف کننده است.
نعمتی همچنین بیان کرد: من نمی‌خواهم کسی را متهم کنم اما اگر بهانه گران شدن محصولات این صنایع، افزایش قیمت شیر است محصولات لبنی هم باید 10 درصد قیمت محصولات خود را گران‌تر کنند اما افزایش قیمت محصولات لبنی هیچ تناسبی با نرخ فعلی شیرخام ندارد برای مثال هر سطل یک کیلویی ماست یونانی 16 هزار تومان بوده است و اکنون به 21 هزار تومان رسیده است در حالی که قیمت شیر استفاده شده برای تولید این ماست حداکثر 300 تومان افزایش یافته است و این افزایش هیچ تناسبی با افزایش 6 هزار تومانی قیمت ماست ندارد چرا که قیمت آن 20 برابر افزایش قیمت شیر خام افزایش یافته است.
رییس هیات مدیره اتحادیه دامداران ایران ادامه داد: در سایر محصولات لبنی دیگر از جمله بستنی، خامه و غیره نیز این مسئله صدق می‌کند یعنی اگر نسبت افزایش قیمت فرآورده لبنی و شیر خام را در نظر بگیریم می‌بینیم که در هر محصول دست‌کم 10 برابر افزایش قیمت شیرخام، افزایش قیمت وجود دارد.
وی همچنین گفت که صنایع لبنی بهانه‌های دیگری هم از جمله افزایش دستمزد کارگر و هزینه بسته‌بندی و ... می‌آورند که البته بخشی از آن‌ها درست است و بخشی درست نیست.