اقتصاد۲۴- هدی کاشانیان: ایرج قادری یکی از بازیگران، کارگردانان و تهیه‌کنندگان برجسته سینمای ایران بود. او فعالیت سینمایی خود را در دهه ۱۳۳۰ آغاز کرد و در دهه‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ به یکی از چهره‌های محبوب سینما تبدیل شد. پس از انقلاب اسلامی نیز با تغییراتی در سبک و محتوای فیلم‌هایش به فعالیت ادامه داد.
زندگینامه ایرج قادری
ایرج قادری در تاریخ ۲۱ فروردین ماه سال ۱۳۱۴ در شهر تهران متولد شد. او پس از اتمام دوران دبیرستان، وارد دانشگاه شد و رشته داروسازی را برای ادامه تحصیل خود انتخاب کرد، ولی بنا به دلایلی موفق نشد تحصیلات خود را به پایان برساند و به همین دلیل دانشگاه را نیمه کاره رها کرد. ایرج قادری پس از خروج از دانشگاه به هنر روی آورد و در فیلم‌های زیادی هنرنمایی کرد. ایرج قادری در سال ۱۳۳۰ با تهمینه اطمینان مقدم ازدواج کرد و در سال ۱۳۳۳ فرزندش تورج به دنیا آمد. تورج در سال ۱۳۵۳ در یک تصادف رانندگی درگذشت. ایرج قادری بعد از انقلاب با هما قادری (فاطمه محمودی) ازدواج کرد که حاصل آن پسری به نام ژوبین است. تهمینه، همسر اول ایرج، در ۲۶ آذر ۱۳۹۹ بر اثر ابتلا به کرونا در ۸۵ سالگی درگذشت.
آغاز فعالیت حرفه‌ای ایرج قادری
ایرج قادری پس از ورود به عرصه هنر در زمینه‌های بازیگری سینما، کارگردانی و فیلمنامه نویسی فعالیت خود را آغاز کرد و آثار ماندگار فراوانی از خود بر جای گذاشت. برای اولین بار در سال ۱۳۳۸ با فیلم سینمایی «چشمه آب حیات» وارد حرفه بازیگری شد و پس از گذشت یک سال در فیلم سینمایی به اسم ماجرای جنگل به صورت هم زمان به عنوان بازیگر و تهیه کننده مشغول به فعالیت شد. ایرج قادری به همراه موسی افشار، در سال ۱۳۴۱ یک شرکت سینمایی به نام «پانوراما» تاسیس نمود. اولین سابقه کارگردانی ایرج قادری به سال ۱۳۴۵ بر می‌گردد. او در آن سال، فیلم «داغ ننگ» را به روی پرده سینما برد.
ایرج قادری پس از انقلاب
این هنرپیشه به عنوان یکی از چهره‌های مطرح سینمای پیش از انقلاب محسوب می‌شود. ایرج قادری پس از انقلاب در سال ۱۳۶۳ با تولید فیلم «تاراج» به فعالیت خود ادامه داد، اما پس از آن فعالیت خود را تا اوایل دهه هفتاد متوقف کرد و سرانجام با فیلم درام جنایی «می خواهم زنده بمانم» فعالیت خود را از سر گرفت؛ نویسندگی این فیلم به عهده «رسول صدرعاملی» بود که بر اساس داستان زندگی «پدرام تجریشی» ساخته شده بود.
او که در سال‌های واپسین زندگی خود به بیماری سرطان مبتلا شده بود، کوچک‌ترین خللی در حرفه خود به وجود نیاورد و با عشق به کار خود ادامه می‌داد. ایرج قادری در فیلم‌های زیادی با عنوان‌های مختلف حضور پیدا می‌کرد. همان طور که گفتیم اولین تجربه ایرج قادری در سینما با بازی در فیلم سینمایی چشمه آب حیات در سال ۱۳۳۸ به دست آمد و آخرین اثر او به سال ۱۳۸۹ مربوط می‌شود که به کارگردانی و ایفای نقش در فیلم «شبکه» پرداخت.
متن توبه نامه ایرج قادری
بدینوسیله به اطلاع ملت شریف می‌رساند نظر به اینکه در دوران ۲۱ سال فعالیت سینمایی خود قبل از انقلاب اسلامی در ساختن تعدادی از فیلم‌هایم در رابطه با درگیری‌های شدید مالی حاکی از فیلمسازی شخصی و دربدری به مدت ۱۴ سال و برخورد‌های جنون آمیز در مقابل طلبکاران و در نتیجه گرفتار شدن در چنگ نزول خواران و فشار بیش از حد و بالاخره چهارچوب‌های قراردادی بی‌معنی و سلیقه و خواست‌های تحمیلی تهیه و دستگاه در جو حاکم ناچار در مسیری غلط قرار گرفته بودم لذا اکنون با توبه بدرگاه خداوند متعال و همچنین تشکر از تک‌تک مردم و تشکر از بخشش و گذشت هموطنان عزیز و پر مهر به امید خدای بخشنده و متعال آمادگی خود را در راه خدمت به اسلام و ملت مسلمان ایران در جوی ظالم اعلام می‌کنم.
معرفی محمدرضا گلزار به دنیای بازیگری توسط ایرج قادری
جالب است بدانید محمدرضا گلزار که هم اکنون یکی از بازیگران معروف سینمای کشور محسوب می‌شود نخستین بار توسط ایرج قادری به دنیای سینما معرفی شد. محمدرضا گلزار در آن زمان یکی از نوازندگان گروه آریان بود، ایرج قادری برای فیلم سینمایی «سام و نرگس» به دنبال یک بازیگر خوش چهره و جدید می‌گشت. دوستان و آشنایان محمدرضا گلزار را به او معرفی کردند. گلزار به خوبی توانست توانایی‌ها و استعداد خود را در فیلم سام و نرگس به نمایش بگذارد و همین سرآغاز ورود او به عرصه بازیگری شد.
درگذشت ایرج قادری
ایرج قادری در اردیبهشت ۱۳۹۱ به دلیل تشدید بیماری سرطان ریه در بیمارستان مهرداد بستری شد و به دلیل همین بیماری در ساعت چهار صبح ۱۷ اردیبهشت ماه درگذشت. خاکسپاری ایرج قادری طبق خواست همسرش در همان روز مرگ او (۱۷ اردیبهشت) و در آرامگاه بهشت سکینه در کرج برگزار شد. طبق وصیت ایرج قادری کلیه هزینه مراسم و یادبود وی به موسسه حمایت از کودکان سرطانی اهدا شد.
فعالیت‌های حرفه‌ای ایرج قادری
ایرج قادری در ۴۱ فیلم کارگردان، ۴ فیلم نویسنده، ۷۲ فیلم بازیگر، ۹ فیلم تهیه کننده و یک فیلم تدوین‌گر بود.
• کارگردان
۱. شبکه (۱۳۸۹)
۲. پاتو زمین نذار (۱۳۸۷)
۳. محاکمه (۱۳۸۵)
۴. آکواریوم (۱۳۸۴)
۵. چشمان سیاه (۱۳۸۱)
۶. سام و نرگس (۱۳۷۹)
۷. شهرت (۱۳۷۹)
۸. طوطیا (۱۳۷۷)
۹. پنجه در خاک (۱۳۷۶)
۱۰. نابخشوده (۱۳۷۵)
۱۱. می‌خواهم زنده بمانم (۱۳۷۳)
۱۲. تاراج (۱۳۶۳)
۱۳. برزخی‌ها (۱۳۶۱)
۱۴. دادا (۱۳۶۱)
۱۵. برادرکشی (۱۳۵۷)
۱۶. پشت و خنجر (۱۳۵۶)
۱۷. حکم تیر (۱۳۵۶)
۱۸. دو کله شق (۱۳۵۶)
۱۹. سرسپرده (۱۳۵۶)
۲۰. بت (۱۳۵۵)
۲۱. بیدار در شهر (۱۳۵۵)
۲۲. سینه چاک (۱۳۵۵)
۲۳. رفیق (۱۳۵۴)
۲۴. هدف (۱۳۵۴)
۲۵. هوس (۱۳۵۴)
۲۶. قفس (۱۳۵۳)
۲۷. بی حجاب (۱۳۵۲)
۲۸. بی قرار (۱۳۵۲)
۲۹. اتل متل توتوله (۱۳۵۱)
۳۰. عطش (۱۳۵۱)
۳۱. برای که قلب‌ها می‌تپد (۱۳۵۰)
۳۲. جان سخت (۱۳۵۰)
۳۳. نقره داغ (۱۳۵۰)
۳۴. خشم عقاب‌ها (۱۳۴۹)
۳۵. سکه شانس (۱۳۴۹)
۳۶. رابطه (۱۳۴۸)
۳۷. سوگند سکوت (۱۳۴۸)
۳۸. بستر‌های جداگانه (۱۳۴۷)
۳۹. شاهراه زندگی (۱۳۴۷)
۴۰. لیلاج (۱۳۴۵)
۴۱. داغ ننگ (۱۳۴۴)
نویسنده
۱. آکواریوم (۱۳۸۴)
۲. سام و نرگس (۱۳۷۹)
۳. پنجه در خاک (۱۳۷۶)
۴. لیلاج (۱۳۴۵)
۵. بازیگر (۷۲ فیلم)
۶. شبکه (۱۳۸۹)
۷. پاتو زمین نذار (۱۳۸۷)
۸. محاکمه (۱۳۸۵)
۹. آکواریوم (۱۳۸۴)
۱۰. شهرت (۱۳۷۹)
۱۱. برزخی‌ها (۱۳۶۱)
۱۲. دادا (۱۳۶۱)
۱۳. پنجمین سوارسرنوشت (۱۳۵۹)
۱۴. برادر کشی (۱۳۵۷)
۱۵. لبه تیغ (۱۳۵۷)
۱۶. پشت و خنجر (۱۳۵۶)
۱۷. حکم تیر (۱۳۵۶)
۱۸. دو کله شق (۱۳۵۶)
۱۹. سرسپرده (۱۳۵۶)
۲۰. طغیانگر (۱۳۵۶)
۲۱. کوسه جنوب (۱۳۵۶)
۲۲. بی نشان (۱۳۵۵)
۲۳. بیدار در شهر (۱۳۵۵)
۲۴. چلچراغ (۱۳۵۵)
۲۵. سینه چاک (۱۳۵۵)
۲۶. پلنگ در شب (۱۳۵۴)
۲۷. رفیق (۱۳۵۴)
۲۸. شاهرگ (۱۳۵۴)
۲۹. عمو فوتبالی (۱۳۵۴)
۳۰. هدف (۱۳۵۴)
۳۱. هوس (۱۳۵۴)
۳۲. ترکمن (۱۳۵۳)
۳۳. دکتر و رقاصه (۱۳۵۳)
۳۴. قفس (۱۳۵۳)
۳۵. مرگ در باران (۱۳۵۳)
۳۶. موسرخه (۱۳۵۳)
۳۷. بی حجاب (۱۳۵۲)
۳۸. بیقرار (۱۳۵۲)
۳۹. بیگانه (۱۳۵۲)
۴۰. شلاق (۱۳۵۲)
۴۱. مترس (۱۳۵۲)
۴۲. ناخدا باخدا (۱۳۵۲)
۴۳. نامحرم (۱۳۵۲)
۴۴. اتل متل توتوله (۱۳۵۱)
۴۵. توبه (۱۳۵۱)
۴۶. عطش (۱۳۵۱)
۴۷. برای که قلب‌ها می‌تپد (۱۳۵۰)
۴۸. جان سخت (۱۳۵۰)
۴۹. دل‌های بی آرام (۱۳۵۰)
۵۰. غلام ژاندارم (۱۳۵۰)
۵۱. میعادگاه خشم (۱۳۵۰)
۵۲. نقره داغ (۱۳۵۰)
۵۳. آژیر خطر (۱۳۴۹)
۵۴. خشم عقاب‌ها (۱۳۴۹)
۵۵. کوچه مرد‌ها (۱۳۴۹)
۵۶. جدایی (۱۳۴۸)
۵۷. جیب بر خوشگله (۱۳۴۸)
۵۸. رابطه (۱۳۴۸)
۵۹. سوگند سکوت (۱۳۴۸)
۶۰. بستر‌های جداگانه (۱۳۴۷)
۶۱. تک تازان صحرا (۱۳۴۷)
۶۲. دشت سرخ (۱۳۴۷)
۶۳. رودخانه وحشی (۱۳۴۷)
۶۴. شاهراه زندگی (۱۳۴۷)
۶۵. دو انسان (۱۳۴۵)
۶۶. لیلاج (۱۳۴۵)
۶۷. مأمور دو جانبه (۱۳۴۵)
۶۸. داغ ننگ (۱۳۴۴)
۶۹. فریاد دهکده (۱۳۴۴)
۷۰. بن بست (۱۳۴۳)
۷۱. نیرنگ دختران (۱۳۴۳)
۷۲. تار عنکبوت (۱۳۴۲)
۷۳. ور پریده (۱۳۴۱)
۷۴. گلی در شوره زار (۱۳۴۰)
۷۵. ماجرای جنگل (۱۳۳۹)
۷۶. چشمه آب حیات (۱۳۳۸)
۷۷. چهارراه حوادث (۱۳۳۴)
• تهیه‌کننده
۱. شبکه (۱۳۸۹)
۲. آکواریوم (۱۳۸۴)
۳. پشت و خنجر (۱۳۵۶)
۴. موسرخه (۱۳۵۳)
۵. لیلاج (۱۳۴۵)
۶. داغ ننگ (۱۳۴۴)
۷. بن بست (۱۳۴۳)
۸. تار عنکبوت (۱۳۴۲)
۹. ماجرای جنگل (۱۳۳۹)
• تدوین
۱. پنجه در خاک (۱۳۷۶)