اقتصاد۲۴-تغییرات اقلیمی به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های جهانی تبدیل شده و نیازمند همکاری بین‌المللی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است. در این میان، نقش کشور‌های بزرگ صادرکننده نفت مانند عربستان سعودی در پیشبرد یا جلوگیری از این تحولات بسیار کلیدی است.
اگرچه در نشست‌های گذشته سازمان ملل توافقاتی برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی حاصل شده است، اما برخی کشور‌ها از جمله عربستان سعودی با اقداماتی مانع از پیشرفت این اهداف شده‌اند. این گزارش به بررسی نقش عربستان سعودی به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار و گاه مخرب در مذاکرات جهانی اقلیمی می‌پردازد.
عربستان سعودی: سنگ‌اندازی در مسیر انتقال انرژی
در حالی که مذاکرات تغییرات اقلیمی سازمان ملل (COP۲۹) در آذربایجان در جریان است، عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، تلاش کرده از تصویب هرگونه تعهد جدید به کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی جلوگیری کند. به گفته دیپلمات‌ها، عربستان در حداقل پنج نشست سازمان ملل در سال جاری، از جمله اجلاس تنوع زیستی و نشست کشور‌های جزیره‌ای کوچک، با زبانی که به انتقال انرژی و کاهش وابستگی به نفت، گاز و زغال‌سنگ اشاره دارد مخالفت کرده است.
عربستان سعودی، که سال گذشته یکی از امضاکنندگان توافق‌نامه‌ای برای انتقال به انرژی‌های پاک‌تر بود، اکنون می‌کوشد این تعهدات را کمرنگ کند یا مانع از تکرار آنها در بیانیه‌های جدید شود. نمایندگان سعودی با استفاده از تاکتیک‌هایی نظیر سخنرانی‌های طولانی یا مخالفت‌های رویه‌ای، توانسته‌اند بسیاری از مذاکرات را به تعویق بیندازند یا مختل کنند. برای مثال، در یکی از نشست‌های مربوط به کربن‌زدایی، نمایندگان سعودی از حضور در جلسات خودداری کردند و سایر کشور‌ها را به نیت‌های بد متهم کردند.
تلاش‌های عربستان در مجامع بین‌المللی
تلاش عربستان برای جلوگیری از پیشرفت مذاکرات اقلیمی محدود به نشست‌های سازمان ملل نبوده است. این کشور در نشست‌های گروه ۲۰ و همچنین اجلاس هسته‌ای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز مانع از پیشبرد بحث‌های مرتبط با انتقال انرژی شده است. در مواردی، نمایندگان سعودی موفق شدند زبان مرتبط با حذف سوخت‌های فسیلی را از بیانیه‌های نهایی حذف کنند.
برای مثال، در نشست کشور‌های در حال توسعه جزیره‌ای کوچک، بیانیه پایانی تنها به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره داشت و هیچ تعهدی به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در آن گنجانده نشد. همچنین، در نشست‌های گروه ۲۰، عربستان سعودی استدلال کرد بحث در مورد انتقال انرژی باید در مکان‌های دیگری مطرح شود، نه در جلسات کنونی. این موضع‌گیری‌ها موجب شد توافق نهایی تنها به «یادآوری» تعهدات قبلی اکتفا کند، بدون آنکه تاکید یا تعهد جدیدی مطرح شود.
دلایل مقاومت عربستان سعودی
عربستان سعودی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان، منافع اقتصادی خود را در تهدید می‌بیند. سوزاندن سوخت‌های فسیلی همچنان یکی از منابع اصلی درآمد این کشور است و کاهش تقاضا برای نفت می‌تواند تاثیرات منفی بر اقتصاد آن داشته باشد. به همین دلیل، مقامات سعودی به جای حمایت از حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی، استراتژی‌هایی را برای حفظ وضعیت موجود پیش گرفته‌اند.
شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان، پیش‌تر اعلام کرده بود کشور‌های جهان تنها به انتخابی میان راهکار‌های مختلف انرژی دست یافته‌اند و تعهدی برای کاهش مصرف نفت و گاز وجود ندارد. این دیدگاه نشان می‌دهد عربستان قصد دارد به هر قیمتی از کاهش وابستگی جهانی به نفت جلوگیری کند.
به گزارش نیویورک‌تایمز، عربستان سعودی با اتخاذ رویکردی مقاوم و گاه مخرب در مذاکرات جهانی آب‌وهوا، چالشی جدی برای پیشرفت تعهدات اقلیمی ایجاد کرده است. اگرچه کشور‌های جهان به توافقاتی برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی رسیده‌اند، مخالفت‌های سیستماتیک عربستان ممکن است این تلاش‌ها را تضعیف کند.
بیشتر بخوانید:پیدا و پنهان تحرکات اروپا در خلیج فارس؛ رقص موزون عربستان و امارات با غرب روی میادین نفت و گاز
برای رسیدن به اهداف جهانی اقلیمی، ضروری است کشور‌ها راهکار‌هایی برای مقابله با این‌گونه مقاومت‌ها پیدا و توافقات اقلیمی را در سطوح مختلف تایید و تقویت کنند. در غیر این صورت، تغییرات اقلیمی همچنان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات بشری باقی خواهد ماند.