اقتصاد۲۴-در همان زمان، دویچه وله آلمانی در گزارشی به صحتسنجی عکسها و ویدئوهای منتشرشده پرداخت و نشان داد که بسیاری از تصاویر کاملا ساختگی است. با این حال، رسوایی اخیر خبرنگار سیانان برگ تازهای از تصویرسازی رسانهای را ورق زد. نام کلاریسا وارد که در پانزده سال اخیر به عنوان خبرنگار سیانان در مناطق بحرانزده غرب آسیا فعالیت داشته، چند روز قبل با گزارشی از زندان صیدنایا به میان آمد.
دروغ بزرگ سیانان این بار در مورد صیدنایا
«کلاریسا وارد» حین بازدید از صیدنایا، وارد یک سلول شد. در آن سلول شخصی حضور داشت که گفته شد یکی از زندانیان مربوط به دوران بشار اسد است و با دیدن خبرنگار و نیروهای جولانی خوشحال شد که آزادی اش را بدست آورده است. «کلاریسا وارد»، گزارشگر سیانان در تصاویر پخش شده از آزادی این زندانی، گفت که در حال تجربه «یکی از خارقالعادهترین لحظات در طول سابقه ۲۰ سال گزارشگری خود» است. در گزارش سیانان صحنههای احساسی رقم خورد، نحوه آزادی این شخص بسیار خبرساز شد و بسیاری از مردم به آن واکنش نشان دادند.
وارد ابتدا این زندانی را با نام «عادل غربال» معرفی کرده بود. چند روز بعد، رسانههای محلی با شناسایی آن زندانی و راستیآزمایی ویدئو، متوجه شدند که «سلامه محمد سلامه» در واقع یک افسر اطلاعاتی سابق است. پس از این راستیآزمایی بود که سیانان نیز به ساختگی بودن این ویدئو اعتراف کرد.
سابقه تصویرسازیهای دروغین در سیانان
این رسوایی با انتقادات گستردهای همراه شد، تا آن جا که ایلان ماسک هم با اشاره به پستی در همین خصوص، تعجب خود را ابراز کرد. او در ادامه نوشت: «سیانانیتر از این نمیشود!»
در واقع، این اولین بار نیست که سیانان و کلاریسا وارد در گزارشهای خود واقعیت را وارونه نشان میدهند. وارد سال گذشته نیز به صحنهسازی برای انتشار گزارشی در نزدیکی مرز رژیم صهیونیستی و غزه متهم شد. در آن گزارش به نظر میرسید که کلاریسا وارد و تیم همراهش در یک پخش زنده در محلی که هدف حمله موشکی قرار میگیرد، گرفتار میشوند. البته بعدا مشخص شد که با اضافه شدن صداهای غیرواقعی به این ویدیو تلاش شده که آن را معتبر جلوه دهند.
همچنین کلاریسا وارد، برای حضور در مناطق ویژه و تهیه گزارشهای سفارشی مشهور است. او پیش از کنفرانس ۲۰۱۶ محمد الجولانی و فرماندهان القاعده برای قطع ارتباط جبهه النصره و القاعده، گزارشهایی را منتشر کرد که در آنها از ویژگیهای مثبت گروه جولانی خبر میداد. وارد همچنین چند بار با چادر و روبنده در ادلب که تحت کنترل جبهه النصره بود، حضور یافت. افزون بر این، کلاریسا وارد مسئولیت پوشش نسلکشی غزه و حملات اسرائیل به غزه را بر عهده داشت که البته در آنها بر خط خبری «جنگ اسرائیل-حماس» تاکید میکرد و مسئولیت نسلکشی را به گردن حماس و شخص یحیی سنوار میانداخت.
البته مسئولیت انتشار اخبار دروغین در مورد وقایع اخیر سوریه به ویژه زندان صیدنایا، تنها بر عهده سیانان و کلاریسا وارد نیست. پیش از این نیز، تصاویر و ویدئوهایی از زندان صیدنایا منتشر شده بود که کاملا ساختگی بودند.
بیاثر کردن ظلم با بازنمایی دروغین آن
زندان صیدنایا، واقع در شمال دمشق، به «کشتارگاه انسان» معروف است؛ جایی که به عنوان یکی از مخوفترین زندانهای سوریه شناخته میشود. گزارشهای متعددی از نقض حقوق بشر، شکنجه و اعدامهای دستهجمعی در این زندان منتشر شده است. با این حال، انتشار تصاویر و ویدئوهای جعلی مرتبط با این زندان به خصوص در چندروز گذشته، باعث ایجاد سردرگمی و تردید در افکار عمومی شده است.
بیشتر بخوانید:فیلم/ تحویل سلاح های نظامی در سوریه آغاز شد
دویچه وله انگلیسی در گزارشی یک هفته قبل نشان داد که برخی از تصاویر منتشرشده از زندان صیدنایا مثل تصویر مردی که در چاه گیر افتاده و با دیدن افراد دیگر متعجب میشود، کاملا ساختگی است. دویچه وله گزارش داد که تصویر مربوط اوایل دسامبر ۲۰۲۴ یعنی یک هفته پیش از ماجرای سوریه در تیکتاک منتشر شده و هوش مصنوعی آن را خلق کرده است.
همچنین، مشخص شده که پروپاگاندای رسانهای با استفاده از تصاویر و ویدئوهای موزهای در ویتنام، یک ویدئو جعلی درمورد صیدنایا ساختهاند. دویچه وله در گزارش خود نوشت: «بیشتر تصاویر ویدئویی که از ظاهرا زندان صیدنایا را نشان میدهد، از فیلم تور آنلاین موزه بقایای جنگ در شهر هوشیمین، ویتنام گرفته شده است.»
دویچهوله در گزارش خود تاکید کرده است که ادعاهای نادرست و تصاویر دستکاری شده مربوط به زندان صیدنایا بسیار فراتر از موارد خاصی است که آنها بررسی کردهاند و ادعاهای تاییدنشده متعددی همچنان به صورت آنلاین منتشر میشود. دویچه وله همچنین با اشاره به مجموعه تصاویر و ویدئوهای مربوط به زندان صیدنایا نوشته است: «انتشار اطلاعات نادرست در مورد جنایات نه تنها تلاشها برای مستندسازی و تحقیق در مورد آنها را تضعیف میکند، بلکه مانع پاسخگویی عاملان میشود. چنین اطلاعات نادرستی میتواند منجر به پدیدهای به نام «انکار قساوت» شود که در آن اعتبار نقض واقعی حقوق بشر مورد تردید قرار میگیرد و در نهایت تلاشهای احیای عدالت را تضعیف میکند و حقیقت را پنهان میکند.»