اقتصاد۲۴-«برای نخستین بار در تاریخ نظام جمهوری اسلامی ایران بود که دکتر پزشکیان به عنوان رئیس‌جمهور از مردم عذرخواهی کرد، این اتفاقی مهم و نشان از بزرگی درون آدمی است.» این جمله‌ای است که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم روز گذشته بیان کرد. او در حالی پزشکیان را اولین رئیس جمهوری دانست که از مردم به خاطر مشکلات کشور عذرخواهی کرد، که بار دیگر تیر تیز انتقادات را به سمت خود کشید. در واقع، ادعای سخنگوی دولت درست نبوده و مسعود پزشکیان اولین رئیس جمهور عذرخواه ایران نیست.
تاریخ جمهوری اسلامی ایران تا به اکنون ۹ رئیس جمهور را به خود دیده است و در طی ۴۵ سالی که از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد، بار‌ها و بار‌ها روسای جمهوری بودند که به سبب مشکلات اقتصادی، اجتماعی و ... از مردم عذرخواهی کردند. برهمین اساس، به بررسی چند موارد از عذرخواهی روسای جمهوری می‌پردازیم.
ماجرای عذرخواهی خاتمی از مرم
هر رئیس جمهوری که سکان قوه مجریه را به دست می‌گیرد و تا زمانی که آن را تحویل دولت بعدی بدهد، ممکن است به دلیل تصمیمات گرفته شده در دولت، شرایط بین المللی و داخلی کشور، مسائل اقتصادی و ... با مشکلاتی دست به گریبان باشد. مشکلاتی که در نهایت به عذرخواهی رئیس جمهوری از مردم منجر شده است.
حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی، یکی از همان روسای جمهوری است که در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۸۰، در حالی که چند ماه از روی کار آمدن دولت هشتم می‌گذشت، از مردم عذرخواهی کرد. او در مراسم گشایش مرکز تحقیقاتی، پژوهشی و درمانی قلب و عروق تهران در تالار همایش خطاب به مردم گفته بود: «هم به خاطر نقص‌هایی که به عنوان مدیر منتخب در خود و همکارانم وجود دارد از این ملت شریف عذرخواهی می‌کنم و هم به خاطر خطا‌هایی که نکرده‌ام.»
احمدی نژاد عذرخواهی کرد، اما از مردم نیویورک نه مردم ایران!
«من به رهبری هم گفته‌ام که اگر ثابت شود که رحیمی حتی یک ریال هم اختلاس کرده من به تلویزیون آمده و ضمن عذرخواهی اعلام می‌کنم که شایستگی این سمت را ندارم»؛ «کابینه خط قرمز من است که اگر بخواهند به آن دست‌اندازی کنند، وظیفه اخلاقی، قانونی و ملی دارم که بایستم و از همکاران خودم در کابینه دفاع کنم.» این جملات را به خاطر دارید؟ بله، این‌ها بخشی از جملاتی از که محمود احمدی نژاد در طول دوران ریاست جمهوری اش به خصوص در دولت دهم بیان کرد.
او در طول ریاست جمهوری هشت ساله خود نه تنها یک بار به خاطر فساد‌های مالی از مردم عذرخواهی نکرد، بلکه دولت خود را پاک‌ترین دولت تاریخ ایران خوانده بود. هر چند حامیان او بار‌ها از احمدی نژاد خواستند تا در تلویزیون از مردم عذرخواهی کند، اما او زیر بار این اقدام نرفت.
بیشتر بخوانید:پروژه پیچیده استعفای پزشکیان؛از خواب آیسان اسلامی تا توییت‌های قرارگاهی و مریم رجوی!
در واقع احمدی نژاد به جای پذیرفتن اشتباهات خود در دولت‌های نهم و دهم، تنها یک بار آن هم از مردم نیویورک عذرخواهی کرد. او که مهر ماه سال ۹۱ در آخرین سفر خود به نیویورک، در گفت و گویی بیان کرد: «مردم آمریکا نیز همانند سایر مردم جهان خوب و صمیمی هستند. از مردم نیویورک به خاطر زحمات و مشکلاتی که به دلیل ترافیک برای آنها طی حضور دراین شهر ایجاد شد، عذرخواهی می‌کنم و همچنین از نیرو‌های امنیتی و پلیس نیز که زحمات زیادی را متحمل شدند، تشکر می‌کنم.»
روحانی و پذیرفتن اشتباهات دولت
از سوی دیگر، حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی، از دیگر روسای جمهوری است که چندین بار در طول دوران ۸ سال ریاست جمهوری اش، از مردم عذرخواهی کرد. او اولین بار در سال ۹۲ به خاطر مشکلاتی که در توزیع سبد کالا برای مردم به وجود آمده بود در یک برنامه زنده تلویزیونی از ملت ایران عذرخواهی کرد. روحانی در این گفت‌و‌گو خطاب به مردم گفت: «من به‌عنوان رئیس‌جمهوری از مردم که در دریافت سبد یارانه به زحمت افتادند، عذرخواهی می‌کنم؛ این دولت اگر نقصی باشد به مردم می‌گوید و از مردم عذرخواهی می‌کند و تلاش‌مان این است که نقص‌ها را برطرف کنیم.»
از دیگر نمونه‌های عذرخواهی او در دولت یازدهم نیز به ماجرای فیش‌های حقوقی نامتعارف باز می‌گردد که به سوژه مخالفانش تبدیل شد. گر چه گزارش سازمان بازرسی کل کشور نیز تاکید داشت که ریشه حقوق‌های نامتعارف به مصوبه دولت دهم محمود احمدی نژاد باز می‌گردد، اما این موضوع باعث نشد حسن روحانی غفلت دولتش را نادیده بگیرد. او در حالی که دستور عزل مدیران متخلف را صادر کرد، از مردم هم به خاطر کوتاهی که شده عذرخواهی کرد.
روحانی همچنین در اواخر دولت دوازدهم هم در حالی اعتراضات مردم در نقاط مختلف ایران به دلیل خاموشی‌های مکرر شدت گرفته بود، خطاب به مردم بیان کرد: «البته نسبت به مردم عزیزی که در این روز‌ها دچار مشکل و رنج شدند، عذرخواهی می‌کنم».
با این حال، روحانی با پایان رسیدن ۸ سال ریاست جمهوری اش، در آخرین جلسه هیأت دولت، از مردم حلالیت طلبید و گفت: «اگر عیب یا نقصی داشتیم از مردم عذرخواهی و طلب عفو و رحمت می‌کنیم.»
و، اما ابراهیم رئیسی.
اگر چه دوران ریاست جمهوری شهید حجت الاسلام ابراهیم رئیسی با یک اتفاق تلخ به پایان رسید، اما او نیز در طول زمانی که سکانداری قوه مجریه را برعهده داشت، چندین بار از مردم عذرخواهی کرد. اولین عذرخواهی شهید رئیسی را می‌توان در مهرماه ۱۴۰۰ دانست که از مردم کهکیلویه و بویراحمد بدلیل فراهم نبودن امکان دیدار حضوری و عمومی به علت کرونا عذرخواهی کرد.
او همچنین زمانی که در دی ماه ۱۴۰۰ به استان قم سفر کرده بود، در اجتماع گروهی از مردم این استان اعلام کرد که؛ «ما بدهی به مردم این استان داریم و عذرخواهی می‌کنم که نتوانستم به دلیل شرایط کرونایی در میان اقشار مختلف مردم از جمله جوانان باشم.»
هر چند که این موارد، تنها بخشی از عذرخواهی روسای دولت از مردم است، اما این اقدام در میان روسای دولت در همه دنیا، مسبوق به سابقه است. در این میان، می‌توان به سخنگوی دولت توصیه کرد که پیش از سخن گفتن با قطعیت، نگاهی به تاریخ عملکرد‌های روسای جمهور پیشین بی اندازد یا از مشاورانش کمک بگیرد.